Versie van 26 dec 2009 12:12 bewerken Robbot (overleg \| bijdragen) bots 423.831 bewerkingen k Botgeholpen doorverwijzing: Translatie - Verwijzing(en) gewijzigd naar translatie (biologie) ← Oudere bewerking		Versie van 11 apr 2010 02:06 bewerken ongedaan maken Xqbot (overleg \| bijdragen) bots 334.710 bewerkingen k robot Anders: id:Ekspresi genetika; cosmetische veranderingen Nieuwere bewerking →
Regel 1: '''Gen-expressie''' is de mate waarmee het [[DNA]] van een [[gen]] gekopieerd wordt naar [[~~Messenger RNA\|~~messenger RNA]] (mRNA) of andere [[RNA]]'s en mRNA vertaald wordt naar een [[aminozuur~~\|aminozuursequentie~~]]sequentie. Dit proces bestaat uit twee stappen: [[Transcriptie (biologie)\|transcriptie]] van [[DNA]] in [[messenger RNA\|mRNA]] en [[Translatie (biologie)\|translatie]] van [[messenger RNA\|mRNA]] naar [[proteïne\|eiwitten]]. Verschillen in gen-expressie zijn wat een [[cel (biologie)\|cel]] zijn eigen karakter of functie geeft.[[~~Afbeelding~~Bestand:gene expression control.png\|thumb\|250px\|Op verschillende plaatsen in de DNA → mRNA → eiwit processen kan expressie worden beïnvloed.]] == Gen-expressie controle == === Transcriptiecontrole === De mate van transcriptie kan op verschillende manieren beïnvloed worden. Negatieve regulatie is bijvoorbeeld mogelijk door het binden van '''repressors'' of ''silencers'' aan het DNA, [[Epigenetica\|epigenetische]] veranderingen op het DNA of [[Histon (eiwit)\|~~histon~~histonmodificaties]]~~modificaties~~. Positieve controle is onder andere mogelijk met ''enhancers'', activatoren en co-activatoren. Ook is de expressie van sommige genen in [[prokaryoot\|prokaryoten]] geremd door vroegtijdig afbreken van de transcriptie. === RNA processingcontrole === Tijdens de [[RNA-processing]] wordt het pre-mRNA omgezet in mRNA. Bij [[eukaryoot\|eukaryoten]] kunnen door [[splicing]] meerdere mRNA's (en dus [[proteïne\|eiwitten]]) uit één gen gemaakt worden. De splicing kan zowel door ''splicing-repressors'' als ''splicing-enhancers'' worden beïnvloed. Non-functionele mRNA's zorgen voor negatieve regulatie van de gen-expressie. Ook zal door het achterwege blijven van de aanleg van een ''poly-A tail'' of ''5'-cap-structuur'' het (pre-)mRNA snel worden afgebroken. === RNA transportcontrole === Om uiteindelijk zijn functie te kunnen uitvoeren moet een (m)RNA vrijwel altijd de [[celkern]] verlaten door een kernporie. De RNA's kunnen echter alleen de kernporie passeren als zij bepaalde eiwitten hebben gebonden. Afwezigheid van deze eiwitten of de afwezigheid van een bindingsmogelijkheid zorgt ervoor dat het RNA de celkern niet verlaat. === Translatiecontrole === Bij de [[translatie (biologie)\|translatie]] wordt de mRNA-sequentie vertaald in een aminozuurvolgorde door het [[ribosoom]]. De translatie is het meest efficient als de ''Shine-Dalgarno-'' (in prokaryoten) of ''Kozak-sequentie'' (in eukaryoten) in het RNA gelijk zijn aan de ideale sequentie. Wijken deze sequenties af van het ideaal dan neemt de [[Chemische affiniteit\|affiniteit]] ook af, met minder eiwitsynthese tot gevolg. Ook kan de translatie geremd worden door het startcodon ([[genetische code\|AUG]]) onbereikbaar te maken voor het ribosoom door onder andere afdekken met een RNA-bindend eiwit of een klein RNA-fragment. == Referenties == * Alberts B et al., Molecular Biology of The Cell ''Fifth Edition'', 2008 ISBN 978-0-8153-4105-5 Regel 30: [[fr:Expression génétique]] [[he:התבטאות גנים]] [[id:Ekspresi ~~genetik~~genetika]] [[it:Espressione genica]] [[ja:遺伝子発現]]

Genexpressie: verschil tussen versies