Wikipedia

Baak (plaats): verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
poets
Regel 28:
Het heeft circa 600 inwoners<ref>[http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/E1D765B5-3CDF-4B8F-A979-8F1929CA62D7/0/Bronckhorst.pdf Bevolking naar geslacht en leeftijd, 2008 Wijk- en buurtindeling] - CBS Gemeente op Maat 2008</ref> en een kleine 1200 inclusief de buitengebieden.<ref>[http://www.bronckhorst.nl/document.php?fileid=46073&f=dee8b03ff04a009c5e9597c2d99e89cc&attachment=1&c=30153 Aantal inwoners per geboortejaar per kern] - Gemeente Bronkhorst</ref>
 
== De naam Baak ==
Het is onduidelijk waar de naam Baak vandaan komt. Een mogelijke verklaring is dat hij stamt van het Germaanse woord 'baki', dat beek betekent. Dit zou een logische verklaring zijn, aangezien Baak aan de [[Baakse beek]] gelegen is. In de naam van Baak zou ook het [[Middelnederlands]]e woord 'beke' te herkennen zijn, dat eveneens 'beek' betekent. Een legende vertelt een andere oorsprong van de naam van het dorp. In Baak zou ooit een kalf in de kerktoren is terechtgekomen zijn dat uit het raam kwam te hangen en 'boaaak, boaaak' begon te loeien. Duidelijk is dat dit niet meer dan een [[Volksetymologie|volksvertelling]] is.
Het is niet met zekerheid te zeggen waar de naam Baak vandaan komt. Er zijn een aantal mogelijkheden:
 
== De geschiedenis van Baak ==▼
# van het Germaanse woord 'baka', dat heuvelrug betekent.
Door de vondst van een aantal urnen uit de 10e eeuw weet men dat er toen al mensen in Baak woonden.
# van het Germaanse woord 'baki', dat beek betekent (vergelijk het Duitse 'bach'; het Deense 'bæk' en het Friese 'beets').
 
In 11e eeuw werd het [[hofstelsel]] in Baak ingevoerd en kreeg het twee hoven, hof te Baak van de [[Graafschap Gelre |Graaf van Gelre]] en hof Tamming van de [[Lijst van bisschoppen van Utrecht|bisschop van Utrecht]]. In de 12e eeuw werd veel woeste grond ontgonnen en nam de bevolking sterk toe. Rond 1400 richtte men de [[Marke (bestuur)|marke]] van Baak op.
Hiervan is de eerste optie minder aannemelijk omdat Baak geen deel uitmaakt van een heuvelrug. De tweede optie zou wat dat betreft logischer zijn, aangezien Baak aan de Baakse beek gelegen is. In de naam van Baak is ook het Middelnederlandse woord 'beke' te herkennen, wat eveneens 'beek' betekent. We vinden hiervan in de Achterhoek meerdere verbasteringen terug (zoals Bekveld, Beezebekke, Meerbekke, Overbekkink).
 
In de 13e eeuw werd door de heer van Baak te Baak een aan de heilige Nicolaas geweide kapel gebouwd. De plaatselijke bevolking moest desondanks naar Steenderen voor het bijwonen van de heilige mis.
Een oude legende vertelt overigens een andere oorsprong van de naam van het dorp. Zo wordt verteld dat er in Baak ooit een kalf in de kerktoren is terechtgekomen die uit het raam kwam te hangen en 'boaaak, boaaak' begon te loeien. Het is echter duidelijk dat dit niet meer dan een latere [[Volksetymologie|volksvertelling]] is, aangezien het etymologisch volkomen onlogisch is dat het dorp hier zijn naam aan zou danken.
 
