|
==Oorzaak==
Engeland wouwas de jonge [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden]] ondersteunen in de [[Tachtigjarige Oorlog]], terwijl koning [[Filips II van Spanje]] wraak wou nemen voor de executie van de Schotse [[rooms-katholiek]]e koningin [[Maria I van Schotland|Maria Stuart]]. Engeland wasal zeer anti-Spaans en anti-katholiek geworden na het beleid van [[Maria I van Engeland|Maria Tudor]] ("Bloody Mary"), die samen met haar man Filips II een waar terreurbewind tegen het [[protestantisme]] in Engeland had uitgeoefend. SindsIn 1558 was haar jongere protestantse zuster Elizabeth II haar opgevolgd. Vanaf [[1560]] bevochten Engelse en Spaanse kapers elkaar in [[West-Indië]] en op de [[Atlantische Oceaan]]. De Engelse slavenhandel, onderwaarin de ontdekkingsreizigers en kapers [[John Hawkins]] werden [[Francis Drake]] door de Spaanse regering werden gezien als eensmokkelaars dekmantelen voor smokkelpiraten. Hawkins en [[Francis Drake]] doorbraken inderdaad het Spaanse handelsmonopolie in Amerika met hun intensieve kaapvaart. Drake bezette in 1568 zelfs verschillende Spaanse kolonies langs de kust van [[Florida (staat)|Florida]].
De relaties tussen Engeland en Spanje verslechterden steeds meer. In 1585 begon Engeland de Nederlanders, wier [[De Opstand|Opstand]] tegen Filips II er somber voorstond na de moord op Willem van Oranje, openlijk te steunen. Er zouden nooit oorlogsverklaringen volgen, maar 1585 wordt meestal als het beginjaar van deze Spaans-Engelse oorlog beschouwd. In arren moede hadden de Staten-Generaal Elizabeth eerst de soevereiniteit aangeboden, om daarmee onder de bescherming van een protestantse mogendheid te komen, maar daar schrok zij voor terug. Uiteindelijk vertrok er wel een Engels expeditieleger onder bevel van haar vertrouweling [[Robert Dudley]], graaf van Leicester, naar Nederland om de opstandelingen te steunen en een deel van het bestuur over te nemen, vooral in militaire aangelegenheden. ▼
▲DeEr relatieszouden tussennooit Engelandoorlogsverklaringen envolgen, Spanjemaar verslechterden1585 steedswordt meestal als meerhet beginjaar van deze Spaans-Engelse oorlog beschouwd. In 1585dat jaar begon Engeland de Nederlanders, wier [[De Opstand|Opstand]] tegen Filips II er somber voorstond na de moord in 1584 op Willem van Oranje, openlijk te steunen . Er zouden nooit oorlogsverklaringen volgen, maar 1585 wordt meestal als het beginjaar van deze Spaans-Engelse oorlog beschouwd. In arren moede hadden de Staten-Generaal Elizabethvan eerstde Nederlandse Republiek Elizabeth de soevereiniteit aangeboden, om daarmee onder de bescherming van een protestantse mogendheid te komen, maar daarvoor zo'n avontuur in continentaal Europa schrok zij voor terug. Uiteindelijk vertrok er wel een Engels expeditieleger onder bevel van haar vertrouweling [[Robert Dudley]], graaf van Leicester, naar Nederland om de opstandelingen te steunen en een deel van het bestuur over te nemen, vooral in militaire aangelegenheden.
In [[1587]] liet koningin Elizabeth [[Maria I van Schotland]], die in ballingschap in Engeland verbleef, onthoofden wegens samenzwering tegen haar bewind. Er ging een golf van afgrijzen door katholiek Europa. In haar testament bleek Maria haar aanspraak op de Engelse troon aan Filips II te hebben overgedragen. Filips II kreeg hiervoor steun van [[Paus Pius V]].
