|
wie wil met mij neuken?
{{semibeveiligd}}
{{Infobox politicus Nederland
| naam = Jan Peter Balkenende
| foto = [[Bestand:Balkenende Dutch politician kabinet Balkenende IV.jpg|200px|Jan Peter Balkenende]]
| volledige naam = Jan Pieter Balkenende
| geboren = [[7 mei]] [[1956]] in [[Biezelinge]]
| overleden =
| huidige functie = [[Minister-president van Nederland|Minister-president]] (demissionair)
| partij = [[Christen Democratisch Appèl|CDA]]
| titulatuur = [[Meester in de rechten|mr.]] [[Doctor|dr.]] [[Eredoctoraat|dr.h.c.]]
| tijdvak1 = 1982-1998
| functie1 = Lid [[gemeenteraad]] [[Amstelveen]]
| tijdvak2 = 1998-2002,<br /> 2003,<br /> 2006-2007
| functie2 = Lid [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]]
| tijdvak3 = 2001-2002,<br /> 2003,<br /> 2006-2007
| functie3 = [[Fractievoorzitter]]
| tijdvak4 = 2001-heden
| functie4 = [[Politiek leider]]
| tijdvak5 = 2002, 2003,<br /> 2006, 2010
| functie5 = [[Lijsttrekker]]
| tijdvak6 = 2002-heden
| functie6 = [[Minister van Algemene Zaken]]
| tijdvak7 = 2002-heden
| functie7 = [[Minister-president van Nederland|Minister-president]]
| link = http://www.parlement.com/9291000/bio/02207
}}
{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Jan Peter Balkenende-article.ogg}}
'''Jan Pieter''' (roepnaam: '''Jan Peter''') '''Balkenende''' ({{Audio|Nl-Jan Peter Balkenende.ogg|uitspraak}}) ([[Biezelinge]], [[Kapelle (gemeente)|gemeente Kapelle]], [[7 mei]] [[1956]]) is een [[Nederland]]s [[Christen Democratisch Appèl|CDA]]-[[politicus]] en sinds [[22 juli]] [[2002]] [[minister-president van Nederland]].
Balkenende groeide op in [[Zeeland (provincie)|Zeeland]]. Hij voltooide het atheneum aan het [[Ostrea Lyceum|Christelijk Lyceum voor Zeeland]] in Goes en haalde aan de [[Vrije Universiteit Amsterdam]] het doctoraalexamen voor Geschiedenis en Nederlands recht. Zijn politieke carrière begon in [[Amstelveen]], waar hij van 1982 tot en met 1998 gemeenteraadslid was. In deze periode promoveerde hij ook tot [[doctor]] in de [[rechtsgeleerdheid]] en werd hij (parttime) [[bijzonder hoogleraar]] ''christelijk sociaal denken'' aan de VU, een functie die hij tot zijn beëdiging als minister-president in 2002 vervulde.
In 1998 trad hij toe tot de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]]. In 2001 werd hij fractievoorzitter en lijsttrekker van het CDA, en het jaar erna werd hij minister president van het [[Kabinet-Balkenende I|eerste kabinet-Balkenende]]. Nadat zowel het eerste als het [[Kabinet-Balkenende II|tweede kabinet-Balkenende]] was gevallen en het kortstondige [[rompkabinet]]-[[Kabinet-Balkenende III|Balkenende III]] wegens [[Tweede Kamerverkiezingen 2006|nieuwe verkiezingen]] al na enkele maanden [[demissionair]] werd, werd hij op 22 februari 2007 beëdigd als premier van het [[Kabinet-Balkenende IV|vierde kabinet-Balkenende]]. In 2010 kwam ook dit kabinet [[kabinetscrisis over het Uruzganbesluit|ten val]], voor de [[Tweede Kamerverkiezingen 2010|toekomstige Tweede Kamerverkiezingen]] is Balkenende wederom als lijsttrekker voorgedragen door het partijbestuur.
== Jeugd, studie en vroege carrière ==
Balkenende is geboren in een [[Gereformeerde Kerken in Nederland|gereformeerd]] gezin als oudste van drie zonen. Zijn vader Jan Pieter Balkenende was [[graan]]handelaar en zijn moeder Thona Johanna Sandee was - voor haar huwelijk - onderwijzeres. Balkenende volgde de lagere school in [[Kapelle (Zeeland)|Kapelle]] en het [[atheneum]] aan het Christelijk Lyceum voor Zeeland (tegenwoordig [[Ostrea Lyceum]]) in [[Goes]]. In 1974 begon hij met een studie [[Geschiedenis]] aan de [[Vrije Universiteit Amsterdam|Vrije Universiteit]] in [[Amsterdam]], waar hij in 1980 zijn [[doctoraalexamen]] in behaalde. Tevens studeerde hij vanaf 1979 [[recht#Het Nederlands rechtssysteem|Nederlands recht]] aan dezelfde universiteit waarin hij in 1982 zijn doctoraalexamen in behaalde ([[meester in de rechten]]). Tijdens zijn studententijd was hij lid van de studentenvereniging [[S.V. Liber|Liber]] en daarbinnen lid van jongensdispuut PASCAL. In 1976 werd Balkenende voorzitter van dit dispuut.
