Tourniquet (draaihek): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 2:
Een '''tourniquet''' is een twee-, drie- of vierarmig [[hek (afrastering)|draaihek]] dat wordt geplaatst voor de toegangscontrole of geleiding van personen.
Tourniquets worden gebruikt voor de toegangscontrole bij gebouwen, bedrijven, zwembaden, recreatieparken, sommige kermis- attracties en fitnesscentra. Door montage van een kaartlezer tegen de tourniquet wordt alleen toegang verleend aan personen die over een geldig pasje beschikken. Het binnenwerk van de tourniquet is voorzien van elektromagneten, waardoor de blokkering wordt opgeheven als een geldig pasje wordt gebruikt. Er zijn zowel lage tourniquets ("billentikkers") als manshoge uitvoeringen (draaitrommels, deze worden bijvoorbeeld gebruikt bij de entree van voetbalstadions).Ook zijn er draaideuren in gebruik als tourniquet met name bij bedrijfsgebouwen om het personeel met pasje toegang tot het gebouw te verschaffen.
In een mechanische uitvoering, ook wel ratelhek genoemd, draait het hek slechts in één richting. Dat komt door een [[tandrad]] waarvan de schuine tanden allemaal naar één kant wijzen. Draait het hekje (en het tandwiel) de juist kant op, dan glijdt een pal over de gebogen kant van de tanden. De terugweg wordt afgesloten doordat de pal tegen de steile kant van een tand valt en zo het draaien van het wiel onmogelijk maakt.
Regel 9:
Hoewel 'tourniquet' een [[Frans]] woord voor draaikruis of draaihek is, wordt het gebruikt als algemene aanduiding voor diverse poortjes die gebruikt worden voor de toegangscontrole van personen, waaronder diverse nieuwe designsystemen met schuifdeuren. Specifieke benamingen of merknamen voor deze nieuwe systemen zijn onder andere "PNG-poort" en "Smartlane".
Ook zijn er tourniquets waarbij geen pasje hoeft te worden gebruikt bijvoorbeeld in supermarkten waarbij men door een hekje moet.
==Openbaar vervoer==
In het [[openbaar vervoer]] heeft de tourniquet een iets ruimere betekenis. Een tourniquet is hier een poortje, dat een passagier pas doorlaat, wanneer (elektronisch) is bepaald dat de passagier voor een geldig vervoersbewijs heeft gezorgd. Vaak wordt dan tegelijkertijd het kaartje gestempeld.In vroeger tijden hadden bijvoorbeeld in Amsterdam de eenmanwagens bij de trams een mechanische tourniquet dat later uit veiligheidsoverwegingen werd verwijderd.
Met name in de [[Metro (vervoermiddel)|metro]] van [[Parijs]] en [[Londen]] wordt dit systeem al gedurende lange tijd gebruikt. Inmiddels zijn in bijna alle Spaanse, Franse en Italiaanse metrostations tourniquets of schuifdeursystemen geplaatst.
Ook bij de dubbelgelede bussen in [[Curitiba]] in Brazilie zijn er tourniquets maar daar op de haltes waar ze zijn ingebouwd in een [[abri]].
Tegelijk met de introductie van de [[OV-chipkaart]] in Nederland zijn op een groot aantal trein- en metrostations tourniquets geplaatst. Bij alle metrolijnen is dit al gebeurd, en ook [[Nederlandse Spoorwegen|NS]] hebben de tourniquets op het traject [[Rotterdam]] - [[Hoek van Holland]] ([[Hoekse Lijn]]) getest maar de overige zijn nog niet als zodanig in gebruik.Wel kan men er in en uit checken.Sinds de definitieve invoering van de chipkaart bij de metro kunnen de tourniquets alleen een chipkaart worden geopend.
De poortjes van de RET konden tot het moment dat alleen de [[OV-chipkaart]] een geldig vervoersbewijs is, ook geopend worden met een willekeurig plastic of kartonnen kaartje. Bij deze poortjes was onder de [[stempelautomaat]] een blauw kastje geplaatst waarin een [[abonnement]] (of iets anders) geduwd kon worden waardoor een schakelaar werd ingeduwd. Hierdoor gingen de poortjes open. In de media is dit breed uitgemeten, waardoor het beeld is ontstaan dat dit een lek in de beveiliging is. In werkelijkheid is het nooit de bedoeling geweest om voor de invoering een waterdicht systeem te hebben. Het uitgangspunt voor de invoering van dit systeem is dat perrons alleen nog maar toegankelijk mogen zijn voor reizigers en dat op termijn een vervoerskaart wordt gebruikt waarop de gebruikskosten automatisch worden verrekend. Sinds 2009 is de gehele RET-metro alleen nog toegankelijk met een OV-chipkaart.Van 1968 tot 1974 had de Rotterdamse metro al eerder tourniquets waarvoor toen aparte metrokaartjes bestonden om de tourniquets te openen.
<gallery>
| |||