Aquileia: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Erbij: th:อควิเลเอีย |
Linkfix ivm sjabloonnaamgeving met AWB |
||
Regel 1:
{{Infobox gemeente Italië
| naam= Aquileia
| italiaansenaam=
| kaart=
| provincie= [[Udine (provincie)|Udine]] (UD)
| regioAfk= FVG
| regio= [[Friuli-Venezia Giulia]]
| jaar= 31-12-2004
| inwonersaantal= 3491
| inwonersperkm2= 93
| oppervlakte= 36,8
| water=
| latitudeGraden= 45
| latitudeMinuten= 46
| latitudeSeconden= 0
| longitudeGraden= 13
| longitudeMinuten= 22
| longitudeSeconden= 0
| kaartX= 167
| kaartY= 47
| code= 030004
| postcode= 33051
| netnummer= 0431
| hoogteligging= 5
| aangrenzende gemeenten=
| beschermheilige= [[Santi Ermacora e Fortunato]]
| naam inwoner= aquileiesi
| diverse= <small>bron: [http://www.istat.it/ Italiaans bureau voor statistiek]<small>
}}
[[
[[
'''Aquileia''' ([[Friulaans]]: ''Acuilee'', [[Sloveens]]: ''Oglej''), is een Italiaanse gemeente en Oud-Romeinse stad in de provincie [[Udine (provincie)|Udine]] (regio [[Friuli-Venezia Giulia]]). De stad ligt aan het hoofd van de [[Adriatische Zee]] aangrenzend aan de lagunes zo’n 6 kilometer van de zee en aan de rivier de Natiso (huidige Italiaanse spelling ''[[Natisone]]'') die enigszins van haar vroegere loop is afgeweken in de loop der eeuwen.
==Geschiedenis==
Aquileia is gesticht in het jaar [[181 v.Chr.]] als een grensfort in het noordoosten, niet ver van de plek waar twee jaar daarvoor [[Galliërs]] binnengevallen waren en een poging gedaan hadden een nederzetting te bouwen. Drie mannen leidden de kolonie, twee [[magistraat|magistraten]] van het [[Consul (Rome)|consul]] en één [[Praetoriaanse garde|Praetoriaan]]. De 3000 ''pedites'' (infanterie) vormden de ruggengraat van de nederzetting. Enkele geleerden geloven dat Aquileia al ver voor de Romeinse tijd het centrum van [[Venetië (stad)|Venetië]] vormde.
Communicatie was mogelijk via de in [[173 v.Chr.]] aangelegde weg naar Bonania en daarna met [[Genua (stad)|Genua]] in [[148 v.Chr.]] langs de ''[[Via Postumia]]'', een weg die door [[Cremona (stad)|Cremona]], [[Badriacum]] en [[Altinum]] ging. Verbeterde communicatie was mogelijk dankzij de in [[132 v.Chr.]] aangelegde ''[[Via Popilia]]'' van [[Ariminum]] naar [[Ad Portum]] vlakbij [[Altinum]].
Regel 39:
Vele belangrijke wegen naar het noordoosten van het Romeinse Rijk begonnen hier, zoals de (''[[Via Iulia Augusta]]'') door ''Iulium Carnicum'' naar Veldidena (het huidige [[Wilten]], vlakbij [[Innsbruck]]), vanwaar het afsplitste naar [[Noricum]] langs Virunum ([[Klagenfurt]]) naar Laurieum ([[Lorch (Italië)]]) aan de [[Donau]], de weg naar [[Pannonia (Romeinse provincie)|Pannonia]], langs Aemona ([[Ljubljana|Laibach, Ljubljana]]) [een gedetailleerde beschrijving van deze weg staat in het ''Jahreshefte des Österr. Arch. Inst.'' v. (1902), Beiblatt, pp. 139 seq. door O. Cuntz] en Sirmium ([[Mitrowitz]], [[Sremska Mitrovica]]), en de route naar Tergeste ([[Triëst (stad)|Triëst]]) en de [[Istrië (schiereiland)|Istrische]] kust.
In [[169 v.Chr.]] vestigden 1300 families zich hier ter versterking van het garnizoen. De ontdekking van goudaderen in het huidige [[Klagenfurt]] in [[130 v.Chr.]] [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Strabo/4F*.html#6.12 (Strabo iv. 208)] versterkte de belangrijke positie van Aquileia, het was niet langer slechts een strategische plek, maar ook een centrum voor de handel, voornamelijk in agrarische producten.
Het was oorspronkelijk een Romeinse kolonie maar werd in het jaar [[90 v.Chr.]] een ''[[municipium]]''. Tijdens de heerschappij van [[Gaius Julius Caesar Octavianus|Augustus]] werd de stad geplunderd, maar daarna wist het zichzelf weer op te bouwen. Augustus bezocht de stad tijdens [[Pannonia (Romeinse provincie)|de Pannonische oorlogen]].
Regel 51:
In [[452]] werd Aquileia echter vernietigd door [[Attila]], de aanvoerder van de [[Hunnen]]. Toch bleef de stad bestaan tot de invasie van de [[Lombarden]] in [[568]]. Hierna werd het patriarchaat verplaatst naar [[Grado (Italië)|Grado]].
In [[606]] was het diocees verdeeld tussen twee patriarchen: die van Aquileia, beschermd door de Lombarden, werd nieuw leven ingeroepen, en die van Grado beschermd door de [[exarch van Ravenna]] en later door de [[Doge]]s van [[Venetië (stad)|Venetië]]. In [[1027]] en [[1044]]
De zetel van de patriarch van Aquileia werd in [[1238]] verplaatst naar [[Udine (stad)|Udine]], in [[1420]] kreeg Aquileia haar zetel weer terug omdat [[Republiek Venetië|Venetië]] Udine geannexeerd had. In [[1751]] werd de zetel uiteindelijk gesplitst tussen Udine en [[Gorizia (stad)|Gorizia]].
==Opgravingen==
De gebouwen van Aquileia dienden in de loop der eeuwen als steengroeven. Opgravingen hebben een straat uit de Romeinse tijd op de noordwestelijke hoek van de stadsmuren blootgelegd.
Ook zijn er uitgebreide restanten van een haven gevonden (kademuur en opslagruimten), die nog zichtbaar zijn. <br />Het plaatselijke museum bezit naast standbeelden en overig antiek meer dan 2000 inscripties.
▲De gebouwen van Aquileia dienden in de loop der eeuwen als steengroeven. Opgravingen hebben een straat uit de Romeinse tijd op de noordwestelijke hoek van de stadsmuren blootgelegd. Iets verder buiten de stad is de begraafplaats, de sepolcreto, want in de Romeinse tijd mochten de doden niet in de stad begraven worden.
▲Ook zijn er uitgebreide restanten van een haven gevonden (kademuur en opslagruimten), die nog zichtbaar zijn. <br>Het plaatselijke museum bezit naast standbeelden en overig antiek meer dan 2000 inscripties.
Aquileia wordt tegenwoordig gezien als een van de best uitgegraven Romeinse steden tot nu toe, en staat op de lijst van [[Werelderfgoed]].
<gallery>
</gallery>
{{commons|Aquileia}}
{{
[[Categorie:Gemeente in Udine]]
| |||