In 1978 werd Balkenende lid van het [[Christen Democratisch Jongeren Appèl|CDJA]], de jongerenvereniging binnen het CDA. In 1982 werd hij in zijn woonplaats [[Amstelveen]] lid van de [[gemeenteraad]], wat hij zestien jaar zou blijven. Bekend uit deze periode is hij om zijn [[krokettenmotie]] uit 1993: de (nog steeds geldende) bepaling dat de gemeenteraadsleden recht hebben op een [[kroket]] als de raadsvergadering tot na 23.00 uur duurt.
Tussen 1982 en 1984 werkte Balkenende als beleidsmedewerker juridische zaken bij het bureau van de [[Academische Raad]]. In 1984 stapte hij over naar het Wetenschappelijk Instituut van het CDA waar hij stafmedewerker werd. In 1992 [[Wetenschappelijke promotie|promoveerde]] hij tot [[doctor]] in de rechtsgeleerdheid op een [[proefschrift]] getiteld ''Overheidsregelgeving en maatschappelijke organisaties''. In 1993 werd hij parttime [[bijzonder hoogleraar]] ''Christelijk sociaal denken over maatschappij en economie'' aan de Vrije Universiteit, maar hij bleef ook bij het Wetenschappelijk Instituut van het CDA werken. In deze periode vormde Balkenende veel van zijn ideeën over overheid en maatschappij, die hij later als minister-president zou uitdragen. Zo pleitte hij in zijn proefschrift al voor de eigen verantwoordelijkheid van maatschappelijke organisaties in plaats van hun (financiële) afhankelijkheid van de overheid (waar het CDA volgens Balkenende overigens ook aan had meegewerkt: één van de stellingen in het proefschrift van Balkenende luidde dan ook: ''De christendemocraten hebben helaas meegewerkt aan de afbraak van het maatschappelijk middenveld door allerlei organisaties afhankelijk te maken van overheidsgeld'').
== Politieke loopbaan ==
{{Zijbalk politiek Nederland}}
=== Tweede Kamer ===
In 1998 werd hij gekozen tot lid van de [[Tweede Kamer]]. Het CDA had toen net de tweede verkiezingsnederlaag op rij geleden en kwam in de oppositie tegen het [[Kabinet-Kok II|tweede paarse kabinet]] terecht. Balkenende werd financieel woordvoerder van het CDA. Daarnaast hield hij zich bezig met sociale zaken, justitie en binnenlandse zaken. Nadat CDA-fractievoorzitter [[Jaap de Hoop Scheffer]] na een machtsstrijd met partijvoorzitter [[Marnix van Rij]] het veld had moeten ruimen, werd Balkenende op [[1 oktober]] [[2001]] fractievoorzitter. Korte tijd later werd hij gekozen tot nieuwe lijsttrekker van het CDA voor de komende Tweede-Kamerverkiezingen. Op dat moment was Balkenende bij het grote publiek nog een grote onbekende.
=== Balkenende I ===
{{hoofdartikel|Kabinet-Balkenende I}}
Onder andere door [[Pim Fortuyn]] niet te hard aan te vallen (in de media werd wel gesproken van een niet-aanvalsverdrag tussen Fortuyn en het CDA), kon Balkenende meeprofiteren van de anti-paarse stemming die kort voor de verkiezingen in Nederland heerste. Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 2002]] was het CDA naast de [[Lijst Pim Fortuyn|LPF]] de grote winnaar. Het CDA steeg van 29 naar 43 zetels en werd veruit de grootste partij. Jan Peter Balkenende werd op [[22 juli]] 2002 minister-president van het [[Kabinet-Balkenende I]], een samenwerking van het CDA, de [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]] en de LPF. Vanaf het begin had dit kabinet het moeilijk. Staatssecretaris [[Philomena Bijlhout]] trad al na enkele uren af nadat oude foto's van haar waren opgedoken waaruit bleek dat zij onjuiste informatie had verstrekt over haar verleden. Nederland bevond zich ten tijde van het aantreden van Balkenende in een diepe economische recessie en het vorige kabinet had enkele moeilijke besluiten (onder meer over herziening van het zorgstelsel en de [[Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering|WAO]]) voor zich uitgeschoven.
