Französische Straße (metrostation): verschil tussen versies

'''Französische Straße''' is een station van de [[metro van Berlijn]], gelegen onder de kruising van de [[Friedrichstraße]] en de [[Französische Straße]] in de [[Berlin-Mitte|historische binnenstad]] van [[Berlijn]], nabij de [[Gendarmenmarkt]]. Het station opende op 30 januari 1923 als onderdeel van de ''Nord-Süd-U-Bahn'', de huidige lijn [[U6 (Berlijn)|U6]]. Tussen 1961 en 1990 passeerden de treinen van deze [[West-Berlijn]]se lijn het station zonder te stoppen. Net als alle andere in [[Oost-Berlijn]] gelegen stations op het transittraject werd Französische Straße een [[spookstation]]. Mogelijk zal het station op middellange termijn opnieuw, en ditmaal definitief, zijn deuren moeten sluiten in verband met de westelijke verlenging van lijn [[U5 (Berlijn)|U5]].

 

Het Berlijnse stadsbestuur ontwikkelde al aan het begin van de 20e eeuw plannen voor een eigen metronet, dat onafhankelijk van de private ''[[Hochbahngesellschaft]]'' geëxploiteerd zou worden. De metroambities van de stad concentreerden zich op de zogenaamde ''Nord-Süd-Bahn'', een noord-zuidlijn die het centrum over de as van de Friedrichstraße zou kruisen. De aanleg van de Nord-Süd-Bahn begon in 1912, maar moest vanwege het uitbreken van de [[Eerste Wereldoorlog]] al snel stilgelegd worden. Na de oorlog was de economische situatie zo slecht dat voltooiing van de lijn niet meer te realiseren leek. Men overwoog aan het begin van de jaren 1920 zelfs de deels gereedgekomen tunnels in de Friedrichstraße met zand te vullen, om het stadsverkeer van de vele bouwputten te verlossen. Deze oplossing bleek echter zo duur dat besloten werd de bouw in 1921 toch te hervatten.

 

Op 30 januari 1923 was het na een bouwtijd van elf jaar eindelijk zover: de Nord-Süd-Bahn kwam in gebruik en het station Französische Straße opende zijn deuren. Aangezien de stadskas vanwege de economische crisis zo goed als leeg was, bleef er weinig geld over voor de inrichting van de stations. De gebruikelijke betegeling van de wanden, zoals de oorspronkelijke architecten [[Heinrich Jennen]] en [[Walter Köppen]] hadden voorzien, was daarom geschrapt. [[Alfred Grenander]], huisarchitect van de Hochbahngesellschaft, en [[Alfred Fehse]] hadden na de dood van Jennen en Köppen het project overgenomen en kozen voor een goedkope wandbekleding van [[pleister (bouw)|pleister]]. Om de stations toch een eigen uiterlijk te geven werd er variatie aangebracht in de afstand tussen de steunpilaren, waardoor ook in het dak verschillende patronen ontstonden, en kreeg elk station een eigen herkenningskleur: de basiskleur van de stations is steeds wit, maar elementen als de stalen pilaren, omlijstingen en kiosken kregen een vaste kleur per station. Grenander had dit principe eerder toegepast op de [[U2 (Berlijn)|U2]] en liet de kleuren wederom in een zich herhalend patroon afwisselen. Station Französische Straße kreeg de kleur wit toegewezen<ref name="monument">[http://www.stadtentwicklung.berlin.de/cgi-bin/hidaweb/getdoc.pl?LIST_TPL=lda_list.tpl;DOK_TPL=lda_doc.tpl;&KEY=obj%2009035322 Vermelding op de monumentenlijst]</ref>; de pilaren en werden echter groen geschilderd.

Aan beide uiteinden van het vlak onder het straatniveau gelegen [[eilandperron]] werden uitgangen naar de middenberm van de bovenliggende Friedrichstraße gecreëerd. Aangezien er hier weinig ruimte was, bouwde men aan elke zijde twee achter elkaar gelegen smalle trappen. De binnenste twee trappen dienden daarbij alleen als uitgang, terwijl de buitenste trappen als ingang aangemerkt waren. Deze oplossing is in vrijwel alle oudere stations van de U6 te vinden.

 

Terwijl op de oudere lijnen een perronlengte van 110 meter inmiddels de standaard was geworden, koos men bij de gemeentelijke metrolijn voor perrons met een lengte van 80 meter. Hierdoor konden, afhankelijk van het treintype, vier- of vijfrijtuigtreinen ingezet worden. Aangezien de Nord-Süd-Bahn met een groter [[omgrenzingsprofiel]] was aangelegd, reden er bredere treinstellen (2,65 m) met een grotere capaciteit dan op de lijnen van de Hochbahngesellschaft (2,3 m), waardoor kortere treinen voldoende werden geacht.<br clear="left"/>

 

Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd de regeringswijk rond de Friedrichstraße en de Wilhelmstraße veelvuldig gebombardeerd. Ook de tunnel van metrolijn C (U6) werd getroffen, maar station Französische Straße bleef gespaard. Eind april 1945 werd de dienst op de laatste nog in bedrijf zijnde metrolijnen vanwege de vele verwoestingen en gebrekkige stroomvoorziening gestaakt. De situatie verergerde nog in mei 1945, toen de [[Noord-zuidtunnel (Berlijn)|Noord-zuidtunnel]] van de [[S-Bahn van Berlijn|S-Bahn]] ter hoogte van het [[Landwehrkanaal]] werd opgeblazen en onder water kwam te staan. Via een voetgangerstunnel in [[station Berlin Friedrichstraße|station Friedrichstraße]] bereikte het water ook het metronetwerk. Bijna een miljoen kubieke meter water verspreidde zich vervolgens door de tunnels en het traject [[Leopoldplatz (metrostation)|Leopoldplatz]] - [[Platz der Luftbrücke (metrostation)|Flughafen]] (C/U6) overstroomde volledig.<ref>[http://www.berliner-untergrundbahn.de/cu-40.htm#1945 Berliner-Untergrundbahn.de: Kriegsende in Berlin]</ref>

 

Na het einde van de oorlog begon men meteen met het herstellen van de beschadigde tunnels en stations. Op 12 juli 1945 reden de eerste pendeltreinen over het centrale deel van lijn C en was station Französische Straße weer geopend.