==Verloop==
Filips liet in 1587 een enorme vloot bouwen, die de [[Spaanse Armada]] genoemd zou worden. 37 schepen werden echter door Drake in een verrassingsaanval vernietigd bij [[Cádiz (stad)|Cádiz]]. Dit leidde tot enig uitstel, maar in [[1588]] zeildevoer de Spaanse Armada dan toch naar de [[Noordzee]]uit, om een Spaanse invasiemacht vanuit [[Vlaanderen]] over te zetten naar [[Engeland]] . Samen met de Spaanse troepen aan boord zouden die een overweldigende macht tegen Engeland vormen. De Armada werd echter aangevallen in [[ Het KanaalGrevelingen]] door de Engelse vloot, terwijl de Nederlanders de Vlaamse havens blokkeerden , en uit elkaar gedreven in de Slag bij Grevelingen. De Spaanse vloot was gedwongen om rondrondom [[Schotland]] en [[Ierland (eiland)|Ierland]] te zeilen om weer terug naar Spanje te kunnen keren ,. en eenEen groot deel van de Spaanse schepen leed schipbreuk door stormachtig weer. ▼
Deze totaledramatische mislukkingepisode kwamversterkte alsde eenpositie verrassingvan koningin Elizabeth en markeerde het eerste begin van de opkomst van Engeland als grote maritieme mogendheid. Engeland ging door met de kaapvaart en konbleef de Nederlanders blijven ondersteunensteunen in de Tachtigjarige Oorlog, hoewel de missie van Leicester in de Nederlanden alsal snel werd afgebroken wegens militaire nederlagen en ernstige competentiegeschillen. ▼In [[1587]] liet de Engelse koningin [[Elisabeth I van Engeland|Elisabeth I]] Maria Stuart van Schotland executeren wegens samenzwering. In haar testament bleek zij haar aanspraak op de Engelse troon aan Filips II te hebben overgedragen. Er ging een golf van afgrijzen door katholiek Europa en Filips II kreeg van [[Paus Pius V]] steun voor deze aanspraak. Hiertoe bouwde hij een enorme vloot, de [[Spaanse Armada]]. 37 schepen werden echter door Drake in een verrassingsaanval vernietigd bij [[Cádiz (stad)|Cádiz]].
{{hoofdartikel|Spaanse Armada}}
▲Dit leidde tot enig uitstel, maar in [[1588]] zeilde de Spaanse Armada dan toch naar de [[Noordzee]] om een Spaanse invasiemacht vanuit [[Vlaanderen]] over te zetten naar [[Engeland]]. De Armada werd echter aangevallen in [[Het Kanaal]] door de Engelse vloot, terwijl de Nederlanders de Vlaamse havens blokkeerden, en uit elkaar gedreven in de Slag bij Grevelingen. De Spaanse vloot was gedwongen om rond [[Schotland]] en [[Ierland (eiland)|Ierland]] te zeilen om weer terug naar Spanje te kunnen keren, en een groot deel van de Spaanse schepen leed schipbreuk door stormachtig weer.
▲Deze totale mislukking kwam als een verrassing en markeerde het eerste begin van de opkomst van Engeland als grote maritieme mogendheid. Engeland ging door met de kaapvaart en kon de Nederlanders blijven ondersteunen in de Tachtigjarige Oorlog, hoewel de missie van Leicester in de Nederlanden als snel werd afgebroken wegens ernstige competentiegeschillen.
In [[1589]] trokkenvoeren Drake en John Norreys erop uit om de Spaanse vloot in de Atlantische Oceaan te verdrijvenbestrijden en Amerikaanse zilver- en goudtransporten te kapen. Een van de andere deEngelse objectievendoelen was dehet belegeringsteunen van [[Portugal]], dat in 1580 door Spanje geannexeerd was. Elisabeth legderichtte voor de financiering van dezeeen invasie een '[[joint-venture]]' aanop.
[[Image:Routes_of_the_Spanish_Armada.gif|thumb|right|250px|Route van de Spaanse Armada in 1588]]
De invasie door deze zogenaamde [[Engelse Armada]] liep echter met een sisser af en Drake moest het beleg van [[Lissabon]] afbreken.
ElisabethDit verloorwas een aanzienlijkkostbare deel vantegenslag haarvoor schatkistEngeland. Ondertussen was de Spaanse maritieme macht enigszins hersteld en Spanje organiseerde de konvooien van en naar Amerika daarna veel beter. De Spanjaarden slaagden er zelfs in om de Engelse kapersvloot bij de [[Azoren]] te verslaan en tot zinken te brengen bij de [[Azoren]], waarbij het vlaggenschip ''HMS Revenge'' van Richard Grenville in Spaanse handen viel,. Dit was het enige Engelse schip dat in dedie oorlog dat door de Spanjaarden veroverd werd. Hoewel de Spanjaarden kort daarna veel schepen verloren in een storm, waren de Spaanse konvooien daarna voor enige tijd betrekkelijk veilig voor Engelse kaperij.
