Buteen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
MauritsBot (overleg | bijdragen)
k Botgeholpen doorverwijzing: Dubbele binding - Verwijzing(en) gewijzigd naar Dubbele binding (chemisch); cosmetische veranderingen
Capaccio (overleg | bijdragen)
Infobox geplaatst
Regel 1:
{{Infobox chemische stof|
{| width=40% border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style="margin-left:0.5em;"
| Naam = {{PAGENAME}}
!colspan="2" bgcolor="#FFDEAD" | '''Algemeen'''
| Afb1 = [[Bestand:But-1-ene-2D-skeletal.png|150px]]
|-----
| Afb1Omschr = [[Structuurformule]] van α-buteen <sup>(1)</sup>
| Naam || ''Buteen''
| Afb2 = [[Bestand:Cis-but-2-ene-2D-skeletal.png|150px]]
|-----
| Afb2Omschr = [[Structuurformule]] van cis-β-buteen <sup>(2)</sup>
| Chemische formule || ''C<sub>4</sub>H<sub>8</sub>''
| Afb3 = [[Bestand:Trans-but-2-ene-2D-skeletal.png|150px]]
|-----
| Afb3Omschr = [[Structuurformule]] van trans-β-buteen <sup>(3)</sup>
| Andere namen || zie onderaan (1), (2), (3) en (4)
| Afb4 = [[Bestand:Isobutylene-2D-skeletal.png|150px]]
|-----
| Afb4Omschr = [[Structuurformule]] van isobuteen <sup>(4)</sup>
| Beschrijving || ''brandbaar gas''
| Formule = C<sub>4</sub>H<sub>8</sub>
|-----
| SMILES =
|[[CAS-nummer]] || 00106-98-9<sup> (1) </sup><br />00590-18-1<sup> (2)</sup><br />00624-64-6<sup> (3)</sup><br />00115-11-7<sup> (4)</sup>
| IUPAC = buteen
|-----
| AndereNamen = butyleen
|[[EINECS]] nr|| 203-449-2<sup> (1)</sup><br />209-673-7<sup> (2)</sup><br />210-855-3 <sup>(3)</sup><br />204-066-3<sup> (4)</sup>
| CAS = (1) 00106-98-9 <br /> (2) 00590-18-1 <br /> (3) 00624-64-6 <br /> (4) 00115-11-7
|-----
| EINECS = (1) 203-449-2 <br /> (2) 209-673-7 <br /> (3) 210-855-3 <br /> (4) 204-066-3
|[[EG-nummer|EG nr]]||601-012-00-4
| EG = 601-012-00-4
|-----
| VN =
!colspan="2" align="center" bgcolor="#FFDEAD" | '''Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen'''
| Beschrijving = Brandbaar kleurloos gas
|-----
| Vergelijkbaar =
!colspan="2" | [[Bestand:Hazard F.svg|120px]]<br />''F+: UITERST ONTVLAMBAAR''
| AfbWaarsch = [[Bestand:Hazard FF.svg|70px]]
|-----
| TekstWaarsch = F+, zeer ontvlambaar
|[[R- en S-zinnen]] ||
| Carcinogeen =
''R-zinnen:12<br />
| Hygroscopisch =
S-zinnen:2-9-16-33''
| Rzinnen = {{R12}}
|-----
| Szinnen = {{S2}}-{{S9}}-{{S16}}-{{S33}}
|Omgang||''Veiligheidsmaatregelen: niet roken''
| Omgang =
|-----
| Opslag||''brandveilig, = Brandveilig en koel'' opslaan.
| ADR =
|-----
| MAC =
!colspan="2" align="center" bgcolor="#FFDEAD"|'''Fysische eigenschappen'''
| LethaalRat =
|-----
| LethaalKonijn =
|[[Aggregatietoestand]]||''gasvormig''
| MSDS =
|-----
| Aggregatie= gasvormig
|[[Kleur]]||''kleurloos''
| Kleur = kleurloos
|-----
|[[Dichtheid (natuurkunde)|Dichtheid]]||'' = 2,41–241 – 2,42 g/cm³''
| Molgewicht = 56,10632
|-----
| Smeltpunt = (1) -185,3°C <br /> (2) -138,9°C <br /> (3) -105,5°C <br /> (4) -140,4
|[[Moleculair gewicht|Molgewicht]]||''56,11 g/[[mol (eenheid)|mol]]''
| Kookpunt = (1) -6,26°C <br /> (2) 3,72°C <br /> (3) 0,88°C <br /> (4) -6,9
|-----
| Vlampunt = -76,1
|[[Smeltpunt]]||-185,3&nbsp;[[°C]]<sup> (1)</sup><br />-138,9&nbsp;°C<sup> (2)</sup><br />-105,5&nbsp;°C<sup> (3)</sup><br />-140,4&nbsp;°C<sup> (4)</sup>
| Zelfontbranding =
|-----
|[[Kookpunt]]||-6,26&nbsp;°C<sup> Dampdruk = (1)</sup> 464.000 Pa <br />3,72&nbsp;°C<sup> (2)</sup> 188.000 Pa <br />0,88&nbsp;°C<sup> (3)</sup> 212.000 Pa <br />-6,9&nbsp;°C<sup> (4) </sup>257.000
| Oplosbaarheid = 0,3
|-----
| GoedOplIn =
|[[Vlampunt]]||''-76.1 °C <sup>(4)</sup>''
| SlechtOplIn = water
|-----
| OnoplIn =
|[[Dampdruk]]||''464 kPa<sup>(1)</sup><br />188 kPa<sup>(2)</sup><br />212 kPa<sup>(3)</sup><br />257 kPa <sup>(4)</sup>''
| Dipoolmoment =
|-----
| Viscositeit =
! colspan="2" align="center" bgcolor="#FFDEAD"|'''Andere eigenschappen'''
| Kristalstructuur =
|-----
| fG0g =
|[[Oplosbaarheid]]||''<sup>(4)</sup>0.03 ml/100ml in water''
|----- fG0l =
| fG0s =
|Goed oplosbaar in||
| fH0g =
|-----
| fH0l =
|Slecht oplosbaar in||''<sup> (1,2,3)</sup> slecht in water''
| fH0s =
|-----
| S0g =
|Onoplosbaar in||
| S0l =
|-----
| S0s =
!colspan="2" align="center" bgcolor="#FFDEAD"|<font size="-1">
| Cpm0 =
Waar mogelijk zijn [[Système International|SI]]-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaard omstandigheden gebruikt (0°C, 1013,25 hPa)</font>
| Evenwicht =
|}
| KlassiekeAnalyse =
| Spectra =
}}
 
