Gillis Valckenier: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Robbot (overleg | bijdragen)
k Botgeholpen doorverwijzing: Curator - Verwijzing(en) gewijzigd naar curator (onderwijs)
afbeelding, diversen
Regel 1:
{{Nederlands politicus
'''Gillis Valckenier''', Gilles of Jillis ([[Amsterdam]], [[13 augustus]] [[1623]] - aldaar, [[16 november]] [[1680]]) werd in 1646 lid van de [[schutterij]], in 1649 [[schepen]], in 1652 lid van de [[vroedschap]], in 1657 [[bewindhebber]] van de [[Oost-Indische Compagnie]] en was vervolgens negen keer burgemeester van Amsterdam: in 1665, 1666, 1668, 1670, 1673, 1674, 1676, 1678, 1679. Hij was afwisselend prins- of staatsgezind. Valckenier werd beschreven als een man van ruwe manieren en onduldbare grofheid; stuurs, sluw, geveinsd, heerszuchtig, uitgeslapen, gierig, kregelig en bars, maar ook als schrander en arbeidzaam.
| naam = Dr. Gillis Valckenier
| foto = [[Afbeelding:Gillis Valckenier.jpg|250px|]]
| volledige naam = Gillis Valckenier in 1671, geschilderd door [[Wallerant Vaillant]]
| geboren = [[13 augustus]] [[1623]]
| overleden = [[16 november]] [[1680]]
| huidige functie =
| partij = [[Staatsgezinden|staatsgezind]] en later [[prinsgezind]]
| titulatuur = [[Dr.]]
| tijdvak1 = [[1649]]-?
| functie1 = [[schepen]] van [[Amsterdam]]
| tijdvak2 = [[1652]]-[[1680]] (?)
| functie2 = lid van de [[vroedschap]] van Amsterdam
| tijdvak3 = [[1657]]-?
| functie3 = [[bewindhebber]] van de [[Oost-Indische Compagnie]]
| tijdvak4 = 1665,66,68,70,73,74,76,78,79
| functie4 = [[burgemeester]] van Amsterdam
| link =
}}
 
'''Gillis Valckenier''', ook '''Gilles''' of '''Jillis Valckenier''' genoemd ([[Amsterdam]], [[13 augustus]] [[1623]] - aldaar, [[16 november]] [[1680]]) werd in 1646 lid van de [[schutterij]], in 1649 [[schepen]], in 1652 lid van de [[vroedschap]], in 1657 [[bewindhebber]] van de [[Oost-Indische Compagnie]] (VOC) en was vervolgens negen keer burgemeester van Amsterdam: in 1665, 1666, 1668, 1670, 1673, 1674, 1676, 1678, 1679. Hij was afwisselend prins- of staatsgezind. Valckenier werd beschreven als een man van ruwe manieren en onduldbare grofheid; stuurs, sluw, geveinsd, heerszuchtig, uitgeslapen, gierig, kregelig en bars, maar ook als schrander en arbeidzaam.
 
Valckenier was afwisselend [[prinsgezind|prins]]- of [[Staatsgezinden|staatsgezind]]. Hij werd beschreven als ''een man van ruwe manieren en onduldbare grofheid''; ''stuurs, sluw, geveinsd, heerszuchtig, uitgeslapen, gierig, kregelig'' en ''bars'', maar ook als ''schrander en arbeidzaam''.
 
==Biografie==
Gillis Valckenier wasstamde deuit zoon vanhet [[Wouterpatricier]]geslacht [[Valckenier]], burgemeesteren was de zoon van Amsterdamde enAmsterdamse Jacobaburgemeester Ranst[[Wouter Valckenier]]. Na zijn studie in Leiden in 1647 benoemd tot commissaris van de [[Desolate Boedelskamer]], waar faillissementen werden behandeld. Valckenier had een soort [[deurwaarder]]functie. Hij woonde vanaf 1648 in het huis van zijn schoonvader in de [[Sint Anthoniesbreestraat]]. In 1652 werd hij [[curator (onderwijs)|curator]] van het [[Athenaeum Illustre (Amsterdam)|Athenaeum Illustre]].
 
