Amsterdamsche Vereeniging tot het bouwen van Arbeiderswoningen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
k opmaak, verwijzing naar nieuw lemma
Regel 3:
 
==Aanleiding==
{{wrapper}}
|[[Afbeelding:MarnixstraatAmsterdam.jpg|thumb|300px|Marnixstraat 215-231, 1-kamerwoningen, rug-aan-rug, 1876-1878]]
|-
|[[Afbeelding:Marnixstraat-Amsterdam.jpg|thumb|300px|Marnixstraat 106-122, 2-kamerwoningen, rug-aan-rug, 1876-1878]]
|-
|[[Afbeelding:Czaar Peterbuurt Amsterdam3.jpg|thumb|300px|Czaar Peterbuurt Amsterdam, links Blankenstraat 2-12, 48 2-kamerwoningen uit 1878-1879]]
|-
|[[Afbeelding:Czaar Peterbuurt Amsterdam1.jpg|thumb|300px|Czaar Peterbuurt Amsterdam, links Blankenstraat 32-40, 40 2-kamerwoningen uit 1881]]
|-
|[[Afbeelding:Czaar Peterbuurt Amsterdam2.jpg|thumb|300px|Czaar Peterbuurt Amsterdam, Kraijenhofstraat 31-39, 40 2-kamerwoningen uit 1881]]
|-
|[[Afbeelding:Zeeheldenbuurt.jpg|thumb|300px|Bouwblokken aan weerszijden van de Dirk Hartoghstraat]]
|}
[[Bestand:DenTex.jpg|thumb|left|200px|Jhr. mr. C.J.A. den Tex, burgemeester ten tijde van de oprichting. Van 1883 tot 1907 ook lid van het bestuur.]]De abominabele en ongezonde huisvesting van [[arbeider]]s werd in [[1872]] onderzocht door de Amsterdamse Gezondheidscommissie. Zij constateerde dat 3650 bewoonde kelders, bijna driekwart van het totaal, in feite onbewoonbaar was en aanzienlijke gevaren opleverde voor de volksgezondheid.
 
[[File:Amsterdam Van Linschotenstraat-2.jpg|thumb|left|350px|Arbeiderswoningen in de [[Zeeheldenbuurt (Amsterdam)|Zeeheldenbuurt]]]][[File:Zeeheldenbuurt.jpg|thumb|350px|left|Bouwblokken aan weerszijden van de Dirk Hartoghstraat]]Burgemeester [[Cornelis den Tex|Den Tex]] schetste welke keuzes er nu voorlagen: niets doen was geen optie; onbewoonbaarverklaring zou te radicaal zijn en te ontwrichtend werken, ook als er tegelijkertijd goede en gezonde woningen teruggebouwd zouden worden. Dit kon geen genade vinden in liberale ogen. Particulier bezit werd onschendbaar geacht, terwijl de bouw van gemeentewoningen voor arbeiders riekte naar het 'gevaarlijke' [[socialisme]].
[[Bestand:DenTex.jpg|thumb|200px|Jhr. mr. C.J.A. den Tex, burgemeester ten tijde van de oprichting. Van 1883 tot 1907 ook lid van het bestuur.]]De abominabele en ongezonde huisvesting van [[arbeider]]s werd in [[1872]] onderzocht door de Amsterdamse Gezondheidscommissie. Zij constateerde dat 3650 bewoonde kelders, bijna driekwart van het totaal, in feite onbewoonbaar was en aanzienlijke gevaren opleverde voor de volksgezondheid.
 
[[File:Amsterdam Van Linschotenstraat-2.jpg|thumb|left|350px|Arbeiderswoningen in de [[Zeeheldenbuurt (Amsterdam)|Zeeheldenbuurt]]]][[File:Zeeheldenbuurt.jpg|thumb|350px|left|Bouwblokken aan weerszijden van de Dirk Hartoghstraat]]Burgemeester [[Cornelis den Tex|Den Tex]] schetste welke keuzes er nu voorlagen: niets doen was geen optie; onbewoonbaarverklaring zou te radicaal zijn en te ontwrichtend werken, ook als er tegelijkertijd goede en gezonde woningen teruggebouwd zouden worden. Dit kon geen genade vinden in liberale ogen. Particulier bezit werd onschendbaar geacht, terwijl de bouw van gemeentewoningen voor arbeiders riekte naar het 'gevaarlijke' [[socialisme]].
 
