Vertekening: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
DéRahier (overleg | bijdragen)
k diakritische en andere typo's; met AWB
typo's en taalfouten
Regel 5:
==Ton- en kussenvormige vertekening==
[[Afbeelding:TonRechtKussenVormigeVertekening.jpg|thumb|tonvormige (boven) en kussenvormige (onder) vertekening van een vierkant raster]]
Van een lenzenstelsel wordt verwacht dat het de driedimensionale ruimte op een tweedimensionaal plat vlak afbeeldt met in achtneminginachtneming van [[lijnperspectief]] (ook ''centraal perpectiefperspectief'' geheten). Wanneer een voorwerp met rechte lijnen door een lenzenstelsel wordt afgebeeld blijkt er echter meestal sprake van kleine afwijkingen van dit perpectiefperspectief. Het heet ''tonvormige vertekening'' wanneer de zijden van een zuivere rechthoek in de afbeelding naar buiten welven (bol staan), en het wordt ''kussenvormige'' vertekening genoemd wanneer de zijden naar binnen krommen (hol staan). De afbeelding toont een vierkant met 5% tonvormige vertekening, een perfect vierkant raster en een vierkant met 5% kussenvormige vertekening.
 
In de praktijk komt het vaak voor dat een objectief beide soorten vertekening heeft. Een rechte lijn bij de rand van het beeldveld wordt dan enigszins golvend afgebeeld: licht tonvormig in het midden en licht kussenvormig in de hoeken.
==Compromissen==
Aan een lenzenstelsel (kortweg: lens) worden uiteenlopende eisen gesteld en niet aan al die eisen kan perfect worden voldaan, zodat in een ontwerp voor compromissen gekozen wordt. Er zijn situaties waarin afwezigheid van vertekening van het grootste belang is, maar zelfs bij die lenzen is er altijd nog een beetje vertekening aanwezig, in de orde van maximaal 0,1%. Denk hierbij aan lenzen in [[Fotokopiëren|fotokopiëerapparaten]], reproductiecamera's, vergrotingsapparaten, scanners en dergelijke, waarvan verwacht wordt dat ze een plat voorwerp op een andere schaal maar met perfeceperfecte verhoudingen afbeelden. Deze lenzen hebben een geringe lichtsterkte (vandaar de felle lampen in een kopieerapparaat), om via deze beperking een lenzenstelsel met weinig vertekening te kunnen ontwerpen.
 
Nog extremere eisen worden gesteld bij de fabricage van [[Processor|microprocessoren]] en andere [[Geïntegreerde schakeling|chips]], de zogeheten [[fotolithografie]]. Door te kiezen voor belichting met [[Monochroom|licht van slechts één golflengte]] (monochroom licht) en voor één verkleiningsfactor, kan toch de gewenste kwaliteit gehaald worden.