'''Buteen''' is een [[koolwaterstof]], met name een [[alkeen]]. Het is door de dubbele binding het [[monomeer]] (de bouwsteen) voor het [[polymeer]] [[polyisobuteen]]. Daarnaast is het een belangrijk tussenproduct voor een variatie aan synthetische [[rubber]]s door combinatie met tal van andere verbindingen.
Regel 71 ⟶ 74:
 
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="2" style="margin-left: 4.0em" colspan="2" bgcolor="tan"
|<center>IUPAC -naam</center>
|<center>trivialeTriviale naam</center>
|-
|<center>'''[[1-buteen]]'''</center>
Regel 93 ⟶ 96:
 
In een kleine hoeveelheid wordt α-butyleen gebruikt voor de productie van [[polyetheen|polyethyleen]] met een grote dichtheid en voor die van lineair polyethyleen met een lage dichtheid. Isobutyleen wordt gebruikt voor de productie van MTBE ([[methyl-tert-butylether]]) en iso-[[octaan]]. Deze beide producten worden aan benzine toegevoegd voor de verhoging van de [[klopvastheid]]. [[Butylrubber]] wordt gemaakt door polymerisatie van isobutyleen met 2 tot 7 % [[propeen]].
 
Zie ook de [[alkeen|alkenen]] [[Etheen]] [[Propeen]].
 
{|
|
[[Bestand:1-butene.PNG|1-buteen, ethylethyleen of α-butyleen (1)|thumb|left]]
|-
|
[[Bestand:Cis-2-butene.PNG|cis-2-buteen, cis-dimethylethyleen of ''cis''-β-butyleen (2)|thumb|left]]
|-
|
[[Bestand:Trans-2-butene.PNG|trans-2-buteen, beta-trans-butyleen
of ''trans''-β-butyleen (3)|thumb|left]]
[[Bestand:Methylpropene.PNG|2-methylpropeen, 1,1-dimethylethyleen of isobutyleen (4)|thumb|right]]
|}
 
{{Navigatie alkenen}}