Peter III van Aragón: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Anders: pl:Piotr III Wielki
taal
Regel 14:
| moeder = [[Jolanda van Hongarije]]
}}
'''Peter de Grote''', [[Catalaans (taal)|Catalaans]]: ''Pere'', [[Spaans]]: ''Pedro'' ([[Valencia (stad)|Valencia]], [[1239]] – [[Vilafranca del Penedès]], [[2 november]] [[1285]]) was koning van [[Koninkrijk Aragón|Aragón]] (als '''Peter III''') en [[Koninkrijk Valencia|Valencia]] (als '''Peter I''') en [[Graaf van Barcelona]] (als '''Peter II''') van 1276 tot zijn dood. Hij veroverde [[Sicilië]] en werd er tot koning gekroond in [[1282]]. Hij was een van de grootste middeleeuwse AragóneseAragonese vorsten.
 
== Jeugd en opvolging ==
Peter was de oudste zoon van [[Jacobus I van Aragón]] en diens tweede vrouw [[Jolanda van Hongarije]]. Op [[13 juni]] [[1262]] trouwde hij met [[Constance van Sicilië (-1138)|Constance]], dochter en erfgename van [[Manfred van Sicilië]]. Gedurende zijn jeugd en als jonge volwassene deed hij veel militaire ervaring op in de [[Reconquista (geschiedenis)|Reconquista]] oorlogen van zijn vader tegen de [[Moren]] [1].
 
Bij het overlijden van zijn vader werden de bezittingen van het huis van Aragón verdeeld. Aragon, Valencia en de catalaanseCatalaanse gebieden kwamen aan Peter toe als oudste zoon, terwijl de [[Balearen]] ([[Koninkrijk Majorca]]) en de territoria in de [[Languedoc (provincie)|Languedoc]] ([[Montpellier]] en [[Languedoc-Roussillon|Roussillon]]) aan de jongste zoon, [[Jacobus II van Majorca]], toekwamen. Peter en Constance werden vervolgens in [[Zaragoza (stad)|Zaragoza]], hoofdstad van [[Aragón]] gekroond. Na de kroning heriepherriep Peter alle feodale verplichtingen die zijn grootvader [[Peter II van Aragón]] aan de paus had beloofd.
 
== Vroege opstanden ==
Peters eerste daad als koning was het afronden van de pacificatie van zijn Valenciaanse gebieden een actie waarvoor hij onderweg was geweest toen zijn vader stierf. Terwijl hij hier mee bezig was brak er echter een opstand uit in [[Catalonië]]. Dit onder de aanvoering van [[Roger-Bernard III van Foix]] met de steun van [[Arnold Roger I van Pallars Sobirà]] en [[Armengol X van Urgel]].[2] De oorzaak van deze opstand lag hem in de haat datdie deze edelen koesterden jegens Peter vanwege de harde aanpak die hij tegenover hunhen betoond had onder de regering van zijn vader. Daarom kantenkantten ze zich tegen hem wanneer hij de Catalaanse cortes niet bijeenroept om de priviligesprivileges ervan te bevestigen.
 
Tezelfdertijd echt barst er een opvolgingsstrijd los in het graafschap Urgel wanneer Graaf Álvaro sterft in [[1268]]. De families van zijn beide vrouwen respectievelijk Constance, dochter van [[Pedro Moncada of Béarn]] en Cecilia, dochter van [[Roger-Bernard III van Foix]] voeren een lange en bittere strijd over de opvolging. Tijdens deze strijd wordt een groot deel van het graafschap bezet door [[Jacobus I van Aragón]] en aldus geërfd door Peter. In [[1278]] slaagt Álvaro's oudste zoon [[Armengol X van Urgel]] er in het merendeel van zijn verloren gebieden te heroveren wat leid tot een akkoord met Peter waarin hij deze erkent als zijn soeverein.[3]
Regel 30:
== Buitenlandse oorlogen ==
'''Afrika'''<br />
Wanneer in 1277 de [[emir]] van [[Tunesië]] Mohammed I al-Mustansir, die zichzelf onderworpen had aan [[Jacobus I van Aragón]], komt te overlijden verwerpt Tunesië de Aragonese soevereniteitsoevereiniteit.[4] In 1280 stuurt Peter een eerste expeditie naar Tunis onder leiding van Conrad van LLansa om dit terug onder zijn heerschappij te brengen.[5] In 1281 leid hij zelf een vloot van 140 schepen met 15.000 manschappen voor een invasie in Tunesië in naam van de gouverneur van de stad [[Constantijn]] in Algerije. [6]
De vloot landde te Alcoyll in 1282 en begon ogenblikkelijk zich in te graven en fortificaties op te werpen. Het waren deze troepen die de siciliaanseSiciliaanse ambasadeurambassadeur ontvingen na de [[vespers]] van [[30 maart]] om aan Peter te vragen de troon te veroveren op [[Karel van Anjou]].
 
