Nicolaïkerk (Utrecht): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
SJZ (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
infobox
Regel 1:
{{Infobox kerk
[[File:Jan Hendrick Verheijen (Utrecht 1778-1846) - Nicolaikerk Utrecht.jpg|thumb|Nicolaïkerk in de 19e eeuw]]
| naam = Nicolaïkerk
[[Bestand:Utrechtnicolaikerk.jpg|thumb|Het westwerk van de Nicolaïkerk vanuit het zuidwesten]]
| afbeelding = Utrechtnicolaikerk.jpg
[[Bestand:Nicolaïkerk - interieur naar het oosten.JPG|thumb|Het interieur van de Nicolaïkerk naar het oosten]]
[[Bestand:Nicolaïkerk| -onderschrift interieur naar het westen.JPG|thumb| = Het interieurwestwerk van de Nicolaïkerk naarvanuit het westen]]zuidwesten
| lat_deg =
[[Bestand:Het Klaasje had veel noten op zijn zang.jpg|thumb|right|Gedicht over het [[carillon]] van de Nicolaikerk, geschreven door [[C.C.S. Crone]]. Muurschildering in de Nicolaasdwarsstraat]]
| lat_min =
| lat_sec =
| lon_deg =
| lon_min =
| lon_sec =
| plaats = [[Utrecht (stad)|Utrecht]]
| denominatie = [[Protestantse Kerk in Nederland|Protestants]]
| bouwjaar = 12e eeuw
| uitbreiding = 15e eeuw
| renovatie = 1978
| sloopjaar =
| opgedragen = [[Nicolaas van Myra]]
| begraafplaats =
| monumentstatus = [[Rijksmonument]]
| monumentnummer = 36380
| periode = [[Romaanse architectuur|Romaans]], [[Gotisch]]
| architect =
| bouwmethode =
| bouwmateriaal =
| afmeting =
| toren =
| vrijstaande klokkentoren =
| klokkentoren = 1586, ca. 40 m
| portaal =
| koor =
| schip =
| preekstoel =
| doopvont =
| altaar =
| orgel = [[Marcussen & Søn|Marcussen]] 1953, 1956
| zitplaatsen =
| diverse =
| afbeelding2 = Nicolaïkerk - interieur naar het oosten.JPG
[[Bestand:Nicolaïkerk| -onderschrift2 interieur naar het oosten.JPG|thumb| = Het interieur van de Nicolaïkerk naar het oosten]]
| afbeelding3 = Nicolaïkerk - interieur naar het westen.JPG
| onderschrift3 = Het interieur van de Nicolaïkerk naar het westen
}}
 
De '''Nicolaïkerk''' is een kerk in de [[Nederland]]se stad [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. In de volksmond heet de kerk de '''Klaaskerk'''. Zij is in gebruik bij de [[Protestantse Kerk in Nederland]].
 
Regel 11 ⟶ 49:
Van de oorspronkelijke [[Romaanse architectuur|romaanse]] kerk resteert aan de buitenzijde alleen nog het tweetorenfront. Dit gedeelte van de kerk is bijzonder omdat een parochiekerk normaal gesproken nooit twee torens kreeg: dat was voorbehouden aan kathedralen, klooster- en kapittelkerken. Een afdoende verklaring voor de afwijking is nog niet geleverd. In de vijftiende eeuw werd de kerk ingrijpend verbouwd tot een [[gotiek|gotische]] [[hallenkerk]]. Delen van het interieur hebben echter nog een aanwijsbare Romaanse oorsprong.
 
In [[1529]] werd de Nicolaïkerk kloosterkerk; nadat de [[karmelieten]] gedwongen waren hun kerk en klooster (respectievelijk de huidige [[Sint-Catharinakathedraal]] en het [[Catharijneconvent]]) af te staan aan de [[Maltezer Orde|johannieterorde]] kregen ze de Nicolaïkerk toegewezen. In [[1566]] werd de kerk getroffen door de [[Beeldenstorm]]. In [[1579]] werd de kerk overgenomen door de protestanten. In [[1586]] werd de zuidelijke toren verhoogd ten behoeve van een [[carillon]] (hoogte sindsdien ca. 40 meter). Een [[zomerstorm van 1674|storm in 1674]] liet een [[torenspits]] instorten.
 
