Kalmaroorlog: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
JRB (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 36:
 
===Zweedse conflicten met Polen en Rusland===
De Zweedse interesse in het bezit van het hoge noorden werd versterkt doordat Zweden van [[1600]] tot [[1611]] in [[Zweeds-Poolse Oorlog (1600-1611)|oorlog]] was met het [[Pools-Litouwse Gemenebest]]. Koning [[Sigismund III van Polen|Sigismund Wasa]] van Polen was korte tijd koning van Zweden geweest totdat hij in [[1599]] werd afgezet door zijn broer Karel IX. Sigismund bleef echter aanspraak maken op de Zweedse kroon en werd daarin gesteund door Christiaan IV, die Karel IX weigerde te erkennen als rechtmatige koning van Zweden. Om een mogelijke Poolse invasie voor te zijn nam Karel IX zelf het initiatief toen hij vanuit [[Zweeds Estland]] [[Hertogdom Lijfland|Pools Lijfland]] binnenviel. De oorlog en de Zweedse blokkade van de Hanzestad [[Riga]] verstoorde de handel in de Oostzee. Veel handelaars probeerden het oorlogsgebied te ontwijken door het Russische achterland van Riga via Archangelsk te bereiken. Hierdoor steeg het belang van de noordelijke route en daalde de opbrengsten van de Sonttol.
 
Ook in Rusland raakte Zweden betrokken bij een oorlog. Tijdens de chaotische [[Tijd der Troebelen]] steunde Zweden eerst de Russische elite tegen de Polen, maar begon vanaf [[1610]] de [[Ingrische Oorlog]] waarbij geprobeerd werd om zoveel mogelijk Russisch grondgebied te veroveren.
===Pogingen tot bemiddeling en het uitbreken van de oorlog===
Christiaan IV zag door de Zweedse problemen in het oosten een gelegenheid om Zweden te verslaan en zo de problemen in [[Lapland]] ten gunste van Denemarken op te lossen en misschien zelfs de [[Unie van Kalmar]] te herstellen. Christiaan begon zijn vloot uit te breiden, een aantal forten te versterken en liet een nieuw [[arsenaal]] aanlegen in [[Kopenhagen]]. In tegenstelling tot Christiaan IV en Karel IX waren de [[Rijksraad (Denemarken)|Deense]] en [[Rijksraad (Zweden)|Zweedse Rijksraad]] fel gekant tegen een eventuele oorlog. Ook internationaal was er grote weerstand, omdat een oorlog de handel door de Sont zou verstoren.
 
<!----