Versie van 19 feb 2011 16:15 bewerken 86.92.223.215 (overleg) Ik heb tering aan George Berkeley Label: Misbruikfilter: Leeghalen ← Oudere bewerking		Versie van 19 feb 2011 16:16 bewerken ongedaan maken MrBlueSky (overleg \| bijdragen) 120.425 bewerkingen k Wijzigingen door 86.92.223.215 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door TXiKiBoT Nieuwere bewerking →
Regel 1: [[Bestand:George_Berkeley_by_John_Smibert.jpg\|thumb\|right\|200px\|George Berkeley]] Ik heb tering aan George Berkeley▼ '''George Berkeley''' ([[Kilkenny]], [[12 maart]] [[1685]] – [[Oxford (Verenigd Koninkrijk)\|Oxford]], [[14 januari]] [[1753]]) was een [[Ierland (land)\|Iers]] [[filosoof]] van [[Engeland\|Engelse]] afkomst en [[Anglicaans]] geestelijke ([[bisschop]]). Hij wordt beschouwd als de grondlegger van het [[spiritualisme\|spiritualistisch]] of [[subjectief idealisme\|subjectief]] [[idealisme]]. Het fundament van Berkeley's filosofie ligt in de stelling dat er geen object zonder subject kan zijn. Het object bestaat altijd uitsluitend in relatie tot een subject en is dus ook afhankelijk van het subject, waardoor het wordt bepaald door het subject en als loutere verschijning op zichzelf, niet onvoorwaardelijk bestaat. == Leven == Zijn familie bekleedde de functie van ontvangers van [[havengeld]]en en bezat landerijen. Ze was gelieerd aan Engelse families met dezelfde naam. De Nederlandse [[Willem III van Oranje]] heeft na de slag aan de Boyne ooit nog korte tijd te Kilkenny verblijf gehouden. Op zijn 15e werd Berkeley ingeschreven aan het Trinity College te [[Dublin]]. Hij was bevriend met onder andere sir [[John Percival]] en [[Jonathan Swift]]. Hij emigreerde in verband met een evangelisatieproject in [[1728]] naar [[Newport (Rhode Island)\|Newport]] (Rhode Island, in de tegenwoordige VS) maar remigreerde weer naar [[Londen]] in [[1731]] wegens het uitblijven van toegezegde subsidiegelden. Werd drie jaar later tot bisschop van [[Cloyne]] benoemd, waar hij gedurende de rest van zijn leven naast andere dingen onder meer een soort [[utopisch socialisme]] in de praktijk probeerde te brengen. == Filosofie == Berkeley is vooral bekend/berucht vanwege zijn immaterialisme. Hij heeft weliswaar niet in deze woorden de tegenstelling tussen [[Materialisme (filosofie)\|materialisme]] en [[idealisme]] gepostuleerd, maar toen dat later (door het [[Marxisme]]) wel gedaan werd, werd hij zeer vaak als veronderstelde vertegenwoordiger van het idealisme naar voren geschoven. Zijn immaterialisme ging zelfs zover dat hij enkele jaren na het verschijnen van zijn hoofdwerk (''A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge'') door paters [[jezuïeten]] uit Parijs in de "Mémoires de Trévoux" werd beschreven als een extremist die de leer van [[Nicolas Malebranche]] ad absurdum voerde en die de leider van een sekte van solipsisten was die buiten het eigen ego niets of niemand een bestaan toekende. Filosofisch gesproken is hij het best te beschouwen als idealist [[empirisme\|empirist]], zij het dat zijn filosofie ook als poging tot geloofsverkondiging moet worden gezien. Buiten de geest heeft het stoffelijke geen werkelijkheidskarakter (vandaar dat zijn soort [[idealisme]] ook wel [[spiritualisme]] genoemd wordt, van het Latijn, ''spiritus'', geest). De