Homomorfisme: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
JAnDbot (overleg | bijdragen)
JRB (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
In het algemeen verstaat men onder een '''homomorfisme''' een [[afbeelding (wiskunde)|afbeelding]] van een [[verzameling (wiskunde)|verzameling]] met [[Algebraïsche structuur|structuur]] in een andere [[verzameling (wiskunde)|verzameling]] met [[wiskundige structuur|structuur]] die [[compatibel]] is met de structuren, dus de structuur van het [[domein (wiskunde)|domein]] overvoert in de structuur van het [[codomein]]. Als ''f'' een homomorfisme is van ''V'' met structuur ''S'' in ''W'' met structuur ''T'' geldt
 
:voor alle <math>\, x,y \in V: f(S(x,y))=T(f(x),f(y))</math>.
Regel 5:
==Voorbeelden==
De [[logaritme]] is een homomorfisme van de [[positief getal|positieve]] [[reële getallen]] met als structuur de [[vermenigvuldigen|vermenigvuldiging]] in de reële getallen met als structuur de [[optelling]]. Er geldt immers:
 
:<math>\, log(x \cdot y) = \log x + \log y</math>.
 
Dit is de basis voor de [[decibel (eenheid)|decibel]]schalen en het [[rekenen]] met [[rekenliniaal]] of [[logaritmetafel]]: [[vermenigvuldigen]] kan omgezet worden in [[optellen]].
 
Een afbeelding tussen twee [[groep (wiskunde)|groepen]] <math>f:G\rightarrow G'</math> is een homomorfisme als voor ieder tweetal elementen[[element (wiskunde)|element]]en :<math>\, a,b</math> uit <math>\, G</math> geldt
:<math>\, f(ab)=f(a)f(b)</math>
 
:<math>\, a,b</math> uit <math>\, G</math> geldt <math>\, f(ab)=f(a)f(b)</math>
 
==Informele discussie==
Omdat de [[abstracte algebra]] [[verzameling (wiskunde)|verzameling]]en met [[operatie (wiskunde)|operatie]]s bestudeert, die interessante structuren of eigenschappen op deze verzameling genereren, zijn de meest interessante [[functie (wiskunde)|functie]]s deze die deze operaties[[operatie (wiskunde)|operatie]]s ''bewaren''. Zulke functies[[functie (wiskunde)|functie]]s staan bekend als homomorfismen.
 
Beschouw bijvoorbeeld de [[natuurlijke getal]]len met [[optellen]] als de operatie. Een functie die een optelling bewaard moet de eigenschap hebben dat: ''f''(''a'' + ''b'') = ''f''(''a'') + ''f''(''b'').
 
''f''(''x'') = 3''x'' is bijvoorbeeld zo'n homomorfsme, aangezien ''f''(''a'' + ''b'') = 3(''a'' + ''b'') = 3''a'' + 3''b'' = ''f''(''a'') + ''f''(''b''). Merk op dat dit homomorfisme de [[natuurlijk getal|natuurlijke getallengetal]]len afbeeldt op zichzelf.
 
Homomorfismen hoeven niet te mappen tussen verzamelingen die dezelfde operaties hebben. Er bestaan bijvoorbeeld operatie-bewarende functies tussen de verzameling van de [[reëel getal|reële getallen]] met de operatie optelling en de de verzameling van de positieve reële getallen met operatie vermenigvuldiging. Een functie die een operatie bewaart, vereist de eigenschap dat:''f''(''a'' + ''b'') = ''f''(''a'') * ''f''(''b''), dit aangezien optelling de operatie in de eerste verzameling en vermenigvuldiging de operatie in de tweede verzameling is. Gegeven de wetten van het [[machtsverheffen]], voldoet ''f''(''x'') = e<sup>''x''</sup> aan deze voorwaarde : 2 + 3 = 5 vertaalt zich in e<sup>''2''</sup> * e<sup>''3''</sup> = e<sup>''5''</sup>.