===Politieke carrière===
Dr. Valckenier werd in 1660 betrokken bij de opvoeding van prins [[Willem III van Oranje-Nassau]], evenals [[Cornelis de Graeff]] en [[Johan de Witt]]. Hij was voorzitter van de commissie aangesteld om op de opvoeding van de prins toe te zien. In 1667 behoorden [[Gaspar Fagel]], Johan de Witt, [[Andries de Graeff]], [[Govert van Slingelandt]] en Gillis Valckenier tot de opstellers van het [[Eeuwig Edict (1667)|Eeuwig Edict]]. In het [[Edict]] werd het stadhouderschap onverenigbaar verklaard met het kapitein-generaalschap. In 1668 herwon de prins de steun van Valckenier, waarna hij werd weg gerangeerd naar Den Haag. In 1669 werd Valckenier benaderd door de drukker van [[Adriaan Koerbagh]], die in Leiden was ondergedoken.
 
In 1671 verloor Valckenier opnieuw zijn zetel als burgemeester. Toen de Franse legers Amsterdam naderden, begon Valckenier besprekingen met de prins. In [[1672]] werd op het advies van Valckenier zestien leden uit de raad gezet. Een in keer had hij zich van al zijn persoonlijke tegenstanders ontdaan, zoals [[Henrick Hooft]], Andries en zijn neef [[Pieter de Graeff]]. [[Coenraad van Beuningen]] en [[Nicolaes Witsen]], [[Johannes Hudde]] en diverse andere familieleden waren zijn medestanders. Toen Van Beuningen als diplomaat naar Engeland werd gestuurd en Hooft in 1678 was gestorven, was Valckenier machtiger dan ooit. De Engelse ambassadeur Temple schreef dat: ''De Turkse sultan niet meer gezag uitoefende over de mensen in zijn land, dan Valckenier in Amsterdam, toch liep hij over straat als een gewone winkelier''.
 
==In de kunst=Diversen===
Op het schilderij van [[Gabriel Metsu]] bekend onder de titel ''De familie van burgemeester dr. Gillis Valckenier'' staat niet Valckenier, maar [[Jan J. Hinlopen]] met vrouw en kinderen afgebeeld. Valckenier huwde met Jacoba Ranst; het echtpar had drie zonen en vijf dochters. <ref>Geboortebewijzen van acht kinderen [https://stadsarchief.amsterdam.nl/archieven/archiefbank/indexen/doopregisters/zoek/search.nl.pl?v1=%3Fill%3Fs&b1=&a1=Valckenier&r1=1&v2=Jacoba&b2=&a2=&r2=0&d1=&m1=&y1=&d2=&m2=&y2=&rs=0&x=49&y=12] Geboortebewijzen van acht kinderen van Gillis Valckenier en Jacoba Ranst.]</ref> In 1670 trouwde zijn zoon [[Wouter Valckenier (1650-1707)|Wouter]] (1650-1707) met Anna Maria, de dochter van [[Trippenhuis|Louis Trip]]. De [[trouwzaal]] was versierd met groente, buiten was een groots [[vuurwerk]]. Zijn jongere zoon [[Pieter Ranst Valckenier]] (1661-1704), welke VOC-bewindhebber werd in 1693 en [[wethouder]] van Amsterdam in 1695, was de vader van [[Adriaan Valckenier]], [[gouverneur-generaal]] van [[Nederlands-Indië]]. Er zijn wel portrettten van hem en zijn vrouw Jacoba Ranst in het [[Amsterdams Historisch Museum]] en in privécollecties.
 
{{refs}}
 
{{bron|bronvermelding=
* [http://www.aziatischekeramiek.nl/ak/ak/i001562.html "Aziatische Keramiek"]
* Rowen, Herbert H. (1986) John de Witt - Statesman of the „True Freedom“, Cambridge University Press, ISBN 0-521-52708-2
* Israel, Jonathan I. (1995) ''The dutch Republic - It`s Rise, Greatness, and Fall - 1477-1806'' Clarendon Press, Oxford, ISBN 978-0-19-820734-4
* Elias, J.E. (1903-1905, herdruk 1963) De vroedschap van Amsterdam 1578-1795, 2 delen, p. CXIII-CXXX.
* Balbian Verster, J.F.L. de (1942) Burgemeesters van Amsterdam in de 17e en 18e eeuw.}}
{{references}}
 
}}
==Externe links==
* http://www.aziatischekeramiek.nl/ak/ak/i001562.html
 
[[Categorie{{DEFAULTSORT:Burgemeester van Amsterdam|Valckenier, Gillis]]}}
[[Categorie:Burgemeester van Amsterdam]]
[[Categorie:Persoon uit de geschiedenis van de Nederlanden]]
[[Categorie:VOC-bestuurder]]
 
[[de:Gillis Valckenier]]