Synthetische taal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Luckas-bot (overleg | bijdragen)
k r2.5.2) (robot Erbij: ro:Limbă sintetică
Advance (overleg | bijdragen)
k sp, replaced: gebruik gemaakt → gebruikgemaakt, dienst doen → dienstdoen met AWB
Regel 3:
== Principe ==
 
Het meest kenmerkend voor een synthetische taal is dat door middel van één enkel woord ([[lexeem]]) vaak allerlei verschillende [[betekenis]]aspecten zoals [[persoon (taalkunde)|persoon]], [[tempus]] en [[wijs]] worden weergegeven met behulp van portmanteaumorfemen. Er is dus met andere woorden veel [[Agglutinatie (taalkunde)| agglutinatie]].
 
De betekenis van een [[zin (taalkunde)|zin ]] wordt dus in de eerste plaats bepaald door de vorm van de lexemen, en niet door de plaats van een woord of [[zinsdeel]] in de zin. Nog iets anders geformuleerd: er zijn veel
[[paradigma (taalkunde)|woordparadigma's]], in het bijzonder van de [[naamwoord|naamwoorden]]en en [[werkwoord|werkwoorden]]en. De volgorde van de woorden en zinsdelen is in synthetische talen logischerwijs behoorlijk vrij, aangezien er dankzij de typische vorm van de lexemen geen verwarring kan ontstaan.
 
== Flecterende taal ==
 
De meeste synthetische talen worden beschouwd als flecterende ofwel [[fuionele taal|fusionele talen]] <ref>[http://www.harald.nl/nederlands/over_taal.htm#Taaltypologie Taaltypologie]</ref>. In synthetische talen wordt op zeer grote schaal gebruik gemaaktgebruikgemaakt van [[vervoeging| vervoegingen]]en en [[Declinatie (taalkunde)|verbuigingen]] ofwel [[naamvallen]]. Een voorbeeld is de vervoeging van het Latijnse werkwoord ''laudare'' ("prijzen"): ''laudaveram'' betekent "ik had geprezen" en is opgebouwd uit de elementen ''lauda'' ([[stam (taalkunde)|stam]]) + ''v'' ([[suffix]]) + ''eram'' (eerste persoon enkelvoud van de [[onvoltooid verleden tijd]]).
 
== Polysynthetische taal ==
 
Het meest extreme geval van een synthetische taal is een [[polysynthetische taal]]. In deze talen kan een enkel lexeem, bijvoorbeeld een vervoeging, soms niet alleen als zinsdeel maar zelfs als volledige zin dienst doendienstdoen. Dit is bijvoorbeeld mogelijk doordat [[Object (taalkunde)|objecten]] en [[bepaling|bepalingen]]en in de vorm van het werkwoord worden geïncorporeerd (zie ook [[polypersonalisme]]).
 
Een voorbeeld is deze vervoeging in het [[Tsjoektsjisch]], een taal van de [[Eskimo-Aleoetische talen|Eskimo-Aleoetische familie]]: ''tə ''("ik")''-meyŋə ''("groot")''- levtə ''("hoofd")''- pəγt ''("pijn")''- ərkən ''("voortduren")'', ''ofwel:'' ''"ik heb vreselijke hoofdpijn".''
Regel 40:
 
{{bron|bronvermelding=<references/>}}
 
[[Categorie:Morfosyntaxis]]
[[Categorie:Taaltypologie]]