|
Het '''Theater aan het Vrijthof''' is een theater aan het [[Vrijthof (Maastricht)|Vrijthof]] in [[Maastricht]].
Het theater is gevestigd in het [[Generaalshuis]], een stadspaleis uit [[1805]] en de daarachter gelegen nieuwbouw uit begin jaren '90.
Het theater is gevestigd in het [[Generaalshuis]], een stadspaleis dat in [[1804]] en [[1805]] gebouwd is aan het [[Vrijthof (Maastricht)|Vrijthof]]. Het is gebouwd op de fundamenten van het [[Witte Vrouwenklooster]]. Deze kalkstenen fundamenten zijn nog altijd zichtbaar in het souterrain van het Theater aan het Vrijthof. Tevens zijn onder het huidige souterrain overblijfselen gevonden van hertogelijke paltsen die daar gestaan moeten hebben rond het jaar 800-1000. Deze opgravingen zijn in 1988 uitgevoerd en momenteel zijn deze resten bedekt met gladde tegels.
In het souterrain van het Theater aan het Vrijthof zijn kalkstenen fundamenten van het [[Witte Vrouwenklooster]] te zien, de voorganger van het huidige Generaalshuis. Tevens zijn onder het huidige souterrain overblijfselen gevonden van een [[palts (verblijfplaats)|palts]] uit de periode 800-1000. Deze opgravingen uit 1988 zijn bedekt met gladde tegels.
==Geschiedenis==
In [[1985]] werd begonnen met de restauratie van het Generaalshuis , dat bijna onbewoonbaar was geworden door achterstallig onderhoud. Om als theater dienst te kunnen doen moest een theaterzaal achter het Generaalshuis gebouwd worden. In december [[1989]] werd met de bouw van de zaal begonnen, naar een ontwerp van architect [[Arno Meijs]]. De monumentalerestanten van bijgebouwen van het oude Witte Vrouwenklooster moesten hier voorhiervoor wijken. In maart 1992 werd het Theater aan het Vrijthof officieel geopend, na een try-out periode waarin onder andere de Maastrichtse dialectrevue ''Kaffee d'n Hoegsten Tied'' werd uitgevoerd. ▼===Witte Vrouwenklooster (1224-1803)===
In de zevende eeuw, luidt de overlevering, is het Witte Vrouwenklooster gesticht door [[Johannes Agnus]], een boer uit [[Tihange]]. Bodemkundig onderzoek (1988) heeft overigens niets opgeleverd; er werden slechts overblijfselen van een latere palts (hertogelijk paleis) uit de 9e en 10e eeuw gevonden. In [[1224]] werd op dezelfde plaats het [[convent]] van de Witte Vrouwen gebouwd, het convent was gesticht ter bekering van ''gevallen vrouwen'' onder de noemer penititenten van de Heilige Maria Magdalena. Mariken, uit het laat-middeleeuwse mirakel [[Mariken van Nieumeghen]], zou de laatste vijfentwintig jaren van haar leven in dit klooster doorgebracht hebben.
In het jaar [[1268]] werd het hele klooster verwoest, het duurde twaalf jaar voordat het nieuwe klooster gebouwd was. De financiering van dit klooster bestond uit de jaarrente over goederen die de heer Van Hardevust het klooster had nagelaten.
In [[1796]] werd het klooster opgeheven. In [[1794]] waren de Franse troepen van [[Napoleon Bonaparte]] Maastricht binnengetrokken. Het klooster verviel als [[domeingoed]] toe aan de staat en werd vervolgens voor opslag gebruikt.
In [[1803]] werd het klooster door Petrus Franciscus De Ceuleneer, een handelaar in [[tabak]] en [[meekrap]] gekocht en vervolgens gesloopt om plaats te maken voor het Generaalshuis. In [[1825]] kocht generaal [[Bernard Dibbets]] het huis van De Ceuleneer voor 35.640 gulden. Aan deze generaal, baron Bernard Dibbets, is ook de naam van het uiteindelijke generaalshuis ontleend. Na Dibbets hebben nog een aantal notabelen in het Generaalshuis gewoond, waaronder F. van der Capellen en A.J.J. Des Tombe, ook wel liefkozend "de Stoomp" genoemd.
==Generaalshuis (1805-nu)==
====Generaalshuis als stadspaleis====
Petrus Franciscus De Ceuleneer gaf opdracht aan [[architect]] [[Matthieu Hermans]] voor een groot stadspaleis.
(Velen denken dat de architect Matthieu heette omdat hij zich veelvuldig voordeed als "Monsieur"; zijn echte naam was echter [[François Hermans]].)
====Generaalshuis in overige functies====
Het Generaalshuis is in de loop van de negentiende eeuw gesplitst in 2 delen. In [[1888]] kregen de delen de huisnummers 45, 46 en 47. Nummer 47 is in 1914 door de grossierderij Caan en Heumann aan de stad Maastricht verkocht waarna het vervolgens onderdak bood aan verschillende overheidsdiensten:
*Bureau van de gemeenteontvanger (1915-1962)
*Politiebureau (1915-1978)
*Stadsbibliotheek (1914-1977)
*Stadsarchief (1914-1977)
*Stedelijk museum (1925-1942)
*Conservatorium (1978-1985)
===Theater aan het Vrijthof===
▲In [[1985]] werd begonnen met de restauratie van het Generaalshuis, dat bijna onbewoonbaar was geworden door achterstallig onderhoud. Om als theater dienst te kunnen doen moest een theaterzaal achter het Generaalshuis gebouwd worden. In december [[1989]] werd met de bouw van de zaal begonnen, naar een ontwerp van architect [[Arno Meijs]]. De monumentale bijgebouwen van het oude Witte Vrouwenklooster moesten hier voor wijken. In maart 1992 werd het Theater aan het Vrijthof officieel geopend, na een try-out periode waarin onder andere de Maastrichtse dialectrevue ''Kaffee d'n Hoegsten Tied'' werd uitgevoerd.
De grote theaterzaal, Papyruszaal genaamd, biedt plaats aan 800 tot 855 personen. In deze zaal vinden de meeste voorstellingen plaats.
* [[TijdensTEFAF]]
* [[Maastricht Toneelstad festival]]
==Stijl==
Het generaalshuis is gebouwd in [[classicisme|classicistische stijl]]. Deze stijl is herkenbaar in de gevelcompositie, de risalieten, decoraties in de voorgevel en in de interieurs.
In het fronton in de voorgevel worden de landbouw en handel uitgebeeld in zandstenen reliëfs naar een ontwerp van [[beeldhouwer (kunstenaar)|beeldhouwer]] [[Matthieu Tombay]] uit [[Luik (stad)|Luik]].
De Luikse schilder Charles Soubre schilderde in 1860 de acht panelen in de veelgebruikte [[trouwzaal]], de zogenaamde Edmond Hustinxzaal. Zij personificeren de vier jaargetijden, de vier elementen, architectuur, beeldhouwkunst, schilderkunst en poëzie.
==Externe link==
| 