Sinds de restauratie van de kerk in 1978 hebben als voorgangers van de Nicolaïkerk gediend: Wim Tieman, Dick Kronemeijer, Jos de Heer en [[Pieter Oussoren]]. Van 1 mei 2006 tot 26 juni 2011 was [[Ruth Peetoom]] voorganger van de Nicolaïkerk.
 
==Orgels en klokken==
De kerk bezit een tweetal [[orgel]]s van de Deense orgelbouwer [[Marcussen & Søn|Marcussen]]. Het hoofdorgel ([[1956]]) geldt als het voorbeeld voor de naoorlogse orgelbouw in Nederland. Het Sweelinckorgel ([[1953]]) is eigendom van de [[NCRV]] en staat sinds december 2000 in de Nicolaïkerk. Het koororgel is van de Utrechtse orgelbouwer van Vulpen. Jaarlijks wordt er in de kerk onder de naam Nicolaiconcerten een bloeiende serie concerten georganiseerd door de Stichting Culturele Evenementen Nicolaïkerk. In [[2006]] werd het vijftigjarig bestaan van het hoofdorgel groots gevierd tijdens het tiendaagse KlankKleurenFestival.
 
In de [[Koorkerk]] in [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]] bevindt zich een orgel van [[Peter Gerritsz]] uit [[1477]]-[[1479]], afkomstig uit de Nicolaïkerk. Het geldt als een van de belangrijkste bewaard gebleven orgels uit de [[Middeleeuwen]]. In 1732 werd de tien jaar oude [[Pieter Hellendaal]] organist van de Nicolaïkerk.
 
In de [[Koorkerk]] in [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]] bevindt zich een orgel van [[Peter Gerritsz]] uit [[1477]]-[[1479]], afkomstig uit de Nicolaïkerk. Het geldt als een van de belangrijkste bewaard gebleven orgels uit de [[Middeleeuwen]]. In 1732 werd de tien jaar oude [[Pieter Hellendaal]] organist van de Nicolaïkerk.
De zuidertoren van de kerk herbergt een [[beiaard]] van de gebroeders [[Pieter en Francois Hemony]] uit [[1649]]/[[1650]]. In de noordertoren hangt een luidklok uit [[1573]] met de naam Martinus van de klokkengieter Willem Wegewaert de Oude. In de zuidertoren hangen vier moderne luidklokken, in 1997 gegoten door [[Petit en Fritsen]], met de namen Salvator, Maria, Nicolaas en Johannes. De teksten op de klokken zijn gedicht door [[Willem Barnard]].
 
De zuidertoren van de kerk herbergt een [[beiaard]] van de gebroeders [[Pieter en Francois Hemony]] uit [[1649]]/[[1650]]. In de noordertoren hangt een luidklok uit [[1573]] met de naam Martinus van de klokkengieter Willem Wegewaert de Oude. In de zuidertoren hangen vier moderne luidklokken, in 1997 gegoten door [[Petit en Fritsen]], met de namen Salvator, Maria, Nicolaas en Johannes. De teksten op de klokken zijn gedicht door [[Willem Barnard]].
{{Tabel afbeeldingengalerij
| titel =
| breedte = 250
| regels = 4
[[File:| afbeelding1 = Jan Hendrick Verheijen (Utrecht 1778-1846) - Nicolaikerk Utrecht.jpg|thumb|Nicolaïkerk in de 19e eeuw]]
| onderschrift1 = Nicolaïkerk in de 19e eeuw
| afbeelding2 = Het Klaasje had veel noten op zijn zang.jpg
[[Bestand:Het| Klaasjeonderschrift2 had= veel noten op zijn zang.jpg|thumb|right|Gedicht over het [[carillon]] van de Nicolaikerk, geschreven door [[C.C.S. Crone]]. Muurschildering in de Nicolaasdwarsstraat]]
}}
==Zie ook==
*[[Lijst van rijksmonumenten in Utrecht (stad)]]