Overgangsritueel (antropologie): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanvulling met 3 categorieën van van Gennep
aanvulling
Regel 1:
Een '''rite de passage''' (ook wel: overgangsritueel) is een [[ritueel]] dat de verandering in sociale of seksuele status van iemand markeert. Deze worden vaak gehouden rond belangrijke gebeurtenissen zoals: [[geboorte|geboortes]], [[puberteit]], [[huwelijk|huwelijken]], [[menopauze]], [[begrafenis|begrafenissen]] enz. De term wordt vaak gebruikt in de [[antropologie]]. De term ''rite de passage'' werd geïntroduceerd door de [[Franse]] antropoloog [[Arnold van Gennep]] (1873-1957) in zijn 'Les Rites de Passage' uit 1909. Volgens Vanvan Gennep zijn er drie fases waarin een rite de passage zich ontwikkelt: afscheiding, liminaliteit <ref>Een liminale status is een niet-geaccepteerde of een niet-gedefinieerde rol binnen een cultuur.</ref> (transitie) en re-integratie.
 
==De drie fasen==
Van Gennep wees erop dat deze drie categorieën niet in dezelfde mate ontwikkeld zijn bij alle rituelen en bij alle volkeren, maar
behield ze toch als universeel patroon.
*# De eerste fase, afscheiding, betreft symbolisch gedrag waarbij het individu afgescheiden wordt van een voordien vaste maatschappelijke status. Hierbij wordt de oude status eerst 'vernietigd' als voorbereiding tot de nieuwe.
*# Tijdens de middelste fase wordt de 'reiziger' ontdaan van elke uiterlijke manifestatie van zijn rang of rol en betreedt een soort 'liminale' status tussen vroegere en toekomstige identiteiten. Deze fase wordt vaak vergeleken met een (rituele) dood, of een verblijf in de duisternis van de baarmoeder in afwachting van de geboorte.
*# In de laatste fase overschrijdt het rituele subject deze drempel en maakt in zijn nieuwe sociale of religieuze rol zijn herintrede in de maatschappij.
 
==Symboliek==
Enkele rites de passage van tegenwoordig zijn: de [[doop (sacrament)|doop]], de [[communie]], [[Circumcisie|besnijdenis]], de eerste dag op school, het [[huwelijk]] enz.
Rites de passage zijn typisch rijk aan [[Symboliek|symbolek]]. Het proces van [[transformatie]] wordt uitgedrukt in tal van motieven die [[Geografie|geografisch]] en [[Cultuur|cultureel]] verspreid zijn. In de veelvoorkomende uitbeelding van dood en hergeboorte worden ingewijden achtereenvolgens eerst ritueel "gedood" om hen te bevrijden uit hun vorig leven, daarna als kinderen behandeld in de transitieve fase, en volwassen gemaakt in hun nieuwe status. De hele [[ceremonie]] houdt ook het succesvol doorstaan van een aantal beproevingen in, en vaak wordt elke toegang tot de volgende fase door een poort gesymboliseerd. De nieuwe status wordt gewoonlijk ook tot uitdrukking gebracht in een of andere verandering aan het lichaam, zoals bijvoorbeeld [[besnijdenis]], het verwijderen van tanden, [[Tatoeage|tatoeages]] enzovoort, of door speciale kledij en ornamenten.
 
Enkele rites de passage van tegenwoordigonze huidige westerse cultuur zijn: de [[doop (sacrament)|doop]], de [[communie]], [[Circumcisie|besnijdenis]], de eerste dag op school, het [[huwelijk]] enz.
 
==Bronnen en referenties==