Versie van 20 okt 2009 03:57 bewerken Chobot (overleg \| bijdragen) 23.487 bewerkingen k robot Erbij: ko:부레 (기관) ← Oudere bewerking		Versie van 10 dec 2009 22:24 bewerken ongedaan maken Xqbot (overleg \| bijdragen) bots 334.742 bewerkingen k robot Anders: en:Swim bladder; cosmetische veranderingen Nieuwere bewerking →
Regel 1: [[~~Afbeelding~~Bestand:Swim bladder.jpg\|thumb\|400px\|right\| De zwemblaas van een [[ruisvoorn]]]]De '''zwemblaas''' van de vis is een luchtdichte flexibele blaas gevuld met gas. Hij ligt boven in de buikholte vlak onder de ruggegraat. De wanden van de zwemblaas zijn gasdicht door het grote gehalte aan [[guanine]] kristallen. Dit orgaan komt voor bij [[straalvinnigen]]. De zwemblaas stelt de vis in staat om zijn [[massadichtheid]] voortdurend aan te passen en het lichaam op de gewenste diepte te houden zonder dat de vis verder energie hoeft te verbruiken met zwembewegingen. == Vissen zonder zwemblaas == Niet alle vissen hebben echter een zwemblaas, een groot aantal soorten daarvan leeft dan ook op de bodem, zoals de [[rivierdonderpad]]. Vissen zonder zwemblaas moeten continu zwembewegingen uitvoeren om van de grond te blijven en moeten ook nog extra energie verbruiken omdat ze niet recht vooruit kunnen zwemmen vanwege het gewicht van de kop. Alle [[beenvissen]] hebben in aanleg een zwemblaas, bij zwemblaasloze vissen is de zwemblaas weer verdwenen. Sommige vissen zonder zwemblaas als de [[koningsvis]] en de [[braam (vis)\|braam]] zijn geen bodemvissen, maar moeten door het ontbreken van een zwemblaas continu hun borstvinnen gebruiken om rechtdoor te blijven zwemmen. [[Poon\| Ponen]] zwemmen soms op half water met uitgeklapte borstvinnen die als vleugels worden gebruikt. == Opening naar de darm == De zwemblaas heeft bij jonge dieren nog een opening naar de darm, bij hoger ontwikkelde vissen, de physoclisten zoals de [[baarzen]] verdwijnt deze verbinding, maar bij pysostome vissen zoals [[snoek]] blijft ze open. Als vislarven net uit het ei zijn gekomen blijven ze vaak nog even passief aan planten hangen, maar zodra ze gaan zwemmen is het essentieel voor ze om wat lucht in te slikken om de zwemblaas te vullen. Een vlies op het water is dan funest voor de ontwikkeling. Pysostome vissen vergroten het volume van de zwemblaas door wat lucht in te [[slikken]], die door een luchtkanaal in de zwemblaas geperst kan worden. == De gesloten zwemblaas en de gasklier == [[~~File~~Bestand:Exchangerflow.svg\|thub\|400px\|right\| de omstandigheden links en rechts van een uitwisselingsysteem met het tegenstroomprincipe kunnen extreem verschilend zijn, in het geval van de zwemblaas de extreem lage pH van het bloed aan dat langs de wand van de zwemblaas loopt en de normale pH waarde van het aangevoerde bloed]] Vissen zonder opening naar de darm, de physioclisten vergroten de zwemblaas met behulp van de '''gasklier'''. De gasklier is via een netwerk van bloedvaatjes waarin het aangevoerde bloed in nauw contact staat met het afgevoerde bloed ([[rete mirabele]]) verbonden met de bloedsomloop. In de gasklier wordt het bloed aangezuurd door de productie van melkzuur. Door de lage pH wordt zuurstof vrijgemaakt uit [[hemoglobine]]. Het vrijgekomen zuurstof diffundeert dan naar de zwemblaas. Door het rete mirabele wordt het bloed met de lage pH in de gasklier geïsoleerd van de rest van het bloed, door toepassing van het [[tegenstroomprincipe]]. Om de zwemblaas weer te legen kan er gas naar het bloed diffunderen naar een op een ander gedeelte van de zwemblaas gelegen soortgelijke structuur, het '''ovaal'''. Een nadeel van de zwemblaas van de physioclisten is dat als de vis van grote diepte plotseling naar boven wordt gehaald het volume ongecontroleerd toeneemt en de inwendige organen via de slokdarm naar buiten worden gedrukt. Bij het hengelen op [[snoekbaars]] is het belangrijk dat er niet te diep gevist (<15 m) wordt als men de vis niet voor consumptie wil vangen. == Orgaan van Weber == De zwemblaas is bij sommige vissen, met name zoetwatervissen als de [[karper]] en de [[meerval]] via het [[orgaan van Weber]] verbonden met het middenoor. Dit bevordert het gehoor en kan ook als druk en dieptemeter gebruikt worden, doordat vormveranderingen van de zwemblaas direct overgebracht worden naar de gevoelige zintuigcellen van het middenoor. == Samenstelling van het gas == De samenstelling van het gas in de zwemblaas varieert. Diepzeevissen kunnen hun zwemblaas alleen vullen met behulp van de gasklier en hebben dan ook hoge gehaltes zuurstof in hun zwemblaas. Bij vissen van ondiep water komt de gassamenstelling overeen met die van de atmosferische lucht == Overeenkomsten met longen en evolutie == Gasblazen en [[Long (orgaan)\|longen]] zijn [[homologie (anatomie)\|homologe]] organen. Ze ontstaan in de [[embryologie]] beide uit uitstulpingen van de darm. Vissen die eerst lucht in darmzakken inslikten om onder zuurstofarme omstandigheden zuurstof uit de lucht op te nemen hebben zich in twee richtingen ontwikkeld. De moderne vissen hebben een hoog gespecialiseerde zwemblaas ontwikkeld en bij de latere [[tetrapoda\| landdieren]] hebben de primitieve zakken zich tot longen ontwikkeld. == Referentie == * [[Carl E. Bond]], ''Biology of Fishes'', 2nd ed., (Saunders, 1996) pp. 283-290. Regel 36: [[da:Svømmeblære]] [[de:Schwimmblase]] [[en:~~Gas~~Swim bladder]] [[es:Vejiga natatoria]] [[fi:Uimarakko]]

Zwemblaas: verschil tussen versies