'''Gracia Mendes Nasi''' ([[Lissabon]], 1510 - [[Istanboel|Constantinopel]], 1569), ook bekend als '''Beatriz de Luna Miques''', was een zeer rijke [[Portugal|Portugese]] [[Joden|Jodin]]. Ze was aangetrouwd aan het invloedrijke [[huis Mendes]] en de tante van [[Josef Nasi]]. Haar familie kwam oorspronkelijk uit [[Koninkrijk Aragon|Aragon]] en behoorde tot de [[Sefardische Joden]]. De familie vluchtte in 1492 naar Portugal ten gevolge van het [[verdrijvingsedict]].
In 1528 trad Gracia in het huwelijk met Francisco Mendes. Eerst trouwden ze in het openbaar op [[Rooms-katholieke Kerk|Roomsrooms-katholieke]] wijze. Vervolgens vond een [[Cryptojodendom|cryptojoodse]] ceremonie plaats. Francisco had samen met zijn broer Diogo een invloedrijk handelsbedrijf en een internationaal bekende bank met agenten door heel Europa en in het Middellandse Zeegebied. Ze kregen een dochter, Reyna, waarna Francisco in 1538 stierf. Diogo had een kantoor geopend in [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] en Gracia voegde zich daar bij hem. In 1542 stierf hij eveneens. Na zijn dood nam Gracia de leiding van het imperium op zich en werd ze een zeer succesvolle zakenvrouw. Ze werd erg rijk en invloedrijk, zodat ze ook invloed kon uitoefenen op burgerlijke en kerkelijke machthebbers. Ze gebruikte die positie om de cryptojoden te beschermen en om te helpen bij het vrijkopen van [[gijzelaar]]s. Middels betalingen aan de [[paus]] wist ze de [[Inquisitie]] in Portugal te vertragen. Mogelijk heeft zij een grote rol gespeeld bij de publicatie van de [[Ferrara Bijbel]], een vertaling van de [[Tenach]] in het [[Ladino (Sefardische taal)|Ladino]] die verscheen in 1553 te [[Ferrara (stad)|Ferrara]]. Een deel van de oplage, namelijk het deel dat speciaal voor de [[Sefardische Joden]] was bedoeld, werd aan haar opgedragen.
In 1544 vluchtte Gracia naar [[Republiek Venetië|Venetië]]. Daar bleef ze wonen totdat ze in 1551 opnieuw moest vluchttenvluchten. Ze trok naar Ferrara, waar ze voor het eerst in haar leven openlijk Jood kon zijn. Vanaf toen ging ze ook haar werkelijke, Joodse, naam gebruiken. In 1553 verhuisde ze naar [[Ottomaanse Rijk|Ottomaans]] gebied, waar ze haar dochter Reyna uithuwelijkte aan haar neef [[Josef Nasi]]. In 1556 beval de paus dat een groep Portugese Sefardische Joden moest worden omgebracht op de [[brandstapel]]. Gracia reageerde daarop door de haven van [[Ancona (stad)|Ancona]] in de [[Kerkelijke Staat]] te laten [[boycot]]ten.
Gracia liet [[synagoge]]s, [[jesjiva]]'s en [[ziekenhuis|ziekenhuizen]] bouwen. Een van die synagoges staat er nog en is naar haar genoemd. In 1558 huurde ze [[Tiberias]], in het huidige [[Israël]], van sultan Suleiman, voor een jaarlijkse prijs van 1000 [[dukaat|dukaten]]. In 1561 kwam haar neef Josef aan de macht in Tiberias en [[Safed]], waar hij werkte aan huisvesting voor Joden, die in een groot deel van Europa vervolgd werden.