natuur bestaat slechts uit vingerwijzingen van het opperwezen die de mens maar moet zien te interpreteren. Het wezen van de materiële dingen bestaat slechts doordat ze op een bepaalde manier waargenomen worden ([[esse est percipi]], 'zijn is waargenomen worden'). Het zintuiglijk waarneembare wordt opgevat als de taal waarin God tot ons spreekt. [[John Locke\|Locke]] had nog een onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire eigenschappen van de dingen, maar bij Berkeley missen alle zintuiglijk waarneembare eigenschappen een grond en zijn ze slechts nog gewaarwordingen. Hij verenigt in zich het empirisme van Locke en het idealisme van Malebranche. In het werk dat aan zijn hoofdwerk vooraf gaat, betoogt hij dat we de [[zintuig]]en niet te veel moeten vertrouwen. Zo besteedt hij veel tijd aan het betoog dat we met onze [[Menselijk oog\|ogen]] afstanden niet direct zouden kunnen waarnemen, en de impliciete conclusie is dat onderscheiden dingen buiten ons niet hoeven te bestaan. Daar werkt hij al toe naar de hoofdthese van zijn belangrijkste werk: de [[Natuur (wereld)\|natuur]] zoals we die met de zintuigen kunnen waarnemen kan slechts opgevat worden als een stel tekens of symbolen die door de Schepper aan de mens ter ontcijfering wordt aangeboden. Een bekende vraag die Berkeley stelde is: Als in een verlaten bos een boom omvalt, en niemand hoort het, heeft de boom dan wel geluid gemaakt? Hij vindt van niet, omdat alleen materiële dingen die ervaren worden ook echt bestaan (in gedachten). Spirituele dingen hebben daarentegen een eigen bestaan; de ziel van de mens bestaat zonder meer. == Bekendste werken == * 1709 [http://psychclassics.yorku.ca/Berkeley/vision.htm Towards a New Theory of Vision] * 1710 [http://eserver.org/18th/berkeley.txt Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge] Berkeley en zijn ideeën worden op een speelse manier behandeld in het boek [[De wereld van Sofie]] van [[Jostein Gaarder]]. {{DEFAULTSORT:Berkeley, George}} [[Categorie:Iers filosoof]] [[Categorie:Brits filosoof]] [[Categorie:Filosoof uit de Moderne Tijd]] [[ar:جورج بيركلي]] [[be:Джордж Берклі]] [[bg:Джордж Бъркли]] [[bn:জর্জ বার্ক্‌লি]] ▲~~Ik heb tering aan~~ [[bs:George Berkeley]] [[ca:George Berkeley]] [[cs:George Berkeley]] [[da:George Berkeley]] [[de:George Berkeley]] [[en:George Berkeley]] [[es:George Berkeley]] [[et:George Berkeley]] [[fa:جورج برکلی]] [[fi:George Berkeley]] [[fr:George Berkeley]] [[ga:George Berkeley]] [[gl:George Berkeley]] [[he:ג'ורג' ברקלי]] [[hr:George Berkeley]] [[hu:George Berkeley]] [[hy:Ջորջ Բերկլի]] [[id:George Berkeley]] [[is:George Berkeley]] [[it:George Berkeley]] [[ja:ジョージ・バークリー]] [[ko:조지 버클리]] [[ku:George Berkeley]] [[la:Georgius Berkeley]] [[lmo:George Berkeley]] [[lt:George Berkeley]] [[lv:Džordžs Bērklijs]] [[nn:George Berkeley]] [[no:George Berkeley]] [[pl:George Berkeley]] [[pms:George Berkeley]] [[pt:George Berkeley]] [[ro:George Berkeley]] [[ru:Беркли, Джордж]] [[sh:George Berkeley]] [[simple:George Berkeley]] [[sk:George Berkeley]] [[sl:George Berkeley]] [[sr:Џорџ Беркли]] [[sv:George Berkeley]] [[sw:George Berkeley]] [[th:จอร์จ บาร์กลีย์]] [[tr:George Berkeley]] [[uk:Джордж Берклі]] [[vi:George Berkeley]] [[yo:George Berkeley]] [[zh:乔治·贝克莱]]

George Berkeley: verschil tussen versies