Stolwijkersluis (buurtschap): verschil tussen versies

De naam van het dorp [[Gouderak]] komt voor het eerst voor in 1274. Een halve eeuw later is Gouderak 'ambachtsheerlijkheid', dat het recht geeft om recht te spreken. Daartoe heeft Gouderak een rechthuis, dat zich in het oostelijk deel van Gouderak bevindt, dat deel wat nu bekend staat als Stolwijkersluis.

Stolwijkersluis is genoemd naar de sluis die de Stolwijkervaart verbindt met de Hollandsche IJssel. De afwatering ontstond in de 14e eeuw, nadat op 24 maart 1370 Stolwijk en Achterbroek toestemming kregen van Jan van Blois, Heer van Schoonhoven en Gouda, voor de aanleg van een vrije watergang naar de IJssel. Op 31 december 1371 gaf ook [[Jan II van Polanen|Jan van Polanen]], Heer van de Lek en Breda toestemming. De watergang mocht voorzien in zoveel vlieten en sluizen als nodig was voor de afwatering. De Stolwijker Sluis gaf toegang tot de Stolwijkse Ringvaart, die in gebruik was voor de winning van turf. Vanaf 1377 leidde Stolwijkersluis al een zelfstandig bestaan. Rond de toen reeds bestaande sluis ontstond een woongemeenschap.

Stolwijkersluis was meer. Niet alleen Gouderak, maar ook [[Stolwijk]] en [[Haastrecht]] hadden stukjes grond in Stolwijkersluis. Het Haastrechtse deel (nu gemeente [[Vlist (gemeente)|Vlist]]) was dat deel dat zuidelijk ligt van de IJsseldijk naar Haastrecht, tot aan buurtschap Beneden Haastrecht. De huidige gemeentegrens ligt iets zuidelijker, namelijk op de provinciale weg naar Haastrecht.

Stolwijk bekleedde een wat aparte positie. In 1827 kwam [[Geodeet (landmeetkunde)|landmeter]] W.J. van Campen namelijk tot de ontdekking dat er een stukje Stolwijk was, volledig omringd door Gouderak en Haastrecht. Deze Stolwijkse enclave lag aan de IJssel, grotendeels buitendijks, in Stolwijkersluis. Omdat hij de opdracht had om onder andere enclaves en andere grenstechnische rariteiten te corrigeren maakt hij van de grensverlegging op 14 augustus 1827 een proces-verbaal van grensbepaling op en brengtbracht hij de enclave aldus onder bij Haastrecht, omdat het 'volgens zijn topographischen ligging zeer gevoeglijk' bij Haastrecht past. De grenscorrectie werd op 5 februari 1828 per Koninklijk Besluit nr. 118 vastgelegd. De Haastrechtse burgemeester J.C. Muller hield wijselijk zijn mond, maar toen de Stolwijkse burgemeester A. de Ruijter erachter kwam, tekende hij protest aan. Het Koninklijk Besluit werd met een nieuw Koninklijk Besluit nr. 89 op 29 januari 1830 door koning [[Willem I der Nederlanden|Willem I]] herroepen. In dit besluit staat 'dat het gedeelte bekend onder den naam van Stolwijker Sluis als vanouds tot de Gemeente Stolwijk zal blijven behoren'.