 

Het metrostation was na de Tweede Wereldoorlog in de [[Sovjet-bezettingszone in Duitsland|Sovjet-bezettingszone]] komen te liggen. Aanvankelijk had de opdeling van Berlijn weinig gevolgen voor het metroverkeer, hoewel het stadsvervoerbedrijf wel in tweeën gesplitst was en station Französische Straße dus bemand werd door personeel van de Oost-Berlijnse BVB. De bouw van de [[Berlijnse Muur]] in 1961 had echter een grote weerslag op de metro. Lijn C, die alleen in het centrum over [[Oost-Berlijn]]s grondgebied verliep, bleef een [[West-Berlijn]]se lijn, die alle stations in de oostsector ging overslaan. Station Französische Straße werd hermetisch afgesloten, bewaakt door militairen en uiterlijk onherkenbaar gemaakt. Het station verdween zoals de gehele lijn C (en [[U8 (Berlijn)|D]]) van de Oost-Berlijnse stadsplattegronden. Metrostation Französische Straße zou 29 jaar lang als [[spookstation]] in een diepe slaap verkeren. De [[Duitse Democratische Republiek|DDR]]-autoriteiten maakten in de tachtiger jaren een begin met de aanleg van een verbindingstunnel tussen de lijnen A en C, om laatstgenoemde als Oost-Berlijnse lijn te exploiteren, maar dit project werd nooit voltooid.

 

Nadat de Muur op 9 november 1989 was gevallen, werden de Oost-Berlijnse spookstations op lijn [[U8 (Berlijn)|U8]] een voor een heropend. De stations op de U6, waaronder Französische Straße, bleven echter nog ruim een half jaar gesloten en werden pas op 1 juli 1990, de dag waarop de officiële [[Duitse hereniging|hereniging]] van de beide Duitse staten een feit werd, weer voor reizigers toegankelijk gemaakt. In 1996 volgde een omvangrijke [[restauratie (kunst)|restauratie]] van de jarenlang verwaarloosde stations op het centrale deel van de U6.<ref>[http://www.berliner-untergrundbahn.de/st-603.htm Berliner-Untergrundbahn.de: Die Nord-Süd-Bahn]</ref> Station Französische Straße, een beschermd [[monument (erfgoed)|monument]]<ref name="monument" />, werd naar het noorden verlengd door een voorportaal bij het perron te trekken. De korte perrons op de lijn hadden al in de jaren 1960 tot capaciteitsproblemen geleid, waarna de perronverlenging op de stations in West-Berlijn ter hand werd genomen. De stations op het transittraject en de grensstations konden echter pas na de hereniging aangepakt worden.

 

Het is onzeker of station Französische Straße nog een lang leven beschoren is. Al sinds de jaren 1950 bestaan er plannen voor een westelijke verlenging van lijn [[U5 (Berlijn)|U5]]. In 1994 begon de aanleg van het traject dat vanaf de [[Alexanderplatz]] via de straat [[Unter den Linden]] naar de [[Brandenburger Tor (Berlijn)|Brandenburger Tor]], de [[Regierungsviertel|regeringswijk]] en het [[Berlin Hauptbahnhof|Centraal Station]] zal leiden. Onder de kruising van de Friedrichstraße en Unter den Linden ontmoet de U5-west de U6, en op deze plaats zal een nieuw overstapstation verrijzen. Het minder dan 200 meter zuidelijker gelegen station Französische Straße zal vervolgens gesloten worden. Om deze reden werd de restauratie van het metrostation spaarzamer uitgevoerd dan in de andere stations van de U6; zo voorzag men het station niet zoals elders van een [[lift (transport)|lift]].

 

De werkzaamheden aan de U5-west werden in 2001 om financiële redenen stilgelegd. In 2003 besloot men eerst alleen het meest westelijke deel van de lijn af te bouwen en voorlopig als pendellijn [[U55 (Berlijn)|U55]] los van de rest van het net te exploiteren. Deze pendellijn kwam op 8 augustus 2009 in gebruik. De voltooiing van het volledige traject onder Unter den Linden en de daarmee samenhangende sluiting van station Französische Straße is pas voorzien voor 2017.<ref>{{de}} ''[http://www.welt.de/berlin/article1079290/Verlaengerung_der_Kanzler-U-Bahn.html Die Kanzler-U-Bahn wird verlängert]'', artikel in [[Die Welt]], 3 augustus 2007</ref>

 

{{references|90%}}

 

* {{de}} [http://www.bvg.de/index.php/de/binaries/asset/download/474852/file/1-1 Omgevingsplattegrond op de site van stadsvervoerbedrijf BVG] (167 KB)

* {{de}} [http://www.untergrundbahn.de/strecken/u6/fr.htm Foto's op Untergrundbahn.de]

 

{{DEFAULTSORT:Franzosische Strasse (metrostation)}}

[[Categorie:Metrostation in Berlijn]]

 

[[en:Französische Straße (Berlin U-Bahn)]]

[[fi:Französische Straßen metroasema]]

[[pl:Französische Straße (metro berlińskie)]]