De oprichting van deze [[vereniging (rechtspersoon)|vereniging]] die woningen zou bouwen, beheren en verhuren die waren ontworpen door de gemeentearchitect, op gemeentegrond en met door de gemeente geleend kapitaal was daarom een politiek compromis. De liberale stroming in de Amsterdamse gemeenteraad die de rol van de overheid in de samenleving zo klein mogelijk wilde houden, stond tegenover een groeiende progressieve stroming die vond dat de overheid een rol had bij de aanpak van de slechte leefomstandigheden van de snel uitbreidende arbeidersbevolking in de hoofdstad.
Regel 14 ⟶ 26:
 
==Bouwen==
[[File:MarnixstraatAmsterdam.jpg|thumb|300px|Marnixstraat 215-231]][[File:Czaar Peterbuurt Amsterdam1.jpg|thumb|300px|Czaar Peterbuurt Amsterdam, links Blankenstraat 32-40, 40 2-kamerwoningen uit 1881]][[File:Czaar Peterbuurt Amsterdam2.jpg|thumb|300px|Czaar Peterbuurt Amsterdam, Kraijenhofstraat 31-39, 40 2-kamerwoningen uit 1881]]Met dit kapitaal kon de vereniging aan de slag met de bouw van een aanzienlijk aantal woningen aan de [[Marnixstraat]], volgens het kazernemodel ontworpen door de gemeente-architect [[Bastiaan de Greef]]. Aan de oostzijde van de straat bouwde de vereniging in de periode 1876-1878 een blok met 144 rug-aan-rugwoningen met 1 kamer. Aan de westzijde van de straat werden twee woonblokken gebouwd met tezamen 136 tweekamerwoningen.
 
Gelijktijdig kwamen op het Funen, in de noordoostelijke uithoek van de stad, 176 woningen gereed die qua plattegrond verwant zijn aan de Marnixstraatblokken.
Regel 52 ⟶ 64:
 
==Overdracht==
[[Afbeelding:Amsterdam Van Linschotenstraat-2.jpg|thumb|200px|left|Arbeiderswoningen in de [[Zeeheldenbuurt (Amsterdam)|Zeeheldenbuurt]]]]Toen de [[Woningwet]] in 1902 in werking trad, voldeed de vereniging niet aan de vereisten om als woningbouwvereniging toegelaten en gesubsidieerd te worden. Daarom richtte het bestuur in 1933 de ''Woningstichting Labor'' op. Deze stichting kon wel aanspraak maken op overheidsgeld. Met deze subsidie kon Labor nog nieuwe woningen bouwen in de Anna van Burenstraat, de Charlotte de Bourbonstraat en de Willem de Zwijgerlaan in de nieuwe wijk [[Landlust]]. In 1975 werd Labor de nieuwe eigenaar van alle vastgoed van de ''Amsterdamsche Vereeniging tot het bouwen van Arbeiderswoningen'', toen de stichting alle woningen van de moedermaatschappij renoveerde. De lege vereniging werd pas geliquideerd op 31 december 1987. Woningstichting Labor en [[woningstichting]] [[Eigen Haard (woningbouwvereniging)|Eigen Haard]] in Amsterdam fuseerden in 1992.
 
Thans is het resterende vastgoedbezit van de ''Amsterdamsche Vereeniging tot het bouwen van Arbeiderswoningen'' daarom in eigendom en beheer bij [[woningcorporatie]] [[Eigen Haard (woningbouwvereniging)|Eigen Haard]]. Sommige woningen zijn in de laatste decennia verkocht en zijn nu particulier woningbezit. Enkele complexen van de AVA zijn uitgeruild met andere Amsterdamse woningcorporaties zoals [[Ymere]], en daarom nu in eigendom en beheer bij andere woningcorporaties.