'''Italië'''<br />
Regel 42:
De Italiaanse arts Johan van Procida handelde in naam van Peter in Sicilië. Hij was gevlucht naar Aragón na de successen van Karel bij Tagliacozzo. Johan reisde naar Sicilië om de gevoelens van onvrede op te stoken in het voordeel van Peter en daarna reisde hij door naar Constantinopel om de steun te bekomen van [[Michaël VIII van Byzantium|Michael VIII Palaeologus]]. Deze weigerde Peter te steunen zonder pauselijke goedkeuring. Dus reisde Johan naar [[Rome (stad)|Rome]] naar Paus Nicolaas III die de invloed van Karel in de [[Mezzogiorno]] vreesde en dus zijn steun toezegde. Hierna reisde Johan verder door naar Barcelona. Daar aangekomen vernam hij dat de paus gestorven was en opgevolgd door een Fransman Simon de Brie die de naam [[Paus Martinus IV|Martinus IV]] aannam. Zijnde Fransman en bovendien oude kanselier van wijlen [[Lodewijk IX van Frankrijk]] grootvader van Karel koos hij natuurlijk diens kant. Hierdoor werd een conflict onvermijdelijk.
 
Na de afgezant van [[Palermo (stad)|Palermo]] ontvangen te hebben te [[Alcoyll]], landde Peter te [[Trapani (stad)|Trapani]] op [[30 augustus]] [[1282]]. Hij werd te Palermo totot koning uitgeroepen op [[4 september]]. Deze gebeurtenissen dwongen Karel ertoe om over de [[Straat van Messina]] te vluchten en tevreden te zijn met het [[Koninkrijk Napels]]. Hierop excommuniceerde Martinus IV zowel Peter III als de Byzantijnse keizer Michaël VIII ([[18 november]])
 
Peter zette desalnietemindesalniettemin zijn veldtocht voort en tegen [[februari]] [[1283]] had hij het grootste gedeelte van de Calabrische kustlijn veroverd. Karel, misschien uit wanhoop, zond brieven naar Peter waarin hij eistteeiste dat het conflict door een persoonlijk gevecht geregeld zou worden. Deze ging akkoord en Karel keerde terug naar Frankrijk om het duel te regelen. Iedere koning koos zes ridders die een zouden onderhandelen over een plaasteplaats en tijdstip. Het duel werd geregeld voor [[1 juni]] te Bordeaux. Honderd ridders zouden elke kant vergezellen en [[Eduard I van Engeland]] zou als scheidsrechter optreden. De Engelse koning, op zijn hoede voor de Paus, weigerde elke medewerking. Peter liet Johan van achter Procida in bevel over Sicilië en keerde in vermomming naar zijn eigen koninkrijk terug via Bordeaux. Op zijn hoede voor een vermoeddevermoede Franse valstrik kwam hij toe in een Spanje dat zeer getroubleerdgetroebleerd was.
 
Gedurende het verblijf van Peter in Frankrijk en Spanje was diens vloot onder bevel van zijn admiraal Roger van Lauria de baas op de Middellandse Zee. Hij onderschepte Karels vloot meerdere malen op volle zee en bracht die zeer aanzienlijke schade toe en veroverde hij Malta voor Aragon.
Regel 55:
In [[1284]] gaf Paus Martinus IV het koninkrijk Aragón aan Karel, Graaf van Valois, zoon van Filips III, en achterneef van [[Karel van Anjou]], koning van Sicilië. Hij gaf zijn toestemming voor een oorlog - kruistocht- om Aragón te veroveren in naam van Karel van Valois.
 
== AragóneseAragonese Kruistocht ==
Hierop volgde er een oorlog van Filips III en zijn zoon [[Karel van Valois]] met de steun van Jacobus II tegen Peter. Aanvankelijk hadden ze succes maar eind [[1285]] veranderde dit. De Fransen ondervonden tegenslag want Peter III's admiraal Roger van Lauria versloeg en vernielde de Franse vloot bij de slag van Les Formigues. Tegelijkertijd werd het Franse kamp getroffen door een [[dysenterie]] epidemie die ook Filips trof. De Franse troonopvolger Filips begon hierop onderhandelingen met Peter voor vrije doorgang voor de koninklijke familie door de Pyreneeën. De Franse troepen kregen dit niet en werden gedecimeerd in de slag bij Col de Panissars. Filips III stierf op [[5 oktober]] in [[Perpignan]] de hoofdstad van Jacobus II en werd begraven te [[Narbonne]]. Peter zelf stierf kort erna.
 
Regel 61:
 
== Troubadour werken ==
Peter was de gelijke van zijn vader in de patronage van kunst en literatuur. inIn tegenstelling tot zijn vader schreef hij vooral [[poëzie]] en geen [[proza.]]. Hij was een grote mecenas van de troubadours en schreef zelf twee [[sirventesos]].
 
Het eerste is in de vorm van uitwisselingen tussen Peter en een zekere Peironet, een jongleur. het tweede vormt een deel van een compilatie van vijf composities van Bernat d'Auriac, Peter de Grote, Pere Salvatge (misschien dezelfde als Peironet), Roger-Bernard III van Foix en een anonieme bijdrager.