Maar het moeilijkst had Balkenende het met zijn ministers. In tegenstelling tot zijn voorgangers [[Ruud Lubbers]] en [[Wim Kok]], die als premier overal bovenop zaten, gaf Balkenende zijn ministers veel meer de ruimte en hield hij zich op de achtergrond. Deze vrijheid bij ministers leidde tot een groot aantal [[proefballonnetje]]s: ministers die in interviews ferme verklaringen aflegden en daarop later moesten terugkomen. Al snel werd duidelijk dat met name de LPF-ministers [[Eduard Bomhoff]] en [[Herman Heinsbroek]] veel publiekelijk ruzie maakten. Toen hierover in de Tweede Kamer vragen werden gesteld, stuurde Balkenende de Tweede Kamer een door alle ministers 'in gezamenlijkheid en eenheid' ondertekende ansichtkaart met groeten uit de [[Trêveszaal]]. Dit schoot bij onder meer de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] in het verkeerde keelgat.
Balkenendes leiderschap werd mede hierdoor al snel in twijfel getrokken. Sommigen zagen in de minister van justitie [[Piet Hein Donner]] de ware strateeg van het kabinet Balkenende-I. Tijdens het kamerdebat over de affaire-[[prinses Margarita|Margarita]] moest Balkenende zich meerdere malen laten bijpraten door Donner.
In oktober 2002, 87 dagen na het aantreden, diende Balkenende het ontslag van het kabinet in bij de Koningin, nadat de ministers Heinsbroek en Bomhoff eerder die dag waren afgetreden. Dit ontslag van het kabinet vond plaats op de dag van de begrafenis van [[Prins Claus]] en velen verweten het Balkenende dat zijn ministers zelfs tijdens de rouwdienst hun conflict niet opzij konden zetten.
=== Balkenende II ===
{{hoofdartikel|Kabinet-Balkenende II}}
Omdat een nieuwe coalitie niet mogelijk was, werden er in 2003 opnieuw Tweede Kamer-verkiezingen gehouden. Bij [[Tweede Kamerverkiezingen 2003|deze verkiezing]] won het CDA onder leiding van Balkenende een zetel en werd de partij met 44 zetels wederom de grootste partij van Nederland. Omdat de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] een groot deel van haar verlies van een jaar eerder goedmaakte en naar 42 zetels steeg, werden aanvankelijk coalitiebesprekingen gevoerd tussen het CDA en de PvdA. Deze mislukten echter, waarna het CDA in zee ging met de VVD en [[Democraten 66|D66]]. Op [[27 mei]] 2003 werd het [[kabinet-Balkenende II]] geïnstalleerd.
Het thema van dit kabinet werd "Meedoen, meer werk, minder regels". In de plannen werden harde maatregelen voorgesteld, die de economie er weer bovenop moesten helpen. Ook werd een akkoord over bestuurlijke vernieuwing opgenomen, waaronder een gekozen burgemeester en commissaris van de koningin, alsook voorstelontwikkeling voor een nieuw kiesstelsel.
[[Bestand:Jan Peter Balkenende.jpg|thumb|270px|Balkenende op bezoek bij de Amerikaanse president [[George Walker Bush|George W. Bush]] in maart 2004.]]
Direct na de beëdiging van het kabinet kondigde Balkenende aan dat eerst enkele moeilijke jaren zouden volgen, maar dat aan het einde van de regeerperiode zou kunnen worden geoogst. Het lukte Balkenende en zijn ministers echter niet deze boodschap goed over te brengen op de Nederlandse bevolking en de aanhang van de coalitiepartijen, als ook het vertrouwen in het kabinet en in Balkenende persoonlijk, zakte vrijwel direct na installatie van het kabinet dramatisch.
Het tweede kabinet Balkenende slaagde er wel in enkele moeilijke dossiers die vorige kabinetten hadden laten liggen, waaronder de eerder genoemde herziening van het zorgstelsel en de [[WAO]] en een verlaging van de [[belasting (fiscaal)|belastingen]] voor bedrijven, relatief snel en eenvoudig door de Tweede en Eerste Kamer te loodsen. Aanhangers van het kabinet roemden het kabinet Balkenende om haar daadkracht, maar vanuit een groot deel van de maatschappij ontstond een steeds sterkere weerstand tegen het economische en sociale beleid van Balkenende. Critici -vooral de linkse oppositiepartijen- lieten felle tegengeluiden horen vanwege de zware maatregelen die het kabinet nam om de economie weer in het gareel te krijgen. Veel mensen gingen er in koopkracht op achteruit.
