Italiaanse Socialistische Partij: verschil tussen versies

De '''Socialistische Partij van Italië''' ([[Italiaans]]: ''Partito Socialista Italiano'', PsiPSI) werd in [[augustus (maand)|augustus]] [[1892]] opgericht als [[socialisme|socialistische]] partij. De partij begon als een reformistische partij met wat [[marxisme|marxistische]] standpunten. Later ontwikkelden zich twee vleugels binnen de partij, een dogmatisch [[marxisme|marxistische]] en een reformistische vleugel.

De PsiPSI kantte zich scherp tegen deelname aan de [[Eerste Wereldoorlog]] (zoals het eerder ook tijdens de oorlog tegen het [[Osmaanse Rijk]] in [[1911]]-[[1912]]). In [[1914]] scheidde echter een groepje [[socialisme|socialisten]] zich van de PsiPSI af. Zij meenden dat deelname aan de oorlog zou leiden tot een revolutie. Eén van de mensen binnen de PsiPSI zo dacht, was de populaire hoofdredacteur van ''Avanti!'', [[Benito Mussolini]].

Uiteindelijk nam [[Italië]] aan de zijde der [[Entente]] deel aan de [[Eerste Wereldoorlog]]. Onvrede over de bescheiden gebiedswinst en de ongunstige economische situatie, deed de PsiPSI na de oorlog groeien. De kans op een revolutie was niet gering. In [[1921]] scheidden radicalen binnen de PsiPSI zich af en richtten de [[Partito Comunista Italiano]] (Communistische Partij van Italië) op. Nu de [[marxisme|marxisten]] uit de partij waren gestapt, konden de gematigde elementen hun invloed uitbreiden en kreeg de partij een meer reformistisch karakter. Na de machtsovername van de [[fascisme|fascisten]] van [[Mussolini]] in [[1924]], werd de PsiPSI enige tijd daarna verboden. [[Giacomo Mateotti]], een bekende [[anti-fascisme|anti-fascist]] en reformistisch socialistisch parlementariër werd in [[1925]] door fascisten vermoord.

Onder leiding van [[Pietro Nenni]], een [[socialisme|socialistisch]], anti-fascistisch politicus, werd in [[1943]] in het geheim een nieuwe PsiPSI opgericht. De PsiPSI moest in het geheim opereren, maar werd na de val van [[Mussolini]] in de zomer van [[1943]] een legale partij. Tijdens de naoorlogse verkiezingen van [[1946]] behaalde de PsiPSI 20% van de stemmen. Nenni streefde naar nauwe samenwerking met de [[Partito Comunista Italiano]], iets waar de gematigde vleugel onder [[Giuseppe Saragat]] niet voor voelde. In [[1947]] scheidde de groep-Saragat zich van de PsiPSI af en werd door hen de [[Sociaal-Democratische Partij van Italië]] (PSDI) opgericht. De PSDI wees samenwerking met de communistische partij af en streefde naar politieke samenwerking met de [[Christen-democratie|Christen-democraten]], de [[liberalisme|liberalen]] en [[republikein]]en.

In [[1961]] werd er tijdens het partijcongres van de PsiPSI gekozen voor een "neutrale koers". Hiermee bedoelde [[Pietro Nenni|Nenni]] dat hij samenwerking met andere partijen dan de communisten niet uitsloot. In [[1976]] werd [[Bettino Craxi]] secretaris van de PsiPSI. Craxi liet meteen weten dat hij met de [[Christen-democratie|Christen-democraten]] wilde samenwerken en eventueel wilde toetreden tot een regering met de DC (Democrazia Cristiana). In [[1983]] werd Craxi de eerste socialistische premier van [[Italië]] (de reformistische-socialist [[Ivanoe Bonomi]] in [[1921]] daargelaten) [[Italië]]. Hij vormde een regering bestaande uit de PsiPSI, de DC, de PLI ([[Liberale Partij van Italië]]), de Psdi ([[Sociaal-Democratische Partij van Italië]]) en de Pri ([[Republikeinse Partij van Italië]]). Deze regering die tot [[1987]] standhield, is na de regering-[[Silvio Berlusconi|Berlusconi]], de langstzittende na-oorlogse regering van [[Italië]].

Van [[1992]] tot [[1993]] was [[Giuliano Amato]] PsiPSI-premier van Italië.

Begin [[jaren '90]] bleek dat de corruptie binnen de PsiPSI erg groot was. De partij werd net als andere [[Italië|Italiaanse]] partijen geplaagd door corruptieschandalen, met name rond de persoon van [[Bettino Craxi|Craxi]]. In [[1994]] besloot de partijleiding de PsiPSI te ontbinden. Leden van de PsiPSI werden lid van [[Democratici di Sinistra]] of de [[Partito Socialista- Nuovo PsiPSI]]. Verrassend mag genoemd worden dat een aantal vooraanstaande [[socialisme|socialisten]] uit het Craxi-tijdperk thans onderdak hebben gevonden in [[Silvio Berlusconi|Berlusconi]]'s [[Forza Italia]].