Ook Baak ontkwam niet aan de onlusten vanIn de 14e eeuw. Demoet de Heerheer van Baak moest eerst met een behoorlijk aantal boeren[[horige]]n meevechten in de [[Limburgse successie-oorlogSuccessieoorlog]]. Dichter bij huis was er ook nog de strijd tussen de [[HeekerenHeekerens en BronkhorstBronkhorsten|Heekerens en de Bronkhorsten]]. Aangezien Baak niet ver van [[Bronkhorst]] lag, had het dorp ook te lijden ondervan deze strijd; er zijn plunderingen geweest en de kapel werd verwoest. In 1362 is er een nieuwe kapel gebouwd, die voorzien was van een toren met opvallend115 cm dikke muren (1,15 m) en een kleinesmalle ingang. DitDe istoren waarschijnlijkkon zodaardoor gedaanin omdattijd devan torenoorlog dandienst doen als schuilplaatsversterking, konze dienenstaat tener tijdenog vansteeds strijdterwijl de kapel reeds lang is verdwenen. TegenwoordigDe staattegenwoordige alleenSint-Martinuskerk deuit toren1890 nogis overeindontworpen door architect [[Alfred Tepe]].▼
▲==De geschiedenis van Baak==
Door de vondst van een aantal urnen uit de 10e eeuw weet men dat er destijds reeds een gemeenschap in Baak woonde. Het prille dorp ontstond waarschijnlijk omdat men elkaar nodig had om het land te verbouwen en weerstand te kunnen bieden aan ziektes.
 
== Huis Baak ==▼
In 11e eeuw kwam het hofstelsel in Baak en kreeg het twee hoven, namelijk een van de Graaf van Gelre (hof te Baak) en een van de bisschop van Utrecht (hof Tamming).
Binnen de dorpsgrenzen, langs de weg naar Wichmond, ligt [[Huis Baak]], één van de vele kastelen die dit deel van de Achterhoek rijk is. Het kasteel iswas vanaf 1982 ineen handen[[Mariapoli]] geweest van de [[Rooms-Katholicisme|rooms-katholieke]] [[Focolarebeweging]]. In 2007 werd het verkocht aan deeen Brits genootschap voor christelijke organisatie [[Ellel MinistriesEvangelisatie|evangelisering]], na 25 jaar eenen [[Mariapoligebedsgenezing]] te zijn geweest. Het huis is ook vanaf de openbare weg goed te bekijken;zien, bovendiener looptis erook een wandelpad ronddoor het kasteelparkomliggende park.▼
 
== Zie ook ==▼
In de 12e eeuw nam de bevolking sterk toe, en dus werd er veel woeste grond ontgonnen, later besefte men dat men zuinig moest zijn op de woeste gronden en richtte men in 1400 de Marke van Baak op.
 
In de 13e eeuw had Baak volgens de documenten zijn eerste kapel gekregen, welke ten ere van de Heilige Nicolaas gebouwd was door de Heer van Baak, maar desondanks moest men op zondag nog steeds naar Steenderen gaan voor de Heilige Mis.
 
▲Ook Baak ontkwam niet aan de onlusten van de 14e eeuw. De Heer van Baak moest eerst met een behoorlijk aantal boeren meevechten in de Limburgse successie-oorlog. Dichter bij huis was er ook nog de strijd tussen de [[Heekeren en Bronkhorst|Heekerens en de Bronkhorsten]]. Aangezien Baak niet ver van Bronkhorst lag, had het dorp ook te lijden onder deze strijd; er zijn plunderingen geweest en de kapel werd verwoest. In 1362 is er een nieuwe kapel gebouwd, die voorzien was van een toren met opvallend dikke muren (1,15 m) en een kleine ingang. Dit is waarschijnlijk zo gedaan omdat de toren dan als schuilplaats kon dienen ten tijde van strijd. Tegenwoordig staat alleen de toren nog overeind.
 
Baak is omstreeks 1190 ontstaan als buurtschap, maar is later rond de (voor het aantal inwoners erg ruime) katholieke kerk uitgegroeid tot dorp. Deze kerk, de St. Martinuskerk van architect [[Alfred Tepe]] uit 1890, heeft een hoge toren, waarvan ten onrechte werd aangenomen dat deze tot de 10 hoogste van Nederland zou behoren.
▲==Huis Baak==
▲Binnen de dorpsgrenzen, langs de weg naar Wichmond, ligt [[Huis Baak]], één van de vele kastelen die dit deel van de Achterhoek rijk is. Het kasteel is vanaf 1982 in handen geweest van de [[Rooms-Katholicisme|rooms-katholieke]] [[Focolarebeweging]]. In 2007 werd het verkocht aan de christelijke organisatie [[Ellel Ministries]], na 25 jaar een [[Mariapoli]] te zijn geweest. Het huis is ook vanaf de openbare weg goed te bekijken; bovendien loopt er een wandelpad rond het kasteelpark.
 
▲==Zie ook==
* [[Lijst van rijksmonumenten in Baak]]
 
== Externe link ==
* [http://www.bronckhorst.nl De officiële site van de gemeente Bronckhorst]
 
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Baak_(plaats)"