Toen in maart 2003 de Verenigde Staten en Groot-Brittannië Irak aanvielen (zie [[Irakoorlog]]), steunde het Nederlandse kabinet de oorlog "moreel maar niet materieel". Dit betekende dat Nederland achter de aanval stond, maar deze niet militair steunde. Nederland trad hiermee volgens de Amerikanen toe tot de door hen als zodanig aangeduide [[Multinationale troepenmacht in Irak|Coalition of the Willing]]. Deze steun kwam de regering op veel kritiek te staan: veel mensen vonden dat Balkenende zich teveel naar de Amerikaanse president voegde.
Later in 2003 kreeg Balkenende te maken met het voorgenomen huwelijk van [[prins Johan Friso]] met [[Mabel Wisse Smit]]. Nadat gebleken was dat het stel onjuiste informatie had verschaft aan de koningin en de premier over de relatie die Mabel Wisse Smit had gehad met topcrimineel [[Klaas Bruinsma (drugsbaron)|Klaas Bruinsma]], weigerde Balkenende een toestemmingswet voor het huwelijk in te dienen bij de Tweede Kamer. Het stel trok daarop de aanvraag voor toestemming in. Balkenende maakte tijdens de persconferentie een getergde indruk en zei onder meer dat tegen "onwaarheden geen kruid gewassen is". Aanvankelijk werd Balkenende gecomplimenteerd om zijn daadkracht, maar later werd hem gebrek aan tact verweten. Balkenende werd erop gewezen dat zijn voorganger Wim Kok het dossier rondom de vader van [[Máxima Zorreguieta]] heel wat tactvoller had aangepakt.
[[Bestand:Jan peter balkenende.jpg|thumb|left|270px|Balkenende op een CDA-bijeenkomst in 2005]]
Tijdens het Nederlands voorzitterschap van de [[Europese Unie]] (1 juli - 31 december 2004) werd het Europese beleid inzake asiel, immigratie, misdaadbestrijding en terrorisme ingrijpend herzien ([[Haags Programma]], 26 oktober), tekenden de EU-leiders tijdens een ceremonie in Rome het [[Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa]] (29 oktober) en werd het groene licht gegeven voor de start van toetredingsonderhandelingen met [[Turkije]] per 3 oktober 2005 (17 december).
Op 22 maart 2005 stemde de Eerste Kamer niet in met de Grondwetswijziging waarmee de benoeming van de [[burgemeester]] en de [[commissaris van de Koningin]] uit de [[Nederlandse Grondwet|Grondwet]] werd gehaald. Voor een wijziging van de Grondwet is een tweederdemeerderheid in beide kamers nodig, maar [[GroenLinks]], [[Socialistische Partij (Nederland)|SP]], [[ChristenUnie]], [[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]] en (na lang aarzelen) de PvdA stemden tegen. Toen op 23 maart de VVD ook afstand nam van het door minister en vicepremier [[Thom de Graaf]] voorgestelde nieuwe kiesstelsel (waarbij kiezers op een persoon en op een partij konden stemmen), stapte Thom de Graaf uit de regering. D66 brak hierop het regeerakkoord open en eiste (en kreeg) nieuwe onderhandelingen met de coalitiepartners. Twee dagen later, op de [[Stille Zaterdag|zaterdag voor Pasen]] werd een nieuw coalitieakkoord gesloten, dat het [[Paasakkoord]] werd genoemd. De leden van D66 stemden op een bijzonder congres, dat [[Live-uitzending|live]] op televisie werd uitgezonden, in met het Paasakkoord, waarmee de coalitie gered was. [[Alexander Pechtold]] verving Thom de Graaf als nieuwe minister van Binnenlandse zaken.
[[Bestand:GWBush & JPBalkenende in Valkenburg, Netherlands, 2005-May-8.jpg|thumb|270px|Balkenende en de Amerikaanse president [[George Walker Bush|George W. Bush]] in Valkenburg (2005)]]
Op 1 juni 2005 werd in Nederland het [[Referendum over het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa|referendum over de Europese Grondwet]] met een grote meerderheid verworpen. Alhoewel ook linkse partijleiders als Wouter Bos en Femke Halsema campagne hadden gevoerd voor invoering van de grondwet, werd de verwerping toch vooral als een nederlaag voor Balkenende beschouwd.
