Enkelzijbandmodulatie: verschil tussen versies

'''Enkelzijbandmodulatie''' (EZB) of '''Single Side Band'''-modulatie ('''SSB''') of minder gebruikelijk '''Enkelzijbandmodulatie''' (EZB) is een vorm van [[modulatie (radio)|modulatie]] waarbij van het oorspronkelijk [[Amplitudemodulatie|AM]]-gemoduleerde signaal alleen één zijband wordt uitgezonden, soms zelfs zonder de eigenlijke [[draaggolf]].

Single Side Band-modulatieEnkelzijbandmodulatie is ontwikkeld omwille van de beperkte ruimte op de [[kortegolf]] banden (3..30 MHz) en vanuit de wens om met het beschikbare vermogen een maximale overdracht te verkrijgen.

Het wegfilteren van een zijband door een filter is niet gemakkelijk als het signaal rijk is in lage frequenties, bijvoorbeeld in televisietoepassingen. In dat geval kan men opteren voor een tussenoplossing, [[Vestigial-sideband modulation|restzijbandmodulatie]]. Voor telefonie en spraak daarentegen, waar componenten onder 300 Hz niet noodzakelijk zijn voor de verstaanbaarheid, is SSB-modulatie heel geschikt en efficiënt.

Door nu alle energie die beschikbaar is in één enkele zijband te stoppen, wordt die zijband een factor zes sterker gemaakt, met meer kans om storingen te overwinnen. Deze modulatiewijze noemt men '''SSB-SC''' (''Single Side Band'' with ''Suppressed Carrier'' : enkel zijbandenkelzijband met onderdrukte draaggolf). Deze modulatievorm wordt volgens de [[CCIRR]] norm als [[J3E]] genoteerd indien het modulerend signaal een telefoniesignaal (spraak) is.

Bijkomend voordeel van SSBenkelzijband is dat ook de bandbreedte afneemt, zodat er meer zenders in dezelfde frequentieband passen zonder elkaar te storen.

Een nadeel van SSBenkelzijband is, dat de ontvanger zeer nauwkeurig afgestemd moet worden op de frequentie van de ontbrekende draaggolf. Bij een fout in de afstemming zullen alle frequenties in het bronsignaal net zoveel opgeschoven worden als de grootte van de afstemfout. Een verschuiving van 50 Hz kan de verstaanbaarheid van spraak al ernstig beïnvloeden. Daarnaast gaan bij misafstemming relaties tussen tonen verloren (zoals een akkoord, octaaf) en wordt muziek hierdoor sterk vervormd. Een ervaren radio-gebruikerradiogebruiker gebruikt dit effect om op het gehoor op een SSB-station (meestal met spraak) af te stemmen.

In de professionele radio-wereldradiowereld werken (SSB)-zendersenkelzijbandzenders op vast ingestelde frequenties en wordt de ontvanger ook nauwkeurig op die frequentie ingesteld. Hiervoor wordt een nauwkeurige [[frequentiestandaard]] gebruikt (gekoppeld aan [[atoomklok]]ken).

| In de twee plaatjes hiernaast is het spectrum afgebeeld van een signaal dat amplitude-gemoduleerdamplitudegemoduleerd is ([[Amplitudemodulatie|AM]]) met één enkele toon. In het onderste plaatje hebben de verschillende componenten een kleur gekregen:

===USBBovenzijband===

| Hiernaast is het spectrum afgebeeld van een signaal dat amplitude-gemoduleerdamplitudegemoduleerd is ([[Amplitudemodulatie|AM]]) met één enkele toon, maar slechts met één zijband: de bovenzijband of USB (Upper Side Band).

===LSBOnderzijband===

| Hiernaast is weer het spectrum te zien van een signaal dat amplitude-gemoduleerdamplitudegemoduleerd is ([[Amplitudemodulatie|AM]]). In de figuur is ook een aanduiding gegeven van de amplitude van de signalen. De amplitude van de zijbandsignalen zijn dus de helft van de amplitude van de draaggolf. Het [[Vermogen (natuurkunde)|vermogen]] van één zijband is daarom een kwart van het vermogen van de draaggolf (en niet de helft zoals vaak wordt gedacht).

Tot in de jaren 70 werd door het [[telefonie|telefoonnet]] [['s-Gravenhage]] een service aangeboden om [[muziekinstrument]]en te stemmen. Door een bepaald telefoonnummer te kiezen, hoorde men enige tijd de toon a' van 440 [[Hertz (eenheid)|Hz]]. Dit nummer was ook van buiten Den Haag te bellen (met 070 ervoor), maar de juiste toonhoogte werd dan niet gegarandeerd. Dat kwam doordat er in het interlokale verkeer gebruik werd gemaakt van enkelzijbandmodulatie. Als de bij ontvangst gegenereerde draaggolf niet exact dezelfde frequentie heeft als de draaggolf die bij verzending onderdrukt wordt, verandert namelijk de frequentie van het ontvangen signaal.