Versie van 22 nov 2005 06:35 bewerken Lignomontanus (overleg \| bijdragen) 6.615 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 22 nov 2005 06:41 bewerken ongedaan maken Lignomontanus (overleg \| bijdragen) 6.615 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Nieuwere bewerking →
Regel 1: '''Hemelhaken''' en '''kranen''' ''(skyhooks and cranes)'' zijn twee termen die [[Daniel Dennett]] in zijn boek ''"Darwin's Dangerous Idea"'' gebruikt om twee vormen van kritiek op de neo-darwinistsche consensus met betrekking tot de [[evolutie]]theorie te onderscheiden.▼ ~~{{wiu}}~~ ▲'''Hemelhaken''' en '''kranen''' ''(skyhooks and cranes)'' zijn twee termen die [[Daniel Dennett]] in zijn boek ''"Darwin's Dangerous Idea"'' gebruikt om twee vormen van kritiek op de [[evolutie]]theorie te onderscheiden. Dennett heeft de namen gekozen wegens hun beeldende werking. Een "hemelhaak" is een haak die in het "plafond" van de hemel kan worden geslagen en waaraan je iets kan ophangen zonder steunpunt op de grond. Een wonderlijk apparaat met veel mogelijkheden .... als het zou kunnen bestaan. Regel 7 ⟶ 5: Een "kraan" daarentegen is een gewone hijskraan. Een apparaat dat met zijn steunpunt stevig op de bodem rust. Een apparaat waarmee je zware lasten kunt optillen. Een apparaat, bovendien, dat het voordeel heeft dat het echt bestaat. In overdrachtelijke zin gebruikt Dennett de term "hemelhaak" voor een tegen de neo-darwinistische consensus indruizende alternatieve verklaring, die geen wortels heeft in de alledaagse natuurkunde en chemie. Zoals de interventie van een Intelligente Ontwerper (zie: [[Intelligent design]]). Of een andere bovennatuurlijke verklaring, zoals een mysterieuse "levenskracht". Dennett ~~verklaart~~is van mening dat je tegen dit soort verklaring ~~bijzonder~~buitengewoon skeptisch moet staan. "Kranen" daarentegen zijn natuurlijke processen die de effectiviteit van de "evolutie door middel van natuurlijke selectie" ondersteunen en versterken. Als iemand een dergelijk proces voorstelt, moet je ook je skepsis niet geheel laten varen, want niet ieder aardig idee is ook waar. Maar een dergelijk verklaringsmodel zou misschien wel eens een verrijking van de [[evolutietheorie]] kunnen zijn. Het kan dus de moeite lonen te onderzoeken of dit proces inderdaad functioneert in de natuur. Regel 14 ⟶ 12: Dennett geeft ook enkele voorbeelden van "evolutionaire kranen" waarvan het bestaan is geverifieerd en door de biologen algemeen wordt aanvaard. * In de eerste plaats noemt hij in dit verband de [[~~seksuele~~geslachtelijke voortplanting]]. Die maakt dat er veel meer genetische verscheidenheid binnen de soort kan bestaan dan anders het geval zou zijn. De natuurlijke selectie heeft dus veel meer verscheidenheid om uit te selecteren. De snelheid van de evolutie wordt hierdoor aanmerkelijk opgevoerd. * In de tweede plaats verwijst hij naar de [[seksuele selectie]]. Bepaalde trekken die in de strijd om het bestaan niet van voordeel zijn, kunnen een individu aantrekkelijker maken voor seksuele partners, waardoor zijn of haar voortplantingskansen stijgen. Hierdoor kan de evolutie bepaalde richtingen inslaan, die anders ondenkbaar zouden zijn. * In de derde plaats kan worden verwezen naar [[evolutionaire wapenwedloop\|evolutionaire wapenwedlopen]]. Om gras te kunnen eten, hoeft een gazelle niet buitengewoon snel te zijn. Maar door de aanwezigheid van roofdieren ~~brengt hierin verandering. Nu staat~~wordt er wel een premie gezet op snelheid. En naarmate de voorouders van de gazellen sneller werden, moesten de roofdieren zelf ook sneller worden. "Wapenwedlopen" kunnen soms tot verrassende resultaten leiden. Ook binnen een soort kunnen ze optreden. Het is moeilijk je voor te stellen waarom mensapen zo slim zijn als ze zijn. Bladeren en vruchten verzamelen stelt niet zulke hoge eisen aan de intelligentie. Maar de merkwaardige combinatie van samenwerking en concurrentie die bij sociale dieren binnen de groep bestaat zet een premie op "sociale intelligentie". De basis voor de menselijke intelligentie werd dus waarschijnlijk gelegd door een "evolutionaire wapenwedloop" binnen de eigen soort. Het is heel goed mogelijk dat er daarnaast nog andere "evolutionaire kranen" bestaan, waarvan het bestaan minder goed is geverifieerd. Dennett noemt in dit verband ondermeer het [[Baldwin-effect]], dat nog een enigszins speculatief karakter heeft. [[Categorie: Evolutie]]

Hemelhaak: verschil tussen versies