Zelfzwichter: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k spelling |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 9:
Het zelfzwichtingsysteem werd in [[1772]] in Engeland uitgevonden door Andrew Meikle en in [[1807]] verder verbeterd door William Cubitt. In [[1891]] werd dit systeem voor het eerst toegepast in Nederland. De [[Gevlucht|wiek]] heeft [[Jaloezie (zonwering)|jaloezieën]], die bij een normale [[windkracht]] plat blijven liggen (en een gesloten wiek-oppervlak vormen) en bij toenemende wind steeds verder opengaan. De as van een klepje zit op een derde van de bovenkant van het klepje. Alle klepasjes zijn verbonden met een koppellat, die er voor zorgt dat alle klepjes tegelijk (gedeeltelijk) open- of dichtgaan. De [[molenaar]] heeft er minder omkijken naar dan bij het opleggen van de zeilen. Een nadeel van dit type zelfzwichting is echter dat als de wind achterop de wiek blaast de klepjes dichtgaan en de molen achteruit wil gaan draaien. Daarom wordt er vaak maar op één roe dit type zelfzwichting toegepast, welke dan als de molen stilstaat verticaal gezet wordt.
G.J. ten Have uit [[Vorden]] ontwierp in [[1939]] een zelfzwichtingsysteem dat bekend staat onder het systeem Ten Have, waarbij de wieken draaibare houten borden heeft in plaats van een hekwerk met zeilen. De lengteas zit uit het midden op tweevijfde van de bordbreedte, waardoor de wind de klep open kan drukken. Een deel van de wiek draait om een lengteas, die voorzien is van centrifugaalgewichten, waardoor bij het sneller draaien van de wieken de borden kantelen ten gevolge van de [[middelpuntzoekende kracht]]. De zelfzwichting gebeurt dus deels door winddruk en deels door centrifugale kracht. Een stel andere gewichten aan de achterzijde van de doorboorde as zorgen ervoor dat bij het langzamer draaien de borden weer worden vlak getrokken. Voor verdere regeling kunnen bij de staart van de molen de gewichten met een [[Schakelketting|ketting]] versteld worden.
Molens met het oorspronkelijke zelfzwichtingssysteem zijn voornamelijk in de provincie [[Groningen (provincie)|Groningen]] te vinden. Ongeveer de helft van het nog bestaande molenbestand is in deze provincie nog uitgerust met het systeem. Ook in het noorden van de provincie [[Friesland]] komt het nog tamelijk veel voor alsmede ook bij enkele molens in [[Drenthe]]. Verder zijn enkele molens in [[Noord-Brabant]] en [[Gelderland]] er mee uitgerust. Het systeem van molenmaker Ten Have is zeer veel in de [[Achterhoek]] te vinden, maar ook in de meeste andere provincies zijn enkele molens met dit systeem.
| |||