1510-1519: verschil tussen versies

== Gebeurtenissen ==

 

* [[1514]] - Er breekt oorlog uit tussen de twee islamitische grootmachten, het [[Perzische Rijk]] van de Safaviden en het Osmaanse Rijk van de [[Turken]].

* [[Selim I|Selim de Barse]], die sultan is van [[1512]] tot [[1520]], verovert [[Klein-Azië]], [[Syrië]], [[Palestina]] en [[Ottomaans Egypte|Egypte]].

 

* Het [[Concilies van Lateranen|Concilie van Lateranen V]] (1512 - 1517) te Rome wordt samengeroepen door [[paus Julius II]], en door zijn opvolger [[paus Leo X]] bekrachtigd. De behandelde onderwerpen zijn de behoefte aan hervormingen van het kerkelijk bestuur, het ontstaan van een atheïstische filosofie, de wrijvingen tussen de bisschoppen en de kloosterorden

* [[1517]] - [[31 oktober]] - [[Maarten Luther]], [[Augustijnen (kloosterorde)|Augustijner]] monnik, moraal[[Theologie|theoloog]] en [[Reformatie|kerkhervormer]], spijkert zijn 95 stellingen tegen de deur van de kerk in het Duitse [[Wittenberg (stad)|Wittenberg]]. De geschriften van Luther tegen de [[aflaathandel]] en andere misstanden in de kerk zijn al in het voorjaar van 1518 in Antwerpen te koop.

 

* De [[Saksische Vete]] is een met de [[Gelderse Oorlogen]] verweven conflict tussen de Saksische hertogen van Friesland en de Oost-Friese graven in de jaren 1514-1517. Het gaat om de heerschappij over de Friese landen en met name de Ommelanden en de stad Groningen. De Saksische hertogen beroepen zich op de benoeming van keizerswege tot 'eeuwige gubernator over de Friese landen', de Oost-Friese graven o.a. op hun beschermheerschap van de stad Groningen. De twist leidt tot het beleg van Groningen (1514), waarvan echter vooral [[Karel van Gelre]] en Friese vrijheidsstrijders profiteren.

* De Saksische hertog [[Joris met de Baard]] verkoopt zijn rechten op de Friese landen aan de Habsburger [[Karel V van het Heilige Roomse Rijk|Karel V]]. Het verzet van de Friezen hiertegen leidt tot een nieuwe [[Fries-Hollandse oorlogen|Fries-Hollandse Oorlog]], terwijl [[Grote Pier]] op eigen houtje verhaal gaat halen in [[West-Friesland (regio)|West-Friesland]].

* [[Maarten van Rossem (militair)|Maarten van Rossem]] verovert in 1514 Arnhem door zijn soldaten te verbergen in een wagen met hooi. In 1516 brandt hij dorpen in de [[Alblasserwaard]] plat, onder andere Bleskensgraaf). In deze fase van de [[Gelderse Oorlogen]] werkt hij samen met de Friese opstandelingenleiders [[Pier Gerlofs Donia]] (Grote Pier) en [[Wijerd Jelckama]] (Grote Wierd).

 

 

* [[1512]] - [[Juan Ponce de León]], volgens sommigen op zoek naar de ''fontein van de jeugd'', bereikt een onbekende kust en noemt het land [[Florida (staat)|Florida]].

 

* [[1516]] - [[Leonardo da Vinci]] gaat werken voor koning [[Frans I van Frankrijk|Frans I]] van Frankrijk in het [[Chateau Amboise|Koninklijk Paleis te Amboise]].

 

* [[1511]] - [[Desiderius Erasmus|Erasmus]] publiceert [[Lof der zotheid]], dat hij opdraagt aan [[Thomas More]].

* [[1516]] - De Engelse [[Renaissance-humanisme|humanist]] [[Thomas More]] schetst in het boek [[Utopia (boek)|Utopia]] een ideale samenleving.

 

* 1516 - In [[Augsburg (stad)|Augsburg]] wordt de [[Fuggerei]] gebouwd, een deel van de stad gewijd aan het huisvesten van behoeftige burgers. Het is de oudste [[sociale volkshuisvesting]] ter wereld.