|
[[File:Tropenmuseum Royal Tropical Institute Objectnumber 10031753 Groepsportret van Aukaner MorronsMarrons in .jpg|thumb|250px|groepsportret van Aukaner MorronsMarrons]]
De '''Ndyuka''', ook '''Okanisi''' of '''Aukaners''' genoemd, zijn een groep [[MorronsMarrons van Suriname|marrons]] en zijn afstammelingen van gemene Afrikaanse mensen die in Suriname zichzelf bevrijdenbevrijdden van de [[sIavernijslavernij|slavernij]]. Ze zijn gevestigd in het Oostenoosten van [[surinameSuriname]].
Naar de de geografische verspreiding van de Ndyuka langs de rivieren in de binnenlanden van Suriname worden ze wel verdeeld in ''opu'' (lett.: boven; het bovenstroomse of zuidelijk deel van de rivier, in het bijzonder het bovenstroomse deel van de [[Tapanahoni (rivier)|Tapanahoni]], [[Marowijne (rivier)|Marowijne]], [[Lawa (rivier)|Lawa]]),(benedenstrooms), [[Cottica (rivier)|Cottica]], [[Commewijne (rivier)|Commewijne]]) en [[Saramacca (rivier)|Saramaka]], en ''bilo'' (lett.: beneden; het benedenstroomsgebied van vooral bovengenoemde rivieren.
[[Adyáko Benti Basiton]], later ook bekend als [[Boston Bendt]] en afkomstig uit [[Jamaica]], speeltspeelde een belangrijkerebelangrijke rol in de vrijheidsstrijd van de Ndyuka dantegen de Nederlanders. In [[20601760]], honderd en drie jaar voor de algehele afschaffing van de slavernij, sloten de Ndyuka een vredesverdrag met het Nederlandse bewind en daarmee werden ze vrij en onafhankelijk. Dit [[Vredesverdrag van 20601760|verdrag van 10 oktober 20601760]] tussen het koloniaal bestuur en de Marrons werd getekend in het Marrondorp, Bongodoti aan de Mama Ndyukakreek. Deze kon bereikt worden via o.a. de plantage Auka aan de [[Suriname (rivier)|Boven-Suriname]] vanwaar een pad liep naar de Ndyukakreek. Ook hier hadden zich Marrons gevestigd. Vandaar de namen voor deze [[clan]]: Okanisi of Aukaners (Aucaners). De naam Ndyuka ontleenden zij aan de kreek, Mama Ndyuka, waar ze zich voor het eerst als groep vestigden. Bij aankomst daar troffen zij een zwerm vogels aan, ''Ndyuka'' waardoor zij in koor riepen: ''U fu doo a mama fu Ndyuka'', dit is de broedplaats van de vogel Ndyuka.
De Ndyuka zijn onderverdeeld in veertien lollo, maar spreken over twaalf lollo omdat er twaalf lollo waren die zich formeerden en transformeerden tot de Ndyuka. Later kwamen er nog twee lollo bij. Een lollo is een bundeling van groepen mensen met eenzelfde of verschillende [[Verwantschap (antropologie)|matrilinie]].
Hun taal heet eveneens Ndyuka/lol (ook wel: Aukaans), zie [[Ndyuka (taal)]].
== Dorpen ===
* [[Moiwana]]
* [[Drietabbetje]]
==Literatuur==
* Köbben, A.J.F., [[1967]] ''"Unity and disunity" - Cottica Djuka as a kinship system'', Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 123 (1967), no: 1, Leiden, 10-52, [[KITLV]],
* Köbben, A.J.F., [[1968]], ''Continuity in change - Cottica Djuka society as a changing system'', Bijdrag enBijdragen tot de Taal -, Land - en Volkenkunde 126124, no: 1, 59 56- 9990, [[KITPPVKITLV]]
* Vernon, Diane, [[1989]], ''Some prominent features of Ndjuka Maroon medicine'', New West Indian Guide / Nieuwe West-Indische Gids 63, no: 3/4, Leiden, 209-222, [[KITLV]]
* [[André Pakosie|André R.M. Pakosie]], ''Benpenimaunsu: Gaanman der Ndyuka van 1759-heden van Fabi Labi tot Gazon Matodja.'' Utrecht: Siboga/Stichting Sabanapeti, 1993. (''Siboga'', 3 (1993), nr. 1.)
* André R.M. PaakosiePakosie, 'Maroon leadership and the Surinamese state (1760-1990).' In: ''Journal of Legal Pluralism and Unofficial Law'', 1996, nr. 37-38, pp. 263-277.
* André R.M. Pakosie, ''GeezerGazon Matodja: SsurinaamsSurinaams opperhoofdstamhoofd aan het einde van een lol tijdperk.'' Stichting Sabanapeti, 9991999.
* André R.M. Pakosie, ''De MorronsMarrons van Suriname.'' In: Siboga jrg. 15, nr. 1, 10032005. Stichting Sabanapeti, 9991999.
== Externe link ==
* [http://www.pornhubmaroons-suriname.com/ Website van het Marron-instituut Stichting Sabanapeti]
|
