Tartan: verschil tussen versies

{{zie dp}}

Een '''tartan''' is een geruite, wollen stof, waar de [[kilt|Schotse kilt]] van wordt gemaakt. De oude [[Kelten]] droegen al geruite kleding en de goede kwaliteit was zelfs in het [[Romeinse Rijk]] bekend.

 

Het woord tartan stamt waarschijnlijk af van het Franse woord ‘tiretaine’, dat een soort wol aanduidt, of van het Gaelische woord ‘breacan’ dat gespikkeld betekent.

 

Het patroon van een tartan wordt gemaakt door met afwisselende stroken gekleurde draden te [[weven]], zowel in de [[schering (weven)|schering]] als in de [[inslag (weven)|inslag]], met rechte hoeken ten opzichte van elkaar. Op de kruispunten van dezelfde kleur, wordt deze helderder, dan als de draad een andere kleur kruist. De resulterende kleurenblokken herhalen zich in verticale en horizontale richting. Dit soort weefpatronen worden al aangetroffen in China in 3500 voor Christus.

 

Oorspronkelijk hoorde elke ruit waarschijnlijk bij een bepaalde streek, en werd deze geassocieerd met een wever of weversfamilie die daar woonde. Later hoorde elke ruit bij een bepaalde Schotse [[Clan]]. Er is ook een tijd geweest, dat de Schotse ruit verboden werd in [[Schotland]]. Dit gebeurde na de [[Jacobitisme (politiek)|Jacobitische opstanden]], nadat Engeland en Schotland één werden. Nadat de Highlanders de [[Slag bij Culloden]] in 1746 hadden verloren, wilde de overheid de Hooglandse cultuur vernietigen. De overheid riep in 1747 de Dress Act (kledingwet) in het leven, die de mannen verbood om zich in tartans te hullen.

 

Vroeger had elk Schots regiment in het Britse leger ook een eigen tartan, maar dat werd stopgezet in 1940.

 

* [[Abercrombie-ruit]]

* [[Anderson-ruit]]

* [[Borthwick-ruit]]

* [[Boyd-ruit]]

* {{cite book|last=|first=|title=The Scottish Clans and Their Tartans|year=2005|publisher=Kessinger Publishing|isbn=141796815X|ref=1}} (originally published by: W. & A. K. Johnston Ltd., Edinburgh and London, 1944).

* {{cite book|author=Ash, Juliet; Wright, Lee|title=Components of Dress: Design, Manufacturing, and Image-making in the Fashion Industry|date=1988|publisher=Routledge|isbn=0415006473|ref=A}}

* Merriam-Webster's Collegiate Dictionary = 11th = 2003 = isbn=0877798095|ref=M3}}

* Magnus Magnusson = Scotland: The Story of a Nation = Grove Press = 2003 isbn=0802139329|ref=M4}}

* George = Way of Plean Squire, Romilly = Clans & Tartans = 2000 = HarperCollins = Glasgow|isbn=0-00-472501 8

* ''Tartans'', ed. Blair Urquhart, The Apple Press, London, 1994, ISBN 1-85076-499-9

* ''Clans and Tartans—Collins Pocket Reference'', George Way of Plean and Romilly Squire, [[Harper Collins]], Glasgow 1995, ISBN 0-00-470810-5

[[Categorie:Textiel]]

 

[[da:Skotskternet]]

[[de:Tartan (Muster)]]