Yucatán (schiereiland): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →Geschiedenis: spelling, replaced: Mexico-stad → Mexico-Stad met AWB |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 2:
[[Afbeelding:Gulf of Honduras.jpg|thumb|Satellietfoto Yucatán]]
'''Yucatán''' ([[Yucateeks Maya]]: ''Lu'umil kuuts yéetel kéeh'' of ''Uuyut'aan'') is een [[schiereiland]] tussen de [[Golf van Mexico]], [[Straat Yucatan]] en de [[Caribische Zee]]. Het grootste deel valt onder [[Mexico (land)|Mexico]], en is verdeeld in de deelstaten [[Campeche (staat)|Campeche]], [[Yucatán (staat)|Yucatán]] en [[Quintana Roo]]. Soms wordt het uiterste noorden van [[Belize (land)|Belize]] en [[Guatemala]] ook tot het schiereiland gerekend. Zowel geologisch als cultureel verschilt Yucatán aanzienlijk van de rest van Mexico.
== Geografie ==▼
Yucatán heeft een oppervlakte van 139.426 km². Geologisch gezien maakt het onderdeel uit van het [[Yucatánplatform]], dat in zee doorloopt en dat hoofdzakelijk uit kalksteen bestaat; het schiereiland is aldus een [[karstlandschap]]. Rivieren en meren komen er, met uitzondering van het uiterste zuiden, niet voor wegens de poreuze ondergrond, de enige bronnen van zoet water aan de oppervlakte zijn [[cenote]]s. Het schiereiland is overwegend vlak, het hoogste punt is met slechts 390 meter de [[Cerro Camperico]] in Campeche. In het zuiden loopt Yucatán over in het Guatemalteekse [[Bekken van Petén]] dat eveneens uit kalksteen bestaat maar heuvelachtiger is.▼
Het grootste deel van Yucatán kent een [[tropisch regenwoudklimaat]]; het zuidwesten kent een [[savanneklimaat]] en een klein deel van het uiterste noordwesten een [[steppeklimaat]]. In de zomermaanden wordt het gebied dikwijls getroffen door [[orkaan|orkanen]]. De vegetatie van Yucatán bestaat voor een groot deel uit [[tropisch regenwoud]], die naar het zuiden toe steeds dichter en hoger wordt. Het westelijke deel van de staat is echter [[Savanne (landschap)|savanne]]-achtig, en aan de kuststreken bevinden zich [[wetlands]] (o.a. [[moerassen van Centla]], [[Celestún]], [[Río Lagartos]], [[Sian Ka'an]]). Voor de Caribische kust strekt zich het [[Meso-Amerikaans Barriérerif]] uit, dat doorloopt voor de kusten van Belize, Guatemala en Honduras en het een na langste rif ter wereld is.▼
Zo'n 65 miljoen jaar geleden kwam er een grote [[meteoor]] terecht op wat nu het schiereiland is. Deze inslag luidde vermoedelijk het einde van het tijdperk der [[dinosauriërs]] in. De [[Chicxulubkrater]] is in [[1978]] ontdekt door een geofysicus die bodemonderzoek verrichte voor het Mexicaanse staatsoliebedrijf [[PEMEX]].▼
== Bevolking ==▼
Yucatán heeft 3.828.478 inwoners (2005). De grootste steden op het schiereiland zijn [[Mérida (Yucatán)|Mérida]], [[Cancún]], [[Campeche (stad)|Campeche]], [[Ciudad del Carmen]], [[Chetumal]] en [[Playa del Carmen]].▼
Zo'n 35% van de bevolking bestaat uit [[Maya's]], meer in het bijzonder [[Yucateken]]. De meesten van hen spreken [[Yucateeks Maya]], maar dat aandeel neemt wel af. De meest gesproken taal is [[Spaans]]; het [[Yucateeks Spaans]] onderscheidt zich op een aantal punten van het Spaans zoals dat in Mexico en Centraal-Amerika wordt gesproken. Het [[Engels]] is als omgangstaal in opkomst, en sowieso heeft Yucatán een sterkere (Anglo-)Amerikaanse invloed dan de rest van Mexico. De populairste sport is hier bijvoorbeeld niet [[voetbal]], als in de rest van Mexico, maar [[honkbal]].▼
== Geschiedenis ==
Regel 30 ⟶ 18:
De [[Mexicaanse Revolutie]] (1910-1920) bracht sociale veranderingen op het schiereiland, waarbij vooral gouverneur [[Felipe Carrillo Puerto]] zich onderscheidde. In de jaren '50 werd het schiereiland voor het eerst door middel van een spoorweg en verharde wegen met de rest van Mexico verbonden. Intussen zakte door de ontwikkeling van syntetische vezels de wereldmarkt voor sisal ineen. Sinds in de jaren zeventig Cancún door middel van een computerstudie werd uitgekozen als meest geschikte plaats om een badplaats te ontwikkelen is Yucatán een toeristentrekker van wereldformaat geworden. In de [[golf van Campeche]] voor de westkust van het schiereiland werd rond dezelfde tijd het [[Cantarell]]veld ontdekt, en werd het gebied een van 's werelds grootste producenten van aardolie.
