Basisdemocratie: verschil tussen versies

Taalkundig bekeken is het woord '''basisdemocratie''' een [[tautologie]]: het zegt twee keer hetzelfde. [[Democratie]] betekent reeds ''"bestuur door het volk"''; ''"democratie door de basis"'' voegt daar dus eigenlijk niets aan toe. Toch is deze toevoeging nuttig gebleken. Democratie is namelijk denkbaar in een erg centralistische en hiërarchische vorm. In dat geval krijgt het volk alleen maar de kans om voorgekauwde besluiten goed te keuren. Meestal wordt dan ook de verkiezing van leiders of vertegenwoordigers op zo’n vormelijke manier geregeld, met één enkele kandidaat of één enkele kandidatenlijst.

 

 

'''[[Directe democratie]]''' is daarvan de meest verregaande vorm, en daarbij kan gedacht worden aan het [[referendum]], al dan niet op volksinitiatief. Directe democratie gaat ervan uit dat het volk bepaalde beslissingen rechtstreeks kan nemen zonder tussenkomst van een (vertegenwoordigend) bestuur. Dat is vanzelfsprekend eerder uitzondering dan regel. Als er dan toch vertegenwoordigende raden en bestuursorganen moeten verkozen worden, dan zal een basisdemocratisch statuut eerder verhinderen dat de macht zich teveel concentreert of bestendigt. Zij verzet zich tegen machtsconcentratie en tegen het leidersbeginsel, zelfs al is dat een democratisch verkozen leider. Een belangrijk middel daartoe is de '''[[scheiding der machten]]''': het opdelen van de macht in een wetgevende, een uitvoerende en een rechterlijke tak. Een ander middel is de beperking van de ambtstermijnen. Zo kan de president van de Verenigde Staten maar één keer opnieuw verkozen worden. Daarnaast gaat het onder meer nog over openbaarheid van vergaderingen, '''[[Wet Openbaarheid van Bestuur|openbaarheid van bestuur]]''' en '''[[petitierecht]],''' dat wil zeggen de verplichting van het bestuur om op vragen te antwoorden.