Fylogenie: verschil tussen versies

 

 

De fylogenie onderzoekt niet zozeer de overeenkomsten tussen verschillende organismes, maar de evolutie van die organismen uit elkaar.

 

Het onderzoek naar verwantschap gebeurt bijvoorbeeld door middel van:

* Het vergelijken van morfologische en anatomische eigenschappen van (tegenwoordig) levende soorten en [[fossiel]]en;

Een probleem bij de fylogenie is, dat het proces dat eigenschappen tot stand brengt (evolutie) in de regel niet direct geobserveerd kan worden. Daarom moeten soms aannames gemaakt worden om tot plausibele fylogenieën te komen. Afhankelijk van de bestudeerde eigenschappen kan er verschil van inzicht bestaan over deze aannames, die dan resulteren in verschillende fylogenetische stambomen. Een belangrijke aanname is maximale [[parsimonie]]. Maximale parsimonie veronderstelt een minimum aan evolutionaire veranderingen.

 

 

Een '''homologie''' geeft aan dat sprake is van een gelijk [[bouwplan (biologie)|bouwplan]] of structuur dankzij een gemeenschappelijke voorouder. Zo zijn bijvoorbeeld [[vleugel (vogel)|vleugels]] van [[vogels]] homoloog aan de poten van [[reptiel]]en. Homologe [[orgaan|organen]] van twee soorten kunnen heel verschillende functies hebben. Het grondplan van het [[skelet]] is echter gelijk, wat alleen met een fylogenie verklaard kan worden. Homologieën kunnen biologisch verdeeld worden in [[orthogenie]]ën (afstamming van een gemeenschappelijke voorouder) en [[homologie (genetica)|paralogieën]] ([[genduplicatie]]s binnen een soort).

Bij een '''analogie''' is er een overeenkomst in een eigenschap van twee soorten, die niet door verwantschap wordt veroorzaakt. Wel hebben analoge organen dezelfde functie. Zo zien de [[Oog (anatomie)|ogen]] van [[gewervelden]] en [[koppotigen]] er uiterlijk hetzelfde uit en ze dienen ook dezelfde functie. Pas onder een [[microscoop]] blijkt dat de celbouw anders is. Uit de ontwikkelingsfysiologie blijkt dat ze uit andere [[kiemblad]]en in het [[embryo]] ontstaan. Een analogie is in tegenstelling tot een homologie geen bewijs voor een gemeenschappelijke voorouder.

 

Na de publicatie van Darwins boek [[De oorsprong der soorten]] zijn alle taxonomische systemen fylogenetisch van aard geworden. Vooral in de begintijd was dat veeleer een ideaal dan harde werkelijkheid. Een belangrijke stap was de opkomst van de [[cladistiek]], waarmee wat meer direct toetsbare methodieken geïntroduceerd werden. Vandaag de dag is cladistiek dermate succesvol dat het soms (ten onrechte) beschouwd wordt als de fylogenetische methode in plaats van als één van meerdere fylogenetische methodes. Zeer belangrijk was ook de opkomst van de computer met bijbehorende software, wat de bewerking van grote datasets zeer vergemakkelijkte.

 

 

== Zie ook ==

 

* [http://tolweb.org/tree/phylogeny.html De fylogenetische stamboom van het leven]

 

[[cs:Fylogenetika]]

[[de:Phylogenese]]

[[en:Phylogenetics]]

[[eo:Filogenetiko]]