==Demografie==
▲Yucatán heeft 3.828.478 inwoners (2005). De grootste steden op het schiereiland zijn [[Mérida (Yucatán)|Mérida]], [[Cancún]], [[Campeche (stad)|Campeche]], [[Ciudad del Carmen]], [[Chetumal]] en [[Playa del Carmen]].
▲Zo'n 35% van de bevolking bestaat uit [[Maya's]], meer in het bijzonder [[Yucateken]]. De meesten van hen spreken [[Yucateeks Maya]], maar dat aandeel neemt wel af. De meest gesproken taal is [[Spaans]]; het [[Yucateeks Spaans]] onderscheidt zich op een aantal punten van het Spaans zoals dat in Mexico en Centraal-Amerika wordt gesproken. Het [[Engels]] is als omgangstaal in opkomst, en sowieso heeft Yucatán een sterkere (Anglo-)Amerikaanse invloed dan de rest van Mexico. De populairste sport is hier bijvoorbeeld niet [[voetbal]], als in de rest van Mexico, maar [[honkbal]].
▲== Geografie ==
▲Yucatán heeft een oppervlakte van 139.426 km². Geologisch gezien maakt het onderdeel uit van het [[Yucatánplatform]], dat in zee doorloopt en dat hoofdzakelijk uit kalksteen bestaat; het schiereiland is aldus een [[karstlandschap]]. Rivieren en meren komen er, met uitzondering van het uiterste zuiden, niet voor wegens de poreuze ondergrond, de enige bronnen van zoet water aan de oppervlakte zijn [[cenote]]s. Het schiereiland is overwegend vlak, het hoogste punt is met slechts 390 meter de [[Cerro Camperico]] in Campeche. In het zuiden loopt Yucatán over in het Guatemalteekse [[Bekken van Petén]] dat eveneens uit kalksteen bestaat maar heuvelachtiger is.
▲Zo'n 65 miljoen jaar geleden kwam er een grote [[meteoor]] terecht op wat nu het schiereiland is. Deze inslag luidde vermoedelijk het einde van het tijdperk der [[dinosauriërs]] in. De [[Chicxulubkrater]] is in [[1978]] ontdekt door een geofysicus die bodemonderzoek verrichte voor het Mexicaanse staatsoliebedrijf [[PEMEX]].
===Klimaat===
▲Het grootste deel van Yucatán kent een [[tropisch regenwoudklimaat]]; het zuidwesten kent een [[savanneklimaat]] en een klein deel van het uiterste noordwesten een [[steppeklimaat]]. In de zomermaanden wordt het gebied dikwijls getroffen door [[orkaan|orkanen]]. De vegetatie van Yucatán bestaat voor een groot deel uit [[tropisch regenwoud]], die naar het zuiden toe steeds dichter en hoger wordt. Het westelijke deel van de staat is echter [[Savanne (landschap)|savanne]]-achtig, en aan de kuststreken bevinden zich [[wetlands]] (o.a. [[moerassen van Centla]], [[Celestún]], [[Río Lagartos]], [[Sian Ka'an]]). Voor de Caribische kust strekt zich het [[Meso-Amerikaans Barriérerif]] uit, dat doorloopt voor de kusten van Belize, Guatemala en Honduras en het een na langste rif ter wereld is.
==Bezienswaardigheden==
Yucatán wordt vaak door toeristen bezocht vanwege de overblijfselen van de [[Maya (volk)|Mayabeschaving]] en vanwege haar witte stranden. Eén van de bekendste badplaatsen op Yucatán is [[Cancún]], gelegen aan een baai in het noordoosten van Yucatán, in de deelstaat Quintana Roo.
Ten zuiden van Cancún strekt zich de [[Riviera Maya]] uit, met onder andere de badplaatsen [[Xelhá]], [[Playa del Carmen]], [[Tulum]] en [[Akumal]].
* [[Uxmal]]
* [[Chichén Itzá]]
* eiland [[Cozumel]]
* [[Meso-Amerikaans Barriérerif]]
== Economie ==
[[Afbeelding:Cancun Beach.jpg|thumb|Cancún]]
Traditionele bronnen van inkomsten zijn de [[houtkap]], [[veeteelt]] en de verbouw van [[sisal]]vezels en [[chicle]], de grondstof waar [[kauwgom]] van gemaakt werd. Tegenwoordig leeft het gebied echter vooral van het toerisme en de aardoliewinning.
{{DEFAULTSORT:Yucatan (schiereiland)}}
| |||