In oktober 2005 werd bekend de economische groei voor 2006 op 2,3% begroot werd. Rond dezelfde tijd werden ook de eerste miljardenmeevallers sinds jaren behaald. Aanhangers van het kabinet Balkenende claimden dit als een succes van de harde maatregelen die het kabinet tijdens de economisch mindere jaren had moeten nemen; tegenstanders wezen erop dat de Nederlandse economische groei vooral te danken was aan de aantrekkende wereldeconomie.
In december 2005 scoorde Balkenende een succes door -tegen de verwachting in- de Nederlandse bijdrage aan de Europese Unie met 1 miljard [[euro]] per jaar te verlagen door vast te houden aan het Nederlandse eisenpakket.
Eind 2005, begin 2006 dreigde opnieuw een kabinetscrisis. De Nederlandse regering was gevraagd om troepen te leveren voor een vredesmissie in [[Afghanistan]]. Coalitiegenoot D66 was hier zwaar op tegen. Ook de D66-ministers wilden niet instemmen met een kabinetsbesluit. Het kabinet Balkenende besloot daarom eind december 2005 niet formeel tot het leveren van troepen, maar sprak het voornemen uit positief te beslissen en droeg de zaak over aan de Tweede Kamer. Na felle protesten van met name de VVD en de PvdA, die pas in de Tweede Kamer over uitzending van de troepen wilden praten als het kabinet daartoe besloten had, kwam het kabinet alsnog met een positief besluit. Inmiddels had D66-leider [[Boris Dittrich]] gedreigd uit het kabinet te stappen als de Tweede Kamer zou instemmen met uitzending van Nederlandse troepen naar Afghanistan. Tijdens het kamerdebat waarin besloten werd tot uitzending van Nederlandse troepen, moest Dittrich deze dreiging intrekken en bleef D66 in de coalitie.
Op 29 juni 2006 [[Kabinetscrisis over het functioneren van minister Verdonk|viel het kabinet]] nadat D66 zich terugtrok uit het kabinet vanwege een door die partij maar niet door een Kamermeerderheid gesteunde motie van wantrouwen tegen [[Rita Verdonk]].
=== Balkenende III ===
{{hoofdartikel|Kabinet-Balkenende III}}
Na de val van het tweede Kabinet-Balkenende werd oud-premier [[Ruud Lubbers]] als [[informateur]] met de taak belast om de mogelijkheden voor een derde Kabinet-Balkenende te onderzoeken. Dit kabinet, het [[Kabinet-Balkenende III|derde kabinet Balkenende]], bestaat uit CDA en VVD, met zogenaamde gedoogsteun van de LPF, D66, ChristenUnie en de SGP. Het derde kabinet Balkenende trad op vrijdag 7 juli 2006 in functie.
In november 2006 kwam het [[demissionair]]e kabinet zwaar onder vuur te liggen door een stemming in de net nieuw gekozen kamer over het [[vreemdelingenbeleid]]. Nadat een motie van afkeuring tegen minister Verdonk was aangenomen, boden de VVD-ministers collectief hun ontslag aan. Balkenende weigerde dit ontslag goed te keuren en deed een klemmend beroep op de VVD-bewindslieden om aan te blijven voor de regeerbaarheid van het land. Besloten werd dat tot een gedeeltelijke portefeuillewissel tussen de ministers Verdonk en [[Ernst Hirsch Ballin|Hirsch Ballin]]. Over deze constructie werd verschillend gedacht: sommigen (waaronder hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert) vonden dat premier Balkenende de demissionaire status van het kabinet had misbruikt door de gebruikelijke vertrouwensregel in de wind te slaan, anderen vonden juist dat er een oplossing was gevonden voor een staatsrechtelijk novum (een demissionair (minderheids-)kabinet dat dreigde te vallen).
=== Balkenende IV ===
{{Zie hoofdartikel|Kabinet-Balkenende IV}}
[[Bestand:Jan Peter Balkenende with Obamas.jpg|thumb|left|Balkenende met de Obama's]]
Op [[Tweede Kamerverkiezingen 2006|22 november 2006]] verloor het CDA onder leiding van Balkenende 3 zetels, maar werd het voor de derde achtereenvolgende keer de grootste partij van Nederland. Omdat het CDA een half jaar eerder in de peilingen nog op 25 zetels had gestaan en omdat de PvdA veel meer zetels verloor, werd de verkiezingsuitslag door veel CDA'ers als een overwinning gezien. Na [[Kabinetsformatie Nederland 2006-2007|informatierondes]] door mede-CDA'ers [[Rein Jan Hoekstra]] en [[Herman Wijffels]] werd Balkenende op 9 februari 2007 benoemd tot [[formateur]] van het [[kabinet-Balkenende IV]], een [[coalitie]] van CDA, [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] en [[ChristenUnie]].
