Lluís Companys: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Anders: en:Lluís Companys
MauritsBot (overleg | bijdragen)
k robot Erbij: fi:Lluís Companys; cosmetische veranderingen
Regel 20:
|}
 
== Studententijd en vroege carrière ==
Lluís Companys studeerde rechten in [[Madrid (stad)|Madrid]] en richtte tijdens zijn studententijd een republikeinse vakbond die met de [[anarchisme|anarchistische]] vakbond [[Confederación Nacional del Trabajo]] (CNT) samenwerkte. Sinds 1910 schreef hij artikelen voor de linkse krant ''La Forja'' en sinds 1912 voor de krant ''La Publicidad''. Samen met [[Francisco Layret]] en [[Marcelino Domingo]] stichtte hij de krant ''La Lucha''.
 
== Catalaans nationalist ==
Companys werd in 1920 voor het eerst gearresteerd voor zijn linkse en Catalaans-nationalistische activiteiten en op het kasteel La Mola opgesloten. Na zijn vrijlating in 1921 was hij één van de oprichters van de republikeinse en nationalistische Catalaanse partij [[Unió Rabassaires]].
 
De steeds sterker wordende separatistische neigingen in [[Catalonië]] was één van de redenen van de coup van generaal [[Miguel Primo de Rivera]], de kapitein-generaal van Barcelona. De nieuwe dictator verbood alle politieke partijen. Companys en de zijnen weigerden zich hierbij neer te leggen en Companys zat tijdens de dictatuur van Primo de Rivera meerdere malen vast.
 
== President van de Generalitat ==
In [[1930]] trad Primo de Rivera af en in [[april]] [[1931]] werden er gemeenteraadsverkiezingen gehouden die door de republikeinen en socialisten waren gewonnen. De kort voor de verkiezingen opgerichte [[Esquerra Republicana de Catalunya]] (ERC), waar ook Companys toe behoorde, had de gemeenteraadsverkiezingen in de Catalaanse steden gewonnen. Companys werd lid van de gemeenteraad van [[Barcelona (Spanje)|Barcelona]] en kort daarop burger-gouverneur van die stad. Kort na de gemeenteraadsverkiezingen verliet koning [[Alfonso XIII van Spanje|Alfonso XIII]] Spanje en werd de republiek uitgeroepen. Op [[14 april]] [[1931]] riep de voorman van de ERC, kolonel [[Francesco Macià]] de "Catalaanse republiek binnen de Iberische (Spaanse) federatie" uit. Het jaar daarop erkende de [[Cortes Generales]] (parlement) de autonomie van de Catalaanse republiek en werd Companys voorzitter van het Catalaanse parlement.
 
In [[1933]] werd Lluís Companys gekozen tot voorzitter van de ERC en na het overlijden van Macià (1934), volgde Companys hem op als president van de [[Generalitat van Catalonië|Generalitat]] (= regering van Catalonië).
 
== Opstand van 1934 ==
In [[oktober 1934]] nam de Spaanse regering de centrum-rechtse [[CEDA]] op in de regering. Dit leidde in heel [[Spanje]] tot stakingen en opstanden. De Catalaanse regering maakte van deze onrust gebruik door de volledige onafhankelijkheid van [[Catalonië]] (6 oktober) uit te roepen. Het Spaanse leger onderdrukte het [[separatisme]] in Catalonië en de leden van de [[Generalitat]] (regering), evenals andere Catalaanse nationalisten, werden gearresteerd. Tijdens zijn proces werd Companys veroordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf.
 
De verkiezingen van [[februari 1936]] werden gewonnen door het linkse [[Volksfront (Spanje)|Volksfront]], waar ook de ERC toebehoorde. Eén van de eerste maatregelen van de Volksfrontregering van de nieuwe premier [[Manuel Azaña]] was een algemene amnestie voor de leiders van de opstand van 1934. Companys kwam vrij en werd opnieuw president van de Generalitat van Catalonië en de Catalaanse autonomie werd hersteld.
 
== Tijdens de Spaanse Burgeroorlog ==
Op [[17 juli]] [[1936]] brak de [[Spaanse Burgeroorlog]] uit. De Generalitat koos de zijde van de republikeinse regering in [[Madrid (stad)|Madrid]]. Op [[19 juli]] [[1936]] kwamen de Spaanse nationalisten (dit waren de tegenstanders van de Catalaanse nationalisten en de republikeinen) in [[Barcelona (Spanje)|Barcelona]] in opstand. De republikeinen wisten dit oproer in de kiem te smoren, dit mede dankzij de anarchistische CNT, die direct na de onderdrukking van de opstand het Antifascistische Comité van de Milities hadden opgericht. Dit Antifascistisch Comité werd door Companys - zij het met tegenzin - erkend als een regeringscollege. De werkelijke macht lag nu bij het Antifascistisch Comité. In het comité werden naat anarchisten ook leden van de communistische/trotskistische [[POUM]], de communistische [[PSUC]], de sociaaldemocratische vakbond [[UGT]] en de ERC toegelaten.
 
Regel 45:
In [[april]] [[1937]] vormde Companys een nieuwe regering, waarin ook anarchisten van de CNT en [[Federación Anarquista Ibérica|FAI]] zitting namen, alsmede linkse republikeinen (ERC), PSUC-leden en sociaaldemocraten ([[PSOE]]). In [[mei]] [[1937]] kwamen de POUM en CNT-aanhangers in opstand, maar werden na bloedige gevechten verslagen door de republikeinse [[Guardia de Asalto]]. Nadien werden de anarchisten uit de Catalaanse regering gezet en de POUM verboden. De CNT-ministers werden door communisten van de [[PSUC]] vervangen. De positie van de communisten in Catalonië was nu oppermachtig en de laatste macht die Companys had, werd hem ontnomen.
 
== Terechtstelling ==
Op [[26 januari]] [[1939]] viel [[Barcelona (Spanje)|Barcelona]] in handen van [[Francisco Franco|Franco]]'s nationalisten en Companys en zijn regering vluchtten naar [[Frankrijk]]. Tijdens het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]] in [[Frankrijk]] werd Companys door de [[Gestapo]] gearresteerd en aan Franco uitgeleverd. Na een kort proces werd Lluís Companys op [[15 oktober]] [[1940]] in [[Barcelona (Spanje)|Barcelona]], in de slotgracht van het [[kasteel van Montjuïc]] geëxecuteerd.
 
Regel 72:
 
{{DEFAULTSORT:Companys i Jover, Lluis}}
 
[[Categorie:Catalaans politicus]]
[[Categorie:Geëxecuteerd persoon]]
Regel 87 ⟶ 88:
[[es:Lluís Companys]]
[[eu:Lluís Companys i Jover]]
[[fi:Lluís Companys]]
[[fr:Lluís Companys]]
[[ga:Lluís Companys]]