Tijdens een expeditie naar de [[Caraïben]] ([[1595]]-[[1596]]) stierven Drake en Hawkins, hetgeen een zware tegenslag was voor de Engelsen, die hierbij ook nog veel soldaten en schepen verloren. In [[1595]] voerde Carlos de Amésquita een prikactie uit op het zuidengelse [[Penzance]], plunderde de stad en de voorraden, droeg een mis op en trok snel weer terug, voordat de Engelsen er iets aantegen hadden kunnen doen. In [[1596]] organiseerdenlanceerden de Engelsen en de Nederlanders een nieuwe aanval op Cádiz, die ze wonnen, maar de Spanjaarden staken zelf hun konvooien in brand zodat de expeditie met lege handen moest terugkeren. In 1597 mislukte nog een Engelse expeditie naar de Azoren opnieuw, en. Spanje zette de [[Duinkerker Kapers]] aan om de Engelse en Nederlandse koopvaardij te belagen.
Hierna verplaatste het Engels-Spaanse strijdtoneel zich naar [[Frankrijk]], waar de Spanjaarden en de Engelsen al volop betrokken waren in de laatste [[Hugenotenoorlogen|Hugenotenoorlog]], waarin protestanten en katholieken elkaar al tientallen jaren naar het leven stonden. De Spanjaarden stuurden een geducht leger naar [[Bretagne (schiereiland)|Bretagne]], waar zij de Engelsen een heel eind terugdreven; alleen in Brest konden de Engelsen en de Franse protestanten standhouden. De strijd breidde zich uit naar [[Normandië]], waarmeewaar door Engeland opnieuw een invasie vanoverwogen Engeland dreigdewerd. Engeland stuurde toch nog een expeditieleger van 2000 man naar Frankrijk. In 1598 sloten Frankrijk en Spanje echter de [[Vrede van Vervins]], waarmee een eind kwam aan tientallen jaren vande Hugenotenoorlogen, nadat. metKrachtens het [[Edict van Nantes]] werd in datzelfde jaar een religieus compromis bereikt was.
==Afloop==
In [[1595]] brak er een opstand uit in Ierland onder leiding van Hugh O'Neill en Red Hugh O'Donnell. De Spanjaarden ondersteunden de katholieke Ieren in hun vrijheidsstrijd. In [[1601]] stuurden ze een kleine [[Vierde Armada]] naar Ierland om het stadje [[Kinsale]] te bezetten. De Engelsen belegerden Kinsale en vernietigden het Ierse ontzettingsleger tijdens de Slag bij Kinsale.
Filips II stierf in [[1598]] en zijn opvolger [[Filips III van Spanje|Filips III]] was veel minder gemotiveerd dan zijn voorganger om Engeland op de knieën te dwingen. In [[1603]] stierf ElisabethElizabeth en gaven de Ieren zich over. Haar opvolger [[Jacobus I van Engeland]] wilde ook af van deze oorlog en sloot vrede met de Filips III. Het [[Verdrag van Londen (1604)]] beëindigde de vijandighedenvijandelijkheden tussen Engeland en Spanje. Engeland trok zich terug uit de [[Tachtigjarige Oorlog]], en zou voorlopigtot aan niet interveniërenmeer betrokken zijn bij militaire conflicten op het Europese continent.
Hoewel velen de oorlog tussen Spanje en Engeland zien als een nederlaag voor Spanje, valt datdaar tochwat op af te betwijfelendingen. Een belangrijk doel van Filips II, Engelandnamelijk weerEngeland tot het katholicisme te bekeren, waswerd niet bereikt, maar de voortdurendezware verliezen van de Engelsen verhinderdenvertraagden de kolonisatie van [[Noord-Amerika]] en gavenstelden Spanje dein kansstaat om zijn nog kwetsbare bezittingen op het Amerikaansewestelijk continenthalfrond te consolideren. Engeland was wel een dominante zeemogendheidmaritieme mogendheid geworden, maar de overmacht van Spanje op het Europese vasteland bleef behouden en haar maritieme en koloniale macht bleven aanzienlijk. Pas tijdens de [[Dertigjarige Oorlog]], die in 1648 eindigde, zou Spanje zijn sleutelpositie als Europese supermachtmogendheid verliezen.
[[Categorie:Oorlog in de 16e eeuw]]
[[Categorie:Tachtigjarige Oorlog]]
[[ar:حرب إنجلترا وأسبانيا]][[bg:Англо-испанска война (1585-1604)]]
[[bg:Англо-испанска война (1585-1604)]]
[[ca:Guerra angloespanyola de 1585–1604]]
[[cs:Anglo-španělská válka (1585-1604)]]
| 