Op 22 februari 2007 werd het vierde Kabinet-Balkenende beëdigd. Aanvankelijk werd de nieuwe samenstelling van het kabinet door een meerderheid van de Nederlanders gesteund, maar al snel sloeg het sentiment om. Het kabinet gebruikte de eerste honderd dagen om 'te luisteren naar de bevolking' door een dialoog met de samenleving aan te gaan, maar critici vonden dat het land de eerste honderd dagen niet bestuurd werd. Het kabinet nam daarnaast enkele maatregelen die op veel kritiek kwamen te staan, zoals een aangekondigde verhoging van de [[omzetbelasting|btw]] (per 1 januari 2009) en verhoging van de [[accijns]] op [[dieselolie|diesel]]. Daarnaast kwam de economie onder druk te staan door de (wereldwijde) [[kredietcrisis]] en de naar recordhoogte stijgende olieprijzen, waardoor veel mensen er in koopkracht op achteruit gingen. In de peilingen zakte vooral coalitiepartner PvdA weg en in iets mindere mate het CDA zelf. Het kabinet voerde een [[rookverbod]] voor de horeca in en trof voorbereidingen voor de invoering van [[Kilometerheffing (Nederland)|kilometerheffing]].
In oktober 2009 gingen er geruchten dat Balkenende mogelijk de eerste [[Voorzitter van de Europese Raad|EU-president]] zou worden na ratificatie van het [[Verdrag van Lissabon]].<ref>[http://www.volkskrant.nl/buitenland/article1298970.ece/Italie_wil_geen_Balkenende_maar_Blair Italie wil geen Balkenende maar Blair], [[de Volkskrant]], 06 oktober 2009</ref> Op 29 oktober noemde de voorzitter van de christendemocraten in het Europarlement, de Fransman Joseph Daul, Balkenende "een heel goede kandidaat". Balkenende zelf wilde niet speculeren over wie er EU-president zou worden en noemde de geruchten over hem eerder een gezelschapsspel van de media.<ref>[http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1309580.ece/Premier_wil_niet_raden_naar_EU-president Premier wil niet raden naar EU-president], [[de Volkskrant]], 29 oktober 2009</ref> Uiteindelijk ging deze post naar [[Herman Van Rompuy]].
Op 20 februari 2010 [[Kabinetscrisis over het Uruzganbesluit|viel het kabinet]] na onenigheid over de [[Task Force Uruzgan|missie]] in [[Uruzgan]].
Balkenende is door het bestuur, ondanks openlijke twijfel geuit door prominenten in het CDA, voorgesteld als lijsttrekker voor de [[Tweede Kamerverkiezingen 2010]]. Hij dient nog op het partijcongres in april te worden verkozen.
== Persoonlijk leven ==
[[Bestand:Bianca Hoogendijk Balkenende.jpg|thumb|right|250px|Balkenende met zijn vrouw [[Bianca Hoogendijk]]]]
In [[1996]] trouwde Balkenende met de [[jurist]]e [[Bianca Hoogendijk]], die hij in 1988 had leren kennen toen ze fractieassistent van de Tweede Kamerfractie van het CDA was. De eerste jaren leefde het getrouwde echtpaar nog gescheiden: pas nadat dochter Amelie geboren werd (1999) ging het echtpaar samenwonen in [[Capelle aan den IJssel]]. Hoogendijk is de eerste Nederlandse vrouw van een minister-president die haar eigen naam gebruikt in plaats van die van haar echtgenoot te dragen. Ook is ze de eerste premiersvrouw die een baan buitenshuis heeft (ze werkt als [[universitair docent]] [[arbeidsrecht]] aan de [[Erasmus Universiteit Rotterdam]]) en een [[doctor]]stitel heeft.
Balkenende is [[openbare belijdenis van het geloof|belijdend lid]] van de [[Protestantse Kerk in Nederland]] (tot de fusie in 2004 van de [[Gereformeerde Kerken in Nederland]]). Tijdens de 35e [[EO-Jongerendag]] op 13 juni 2009 zei hij: ''Er is er Een die je altijd kracht geeft, ook als het moeilijk is. Dat geldt ook voor mij als premier en ik heb dat ook regelmatig ervaren.''<ref>[http://www.nd.nl/artikelen/2009/juni/13/vliegtuigje-ruud-de-wild-boven-jongerendag "Balkenende: 'Leef als kind van God'"] Nederlands Dagblad, 13 juni 2009</ref> Met onder anderen de Amerikaanse oud-president [[Bill Clinton]] en de voormalige Britse premier [[Tony Blair]] heeft Jan Peter Balkenende zich meermaals als een groot bewonderaar en aanhanger van het [[communitarisme]] van [[Amitai Etzioni]] geprofileerd, en hij schreef het voorwoord voor Etzioni's boek ''"De nieuwe gulden regel"'' (Kampen, 2005; Nederlandse vertaling van ''"The New Golden Rule: Community and Morality in a Democratic Society"''. New York, 1997).
