Martelaarsgracht: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Linkfix ivm sjabloonnaamgeving met AWB |
link |
||
Regel 6:
== Geschiedenis ==
De eerste [[Haarlemmerpoort (Amsterdam)|Haarlemmerpoort]] stond op de plek waar nu de Martelaarsgracht en de [[Nieuwendijk (Amsterdam)|Nieuwendijk]] elkaar kruisen. De [[IJ (water)|IJ]]-oever moet rond 1400 nog ter hoogte van de huidige perceelgrens tussen Martelaarsgracht 6 en 8 gelegen hebben. Toen begin 15e eeuw een stuk van het IJ ten noorden van het gebied gedempt werd, kwam het water binnen de stadsmuren te liggen. Nadien vloeide het water van de Nieuwezijds Voorburgwal en dat van de [[Nieuwezijds Achterburgwal]] door de Martelaarsgracht naar het IJ. Hoe de stadsuitbreding precies is verlopen, kon plaatselijk worden onderzocht toen in 2003 enkele vervallen panden werden gesloopt ten behoeve van nieuwbouw in de noordelijke hoek.<ref>[http://www.bma.amsterdam.nl/archeologie/vindplaatsen/vindplaatsen_0/martelaarsgracht Amsterdam.nl: Martelaarsgracht, [[aanplemping]] in het IJ] (5 oktober 2007)</ref>
Een deel van de bebouwing is opgetrokken in statige [[Lodewijk XIV van Frankrijk|Louis XIV]]-stijl uit het begin van de 18e eeuw. Voor de komst van het station werd de [[gracht]] eind 19e eeuw gedempt, tegelijk met veel andere grachten. Het imposante gebouw van de [[Koninklijke Hollandsche Lloyd]] op de hoek met de [[Prins Hendrikkade]] werd in 1917-1921 gebouwd tegen het advies van de toenmalige [[Welstandscommissie]] in.<ref>[http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/binnenstad/185/jongerebouwkunst.html Amsterdamsebinnenstad.nl: De nieuwe Rijksmonumenten] (Walther Schoonenberg, november 2000)</ref> Het pand op de hoek hiertegenover, met op de kroonlijst de wervende tekst "Kopje Koffie Karpershoek", dateert uit [[1629]]. Op de vloer van dit bruine café ligt nog steeds [[zilverzand]] zoals dat in de 17e eeuw ook werd gebruikt. In 1928 verkregen veel panden aan de Martelaarsgracht de status van [[monument (erfgoed)|monument]]. Dit kon niet voorkomen dat in de jaren '80 en '90 enkele panden ten prooi vielen aan [[speculatie (handel)|speculatie]] en vervolgens werden [[Kraken (pand)|gekraakt]].
| |||