Decanaat: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k linkfix |
k clean up, typos fixed: locaal → lokaal, West Europa → West-Europa met AWB |
||
Regel 1:
Een '''decanaat''' of '''dekenaat''' is een bestuurlijke en territoriale eenheid binnen de [[rooms katholieke kerk]]. Het is de bestuurslaag tussen het [[bisdom]] en de [[parochie (kerk)|parochies]]. Een dekenaat bestaat uit een aantal parochies, en binnen een bisdom zijn er een aantal dekenaten. De geestelijke die aan het hoofd hiervan staat, is in de [[hiërarchie van de rooms-katholieke Kerk]] een [[Deken (bisdom)|deken]]. Een vergelijkbare onderverdeling wordt in andere [[kerkgenootschap
Het doel van een decanaat ligt voornamelijk in de bundeling van activiteiten ten behoeve van de [[pastorale zorg]]. De deken is altijd een [[priester]] van het bisdom en wordt benoemd door de [[bisschop]].
De woning van een deken is een '''dekenij'''. Doorgaans, maar niet altijd is die wat ruimer dan een [[pastorij]]; soms is het ook een historisch pand, zoals de dekenij van [[Lier (België)|Lier]], voormalige verblijfplaats van de [[Denemarken|Deense]] koning.
== Geschiedenis van het dekenaat in Nederland ==
=== Het dekenaat in de [[
▲=== Het dekenaat in de [[De_Nederlanden_in_de_Middeleeuwen|middeleeuwen]] ===
De structuur van dekenaten in Nederland is al heel oud en stamt uit de begintijd van de kerstening van onze streek in de achtste eeuw. De bisschop van Utrecht -waar toen ongeveer heel Nederland onder viel- ging met enige regelmaat bij de parochiekerken langs om er een ''[[Seend (kerkrecht)|seend]]'' of ''synode'' te beleggen. Bij zo'n bijeenkomst kon de bisschop kijken of het goed met de kerk, maar ook nieuwe verordeningen overbrengen of uitspraken doen over conflicten of over onduidelijkheden over de leer. Omdat er toen nog niet zoveel parochies waren, was dit voor de bisschop goed te doen.<br>
Maar toen er vanuit dit kleine aantal steeds meer nieuwe parochies werden opgericht, ontstonden er ''seenddistricten'': Een gebied met meerdere parochies en één hoofd- of moederparochie. De priester van deze moederparochie werd vaak [[aartspriester]] genoemd. Als de bisschop nu een seend wilde beleggen hoefde hij niet meer zoveel kerken langs. Deze seenddistricten waren de basis voor de latere dekenaten.<br>
Deze structuur bleek op een gegeven moment ook niet afdoende. Vanaf de tiende eeuw begon de bevolkingsgroei flink toe te nemen. Bovendien werd door [[
Het waren deze dekenaten die de bisschop in de latere middeleeuwen gebruikte om de macht van de aartsdiakenen in te perken. Steeds vaker richtte de bisschop zich direct tot de deken in plaats van de aartsdiaken, en omzeilde hiermee zijn macht.
=== Sinds de [[reformatie]] ===
Regel 22 ⟶ 18:
Deze benoemingen zijn echter wel de eerste stappen naar herstel van de katholieke infrastructuur. Met grote voorzichtigheid worden er meer geestelijken naar de [[noordelijke Nederlanden]] gestuurd. Niet alleen de onderdrukking bemoeilijkt het herstel, in de loop van de zeventiende eeuw ontstaan er ook onderlinge conflicten. Met name de opkomst van het [[Jansenisme]] doet de breekbare kerk in twee kampen splitsen. Bij de aanvang van de achttiende eeuw functioneerde bijna geen enkel dekenaat meer. De benoemingen van dekens en aartspriesters vonden echter gewoon doorgang, ook al was deze titel een lege huls.<br>
Sinds de [[Franse tijd]] was er inmiddels wel meer vrijheid voor de katholieke kerk, maar de organisatie van de dekenaten, en de rest van hiërarchie kwam niet van de grond.
=== De terugkomst van het dekenaat ===
Het dekenaat komt met het [[herstel van de bisschoppelijke hiërarchie]] in 1853 weer terug in Nederland. En ze zijn hard nodig. Er moet orde op zaken worden gesteld. De bisdommen zijn groot en de bevolking groeit snel. Een extra bestuurslaag is noodzakelijk. Was de titel van deken tot voor kort nog van weinig betekenis, nu was het een belangrijke functie geworden.<br>
Door de snelle groei van de bevolking en de snelle veranderingen van die tijd werden dekenaten met enige regelmaat opgesplitst in kleinere dekenaten. Zo kon men de mensen beter bedienen en veranderingen makkelijker het hoofd bieden. Ook tijdens de bloeiperiode na de oorlog en bij het doorvoeren van de veranderingen van het [[
=== De dekenaten op hun retour ===
Vanaf de jaren zestig zette de [[Secularisering|secularisatie]] in. In Nederland, maar ook in de rest van West
{{bron|A. Olierook, Tussen bisschop en pastoor, ''600 jaar dekenaat in Delfland''}}
Regel 39 ⟶ 32:
{{commonscat|Rectories in the Netherlands}}
[[Categorie:
[[Categorie:Bisdom]]
| |||