Vanaf het begin van zijn leiderschap van het CDA viel Balkenende op door zijn uiterlijk, met name zijn haar en bril. Dit uiterlijk leverde hem al snel de [[Lijst van bijnamen van politici#Nederland|bijnaam]] ''[[Harry Potter]]'' op. Aanvankelijk speelde Balkenende hier handig op in, door nadrukkelijk de rol van underdog te spelen. Bij de lancering van een Rotterdamse normen-en-waardencampagne kort nadat Balkenende CDA-leider was geworden zei hij in een toespraak voor CDA-leden dat zijn bekendheid dankzij de filmindustrie was gegroeid. Hij vertelde dat een kind in zijn omgeving had gevraagd of hij soms de vader van Harry Potter was en poseerde met een foto van zichzelf naast Harry Potter met als onderschrift ''"Zoek de verschillen"''. Deze zelfspot maakte hem in korte tijd van onbekend kamerlid tot één van de bekendste en populairste lijsttrekkers. Later zou de bijnaam ''Harry Potter'' worden overgenomen door politieke tegenstanders.
== Wetenswaardigheden ==
* In 1985 bezocht Balkenende de 'International Visitor Leadership Program Alumni' (kort: [[Program Alumni]]).<ref>[http://exchanges.state.gov/ivlp/alumni.html Program Alumni ledenlijst] US Department of State, 09 februari 2010</ref>
* Op [[27 oktober]] 2003 werd in de nabijheid van Balkenendes woning een man aangehouden die een twintig centimeter lang mes bij zich had. Het bleek om een verwarde man te gaan die meende dat hij een afspraak met de premier had.
* Van [[14 september]] tot [[15 oktober]] 2004 was Balkenende opgenomen op de [[intensive care]] van het [[IJsselland Ziekenhuis]] in zijn woonplaats Capelle aan den IJssel vanwege een [[necrotiserende fasciitis]] aan zijn rechtervoet. In verband daarmee werden de [[Algemene beschouwingen]] na [[Prinsjesdag]] uitgesteld tot [[28 september|28]] en [[29 september]]. Vicepremier [[Gerrit Zalm|Zalm]] nam de honneurs tijdens zijn ziekte waar.
* Naar Balkenende is de [[Balkenendenorm]] vernoemd. Deze richtlijn schrijft voor dat [[openbaar bestuur|openbare bestuurders]] niet meer zouden mogen verdienen dan de minister-president (voor 2005: ongeveer euro 120.000 per jaar).
* Enkele Belgische ministers uitten in het openbaar kritiek op Balkenende: Minister van Buitenlandse zaken [[Karel De Gucht]] noemde Balkenende 'stijfburgerlijk' en 'Harry Potter' en [[Freya Van den Bossche]] vroeg zich openlijk af of Balkenende wel herkozen wilde worden. Beide ministers boden hiervoor later hun verontschuldigingen aan. Balkenende zelf gaf in april 2006 tijdens een bijeenkomst in het Limburgse [[Horn (Limburg)|Horn]] evenwel, op een gekscherende manier, toe stijfburgerlijk te zijn.<ref>[http://www.nu.nl/algemeen/717997/balkenende-ik-ben-erg-stijfburgerlijk.html Balkenende: "Ik ben erg stijfburgerlijk"] [[NU.nl]], 22 april 2006</ref>
* Balkenende is net als de vorige CDA-premier, [[Ruud Lubbers]], op 7 mei jarig.
* Op 4 april 2008 drukte het tijdschrift ''Opinio'' een toespraak af waarin "Jan Peter Balkenende" zei dat niet de radicale islam of het islamitisch terrorisme een probleem was, maar de islam zelf. De tekst bleek geschreven te zijn door de hoofdredacteur van het blad en was daarmee een [[pastiche]]. In een kort geding eiste de Nederlandse premier rectificatie, maar de rechter wees de eis af.<ref>'Premier verliest zaak om "neprede"' [[NRC Handelsblad]], 5 april 2008</ref>
* Van 5 t/m 8 juni 2008 bezocht Balkenende de [[Bilderbergconferentie]] in het 'Westfields Marriott hotel in [[Chantilly]], [[Virginia (staat)|Virginia]] in de [[Verenigde Staten]]. <ref>[http://newsworldwide.wordpress.com/2008/06/09/bilderberg-meeting-sorted-by-country/ Bilderberg 2008 ledenlijst] Newsworldwide, 9 juni 2008</ref>
== Externe links ==
* [http://www.regering.nl/Het_kabinet/Kabinet_Balkenende_IV/Jan_Peter_Balkenende Profielpagina] op ''Regering.nl''
* [http://www.minaz.nl/Minister_president/CV Curriculum vitae] op ''Minaz.nl''
{{appendix|alles|
* ''Een gedeelte van de tekst op deze pagina of een eerdere versie daarvan is overgenomen van de website http://www.regering.nl''.
