Grootvorstendom Finland: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Erbij: he:הדוכסות הגדולה של פינלנד |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 13:
| Wapenartikel =Wapen van Finland
| Leus =
| Kaart =
| Kaartjaar =Het Grootvorstendom rond 1900
| Hoofdstad =[[Turku]] <small>(1809–1812)</small><br />[[Helsinki]] <small>(1812-1917)</small><br />[[Sint-Petersburg]] ([[Regeringszetel]])
Regel 64:
== Geschiedenis ==
Het kleinere [[Varsinais-Suomi]] verkreeg de titel [[grootvorstendom]] in [[1581]], toen koning [[Johan III van Zweden]], die als prins van 1556 tot 1561/1563 al koninklijke [[hertog]] van Finland was geweest, de lijst van toegevoegde titels van de koningen van Zweden behoorlijk uitbreidde. De nieuwe titel "Grootvorst van Finland" zorgde niet voor meer Finse [[autonomie]]. Tijdens de daaropvolgende twee eeuwen werd de titel gebruikt door enkele van de opvolgers van Johan III, maar niet door allemaal; zijn broer [[Karel IX van Zweden|Karel IX]] gebruikte bijvoorbeeld in plaats daarvan de titel "Koning van de Finnen". Meestal werd het gewoon als een extra titel van de koning gebruikt en dan alleen op zeer formele gelegenheden. In [[1802]] gaf koning [[Gustaaf IV Adolf van Zweden|Gustaaf IV Adolf]] de titel echter aan zijn zoon (die drie jaar later stierf), als een indicatie van een oplossing om Finland binnen Zweden te houden onder toenemende druk van de Russen.
Regel 74 ⟶ 73:
* [[1899]]–[[1917]]: twintig jaar van pogingen tot [[russificatie]], die, hoewel onsuccesvol, de basis vormde voor de gecompliceerde Finse relatie met de [[Sovjet-Unie]] daarna. Dit tijdvak wordt in Finland ook wel omschreven als 'de jaren van onderdrukking'.
De [[tsaar]] bestuurde Finland als een [[constitutionele monarchie|constitutioneel monarch]] door middel van zijn gouverneur en een autochtone Zweedse Senaat die werd benoemd door hem. Het land had ondanks dat een grote mate van autonomie tot aan haar onafhankelijkheid in [[1917]]. In 1917, na de
De onafhankelijkheid werd door de nieuwe regering van [[Bolsjewistisch Rusland]] erkend op 4 januari 1918. Op 27 januari brak echter de [[Finse Burgeroorlog]] uit tussen de door de bolsjewisten gesteunde Finse socialisten en hun tegenstanders de 'witte' conservatieven. De socialisten riepen met steun van de Russische bolsjewieken de [[Volksrepubliek Finland]] uit en veroverden delen van het zuiden, alvorens de conservatieven met Duitse hulp de socialisten versloegen. In 1919 poogden Finse vrijwilligers tevergeefs om delen van [[Oost-Karelië]] op de Russen te veroveren ([[Aunus-expeditie]]), maar in 1920 sloten de Finnen en de Russen de [[Vrede van Tartu (Finland-Rusland)|Vrede van Tartu]]. Het zou tot 1939 duren alvorens de Sovjet-Unie een nieuwe poging deed om delen van Finland in te lijven ([[Winteroorlog]]).
== Bestuurlijke indeling ==
{| class="wikitable"
▲ ! [[Goebernija]]/Län/Lääni !! Fins !! Russisch !! [[Bestuurlijk centrum]] !! Oppervlakte (km²) !! Bevolking (x 1000 in [[1905]])
▲ |[[gouvernement Åbo och Björneborgs]] || Turun ja Porin lääni || Або-Бьернеборгская губерния || [[Turku|Åbo]] || 22,9 || 470
▲ |[[gouvernement Vaasa]] || Vaasan lääni || Вазаская губерния || [[Vaasa]]|| 38,3 || 479
▲ |[[gouvernement Vyborg]] || Viipurin lääni || Выборгская губерния || [[Vyborg]]|| 31,5 || 458
▲ |[[gouvernement Kuopio]] || Kuopion lääni || Куопиоская губерния || [[Kuopio]] || 35,6 || 319
▲ |[[gouvernement Nylands]] || Uudenmaan lääni || Нюландская губерния ||[[Helsinki|Helsingfors]] || 11,1 || 327
▲ |[[gouvernement St. Michels]] || Mikkelin lääni || Санкт-Михельская губерния || [[Mikkeli|Sankt Michel]] || 17,2 || 192
▲ |[[gouvernement Tavastehus]] || Hämeen lääni || Тавастгусская губерния || [[Hämeenlinna|Tavastehus]] || 18,0 || 317
▲ |[[gouvernement Uleåborg]] || Oulun lääni || Улеаборгская губерния || [[Oulu (stad)|Uleåborg]] || 157,0 || 295
▲ |}
[[Bestand:Diet of Porvoo.jpg|thumb|left|300px|Tsaar Alexander I opent de Landdag van Porvoo in 1809]]
| |||