Kiesrecht: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
+afb |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
[[Bestand:Iraqi voters in Baghdad.jpg|thumb|200px|Irakezen staan in de rij om hun stem uit te brengen.]]
Actief '''stemrecht''' is het recht van een individu om bij [[verkiezingen]] te stemmen op een partij naar zijn of haar voorkeur. Passief '''stemrecht''' is het recht om zich [[verkiezingskandidaat|kandidaat]] te mogen stellen bij verkiezingen. Iemand die stemrecht heeft wordt een kiesgerechtigde genoemd.
In [[Nederland]] en [[België]] zijn in principe alle meerderjarige burgers kiesgerechtigd voor [[politiek]]e [[verkiezingen]]. Immigranten zonder Nederlandse nationaliteit zijn kiesgerechtigd op lokaal niveau (dus alleen bij gemeenteraadsverkiezingen) als zij ten minste vijf jaar legaal in Nederland wonen.
In België is er zelfs een [[stemplicht]], behalve voor de [[koning (titel)|koning]] en [[koningin (titel)|koningin]], omdat die boven de partijen horen te staan.
Buiten de politiek zijn financiële leden van burgerlijke organisaties, zowel als leden van commerciële commissariaten kiesgerechtigd bij de keuze van bestuurders, directies en beleid.
Het recht is in de geschiedenis een veelvuldig onderwerp van discussie geweest sinds de totstandkoming van de [[democratie]]. Bepaalde mensen of groepen willen stemrecht uitbreiden tot achtergestelde sociale groepen, terwijl andere de selectie van het aantal [[kiesgerechtigde]]n smaller willen maken of houden.
Regel 6 ⟶ 11:
Eén recent voorbeeld van een stemrechtdebat was het conflict in [[Zuid-Afrika]], waar onder de [[apartheid]] de blanke minderheid de zwarte meerderheid niet toestond om te stemmen. Dit systeem werd in dat land in [[1994]] afgeschaft met de eerste volledig vrije meerpartijenverkiezingen.
==
=== Politieke verkiezingen ===
In 1917 is het algemeen kiesrecht voor mannen en het passieve kiesrecht voor vrouwen ingevoerd. In 1919 kregen vrouwen actief kiesrecht. In 1922 werd er volledig algemeen kiesrecht ingevoerd.
In Nederland heeft iedere in Nederland wonende burger met de Nederlandse nationaliteit die op de dag van de verkiezingen 18 jaar of ouder is, kiesrecht voor waterschappen, provinciale staten en de Tweede Kamer. Op deze regel bestaan een aantal uitzonderingen:
# De rechter mag iemand het kiesrecht ontnemen (bijv. wanneer iemand een ernstig delict tegen de staat gepleegd heeft);
# De rechter mag bepalen dat iemand geestelijk niet in staat is te stemmen (De rechter kan bijv. iemand onder curatele stellen)
# Verder geldt dat kiezers die op de dag van de verkiezingen in de gevangenis zitten, alleen door middel van een machtiging mogen stemmen.
# De derde groep vindt men in Art. B1 van de kieswet. Dit zijn Nederlanders die op de dag van de verkiezingen hun werkelijke woonplaats hebben in de Nederlandse Antillen of Aruba. Deze personen mogen ook niet stemmen. De Nederlandse Antillen en Aruba hebben immers zelf een parlement.
Bij verkiezingen voor de gemeente is de Nederlandse nationaliteit geen eis: iedere volwassene die vijf jaar of langer legaal in Nederland woont heeft actief en passief kiesrecht. Verder hebben in het buitenland wonende Nederlanders kiesrecht, mits zij ten minste tien jaar in Nederland hebben gewoond.
Kiesplicht was er in Nederland nooit. Wel opkomstplicht, die werd in 1970 afgeschaft.
In 2006 gingen er stemmen op om de kiesgerechtigde leeftijd naar 16 jaar te verlagen, om zo de jongeren meer bij de politiek te betrekken. Politicus [[Alexander Pechtold]] ([[Democraten 66|D66]]) zet zich hier voor in<ref>[http://www.pechtold.nl/news/item/Toespraak_tijdens_het_congres_Inclusive_Politics/16?mid= Alexander Pechtold: "Toch zijn er best argumenten om die leeftijdsgrens in de toekomst verder te verlagen naar bijvoorbeeld 16 jaar."]</ref>. In de Tweede Kamer is er ten tijde van het voorstel niet veel animo voor dit plan.
=== Ontzetting stemrecht ===
Ontzetting uit het actief en/of passief stemrecht is mogelijk als men tot minstens 1 jaar gevangenisstraf is veroordeeld.
Regel 19 ⟶ 41:
*[[evolutie van het stemrecht (België)]]
*[[stemplicht]]
== Referenties ==
<references />
[[Categorie:Recht]]
| |||