* De feiten uit de periode tot zijn lidmaatschap van de Tweede Kamer zijn terug te vinden in het artikel [http://www.elsevier.nl/magazine/artikel/asp/artnr/95367/zoeken/ja/index.html ''Jan Peter Balkenende - Portret: Stille revolutionair''] (Elsevier, 22 april 2006, link alleen voor abonnees van Elsevier).
----
{{references}}}}
{{wikiquote}}
{{commonscat|Jan Peter Balkenende}}
{{StartOpvolging}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Fractievoorzitter CDA]]<br />2001-2002
| vorige = [[Jaap de Hoop Scheffer]]
| volgende = [[Maxime Verhagen]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Fractievoorzitter CDA]]<br />2003
| vorige = [[Maxime Verhagen]]
| volgende = [[Maxime Verhagen]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Fractievoorzitter CDA]]<br />2006-2007
| vorige = [[Maxime Verhagen]]
| volgende = [[Pieter van Geel]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Nederlandse regeringsleiders|Minister-president]] &<br />[[Lijst van Nederlandse ministers van Algemene Zaken|Minister van Algemene Zaken]]<br />2002-heden
| vorige = [[Wim Kok]]
| volgende = -
}}
{{EindOpvolging}}
{{Navigatie politieke leiders in Nederland}}
{{Navigatie CDA}}
{{DEFAULTSORT:Balkenende, Jan Peter}}
[[Categorie:CDA-politicus]]
[[Categorie:Minister-president van Nederland]]
[[Categorie:Nederlands gemeentelijk politicus]]
[[Categorie:Nederlands hoogleraar]]
[[Categorie:Nederlands rechtsgeleerde]]
[[Categorie:Tweede Kamerlid]]
[[af:Jan Peter Balkenende]]
[[ar:جان بيتر بالكنإنده]]
[[ca:Jan Peter Balkenende]]
[[cs:Jan Peter Balkenende]]
[[da:Jan Peter Balkenende]]
[[de:Jan Peter Balkenende]]
[[el:Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε]]
[[en:Jan Peter Balkenende]]
[[eo:Jan Peter Balkenende]]
[[es:Jan Peter Balkenende]]
[[et:Jan Peter Balkenende]]
[[eu:Jan Peter Balkenende]]
[[fi:Jan Peter Balkenende]]
[[fr:Jan Peter Balkenende]]
[[ga:Jan Peter Balkenende]]
[[gl:Jan Peter Balkenende]]
[[he:יאן פיטר בלקנאנדה]]
[[hr:Jan Peter Balkenende]]
[[id:Jan Peter Balkenende]]
[[ie:Jan Peter Balkenende]]
[[io:Jan Peter Balkenende]]
[[is:Jan Peter Balkenende]]
[[it:Jan Peter Balkenende]]
[[ja:ヤン・ペーター・バルケネンデ]]
[[ko:얀 페터르 발케넨더]]
[[la:Ioannes Petrus Balkenende]]
[[lb:Jan Peter Balkenende]]
[[li:Jan Peter Balkenende]]
[[mr:यान पीटर बाल्केनेंडे]]
[[ms:Jan Peter Balkenende]]
[[nds-nl:Jan Peter Balkenende]]
[[nn:Jan Peter Balkenende]]
[[no:Jan Peter Balkenende]]
[[oc:Jan Peter Balkenende]]
[[pl:Jan Peter Balkenende]]
[[pt:Jan Peter Balkenende]]
[[ro:Jan Peter Balkenende]]
[[ru:Балкененде, Ян Петер]]
[[sh:Jan Peter Balkenende]]
[[simple:Jan Peter Balkenende]]
[[sr:Јан Петер Балкененде]]
[[sv:Jan Peter Balkenende]]
[[tr:Jan Peter Balkenende]]
[[yo:Jan Peter Balkenende]]
[[zea:Jan Peter Balkenende]]
[[zh:揚·彼得·巴爾克嫩德]]
| 