Parnassia (soort): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Idioma-bot (overleg | bijdragen)
k robot Erbij: es, et, hsb, lv
Xqbot (overleg | bijdragen)
k robot Erbij: csb:Dzewikwiat; cosmetische veranderingen
Regel 19:
 
De '''parnassia''' (''Parnassia palustris'') is een tot 30 cm hoge plant uit de [[parnassiafamilie]] (''Paranassiaceae''). De grondstandige bladeren zijn hartvormig en hebben een lange steel. De plant bloeit van juli tot in september. De [[bloem (plant)|bloem]] staat op een rechtopgaande steel waaraan zich een zittend [[blad]] kan bevinden. De vijf [[kroonblad]]en zijn wit met groenige parallel-lopende nerven. In de bloem staan vijf [[staminoda]] (vergroeide onvruchtbare meeldraden), die eindigen in een reeks goudkleurige knopjes die [[nectar (plant)|nectar]] afgeven. Voor elk kroonblaadje staat er één. De [[vruchtbaar|vruchtbare]] meeldraden wisselen af met de staminoda. De bomvormige [[doosvrucht]] opent met vier kleppen.
[[ImageBestand:Parnassia palustris ellywa.png|thumb|100px|left|Parnassia palustris]]
 
Overigens onderscheiden sommige [[botanici]] [[variëteit (biologie)|variëteitvariëteiten]]en binnen de parnassia
*''Parnassia palustris'' [[var.]] ''condensata'', de variëteit uit de kustgebieden
*''Parnassia palustris'' var. ''palustris'', de variëteit uit het binnenland
Regel 27:
Beide variëteiten zijn zeer lastig van elkaar te onderscheiden. Parnassia werd voorheen ingedeeld in de [[steenbreekfamilie]] (''Saxifragaceae''), maar tegenwoordig wordt het geslacht ''Parnassia'' ingedeeld in de parnassiafamilie.
 
== Voortplanting en voorkomen ==
Parnassia is aangewezen op [[kruisbestuiving]] door [[insecten]]. De [[meeldraden]] zijn één voor één rijp waarna ten slotte de [[stamper]] [[vruchtbaar]] is. Vooral vliegen bezoeken de bloem. Het [[zaad (plant)|zaad]] is heel fijn en wordt gemakkelijk door de wind verspreid over grote afstanden.
 
De plant komt voor over heel het [[noordelijk halfrond]], buiten de tropen en subtropen. In Nederland was zij vroeger breed verspreid op de [[veen (grondsoort)|veenveengronden]]gronden, [[zandgrond]]en en in [[Zuid-Limburg (Nederland)|Zuid-Limburg]] op het [[calciumcarbonaat|krijt]]. Inmiddels is de soort er zeldzaam geworden door ontwatering en hogere bemestingsgraad. De plant is wettelijk beschermd. Nu groeit ze het meest in vochtige [[duinvallei]]en en op drooggevallen zandplaten in afgesloten [[zeearm]]en. Parnassia wordt in Nederland [[Lijst van wettelijk beschermde planten in Nederland| wettelijk beschermd]] en staat op de [[Nederlandse Rode lijst (planten)]] van 2000 als vrij zeldzaam en zeer sterk afgenomen.
De soort is redelijk aanwezig in het Lauwersoog gebied.
 
In België komt de soort ook voor in kustduinen en in Lotharingen, daarbuiten is ze zeer zeldzaam. In andere delen van Europa, zoals Zwitserland, is ze aanzienlijk minder zeldzaam dan in de lage landen.
 
== Toepassingen ==
Parnassia wordt vaak bewonderd om haar schoonheid en is bezongen in gedichten. Een voorbeeld hiervan is het gedicht ''Duinpan I'' van [[Richter Roegholt]].
 
== [[Ecologie|Ecologische]] betekenis ==
Parnassia groeit vaak in gezelschap van [[orchideeën]].
 
Regel 47:
</gallery>
 
== Externe link ==
*{{Soortenbank|2170|Parnassia (''Parnassia palustris'')}}
 
Regel 53:
 
[[Categorie:Celastrales]]
[[categorieCategorie:Plant uit het Palearctisch gebied]]
[[categorieCategorie:Plant uit het Nearctisch gebied]]
 
[[csb:Dzewikwiat]]
[[de:Sumpf-Herzblatt]]
[[en:Parnassia palustris]]