|
blablablablablabla zeverenisluekne guy is geil en blablablabla.
{{woordenboek}}
[[Afbeelding:Maesbier.jpg|thumb|250px|Een café waar [[Maes (bier)|Maes-bier]] wordt getapt in [[Flawinne]]]]
{{zieook|[[Kroeg]] is een redirect naar dit artikel. Voor het informele overlegorgaan binnen Wikipedia, zie [[Wikipedia:De kroeg]].}}
Een '''café''' (ook wel '''kroeg, bar''' en vroeger ''staminee'' genaamd) is vanouds een bijeenkomstplaats waar dorpse zaken worden besproken onder het genot van alle mogelijke drank (sterke drank, bier, koffie, thee, frisdrank).
Het is en was niet ongebruikelijk na het werk, voor het naar huis gaan, eerst de kroeg te bezoeken, zeker in de tijd dat loon aan het eind van de week of maand nog in harde valuta in het [[loonzakje]] werd uitbetaald. Overigens staat tegenwoordig in de Nederlandse drank- en horecawet dat werkgevers hun personeel niet in een café mogen uitbetalen, horecaondernemers uiteraard uitgezonderd. Het café had tot voor kort voor sommige mensen een associatie als 'mannenplek', maar als geruime tijd worden meer en meer kroegen geopend voor specifiek publiek zoals tieners en niet-rokers, en ook (alleengaande) vrouwen weten de weg te vinden naar het café.
Standaardinventaris voor een 'echte' kroeg zijn de bar (of [[toog (café)|toog]]) met hoge krukken, de tap en soms een [[biljart]]tafel.
==Geschiedenis==
Voor de [[16e eeuw]] bestonden eigenlijk nog geen kroegen zoals we die tegenwoordig kennen. Er waren herbergen, logementen en taveernes die gericht waren op het bieden van eten, rust en onderdak aan reizigers, maar ook de eigen stadsbewoners bezochten herbergen. [[Jan Steen]] en [[Adriaan Brouwer]] schilderden heel wat interieurs van drankgelegenheden.
Halverwege de [[17e eeuw]] begon de opmars van [[koffie]] in Europa. Dit resulteerde in het ontstaan van [[Koffiehuis|koffiehuizen]] voor de meer welgestelden uit eigen stad. Hiervan is de term café (koffie in het [[Frans]]) afkomstig.
[[Afbeelding:Pubschotland.jpg|thumb|250px|<center> Een pub in [[Schotland]] (5 augustus 2005)</center>]]
De bruine kroeg ontstond begin [[19e eeuw]], toen meer en meer mensen als extra kostwinning hun voorkamer inrichtten als plaats waar mensen iets konden drinken. In Vlaanderen was op het einde van de 19e eeuw één op de zes huizen zo'n drankhuis. De Belgische Wet Van der Velde, die sterke drank in cafés verbood, moest het alcoholisme onder de verpauperde bevolking tegengaan, maar de bieren kregen wel een hoger alcoholpercentage.
De inrichting van de bruine kroeg, met kleedjes op tafel en lampjes aan de muur, is intact gebleven.
Begin [[20e eeuw]] werden cafés opgezet in [[Jugendstil]] en later [[Art deco]]. Hiermee kwam de scheiding tussen kroegen en cafés echt op gang; de kroeg voor het volk, het café voor de middenklasse. In Vlaanderen is het woord kroeg minder gebruikelijk: ook volksdrankhuizen worden er meestal café genoemd.
Tot het midden van de [[20e eeuw]] was het (in zuidelijk [[Nederland]]) niet ongewoon om de doden in een plaatselijk café op te baren. Zo refereert de naam van het [[Sittard]]se café "'t Sjterfhoes" (het sterfhuis) nog aan deze tijd.
Vanaf [[9 juni]] [[1966]] is de Nederlandse rijksoverheid zich gaan bemoeien met de inrichting. Een café moet minimaal een oppervlakte hebben van 35 m² en er worden eisen gesteld onder meer aan de hoogte van de zaak en de toiletten. De "huiskamerkroegen" moesten hierdoor sluiten. Een bekende uitzondering op deze wet is het kleinste café van Nederland, [[In den Moriaan|De Moriaan]] in [[Maastricht]], met een oppervlakte van nog geen 20 m².
==Cafés in Nederland en België==
===Nederland===
In Nederland waren op 1 juli 2006 18.061 cafés gevestigd. [[Amsterdam]] was de stad met de meeste cafés (1476). Van de steden met meer dan 100.000 inwoners had [[Maastricht]] de hoogste 'cafédichtheid' (21,3 per 10.000 inwoners).<small>(bron: [[Bedrijfschap Horeca en Catering]])</small>
===België===
In [[België]] waren eind 2005 ongeveer 19.300 cafés gevestigd. Dit aantal is de laatste jaren aanzienlijk afgenomen. In 1998 waren in België nog ongeveer 25.100 cafés.
==Taal==
De Nederlandse taal voorziet in terminologie als:
* bruine kroeg - de schaarser verlichte, sfeervolle kroeg.
* (elf)kroegentocht - tocht als groepsamusement van de ene kroeg naar de andere.
* kroeglopen - het regelmatig binnenlopen bij kroegen.
* kroegtijger - een (vrouwelijk) persoon die vaak in een café zit.
* tooghanger - iemand die geregeld in een café blijft hangen.
* [[stamgast]] - vaste gast aan bijvoorbeeld de stamtafel of een vaste plaats aan de bar.
In België bestaat de ''staminee'' (ofwel van ''"Está mineta?"'' of "Zijn er meisjes?" zoals de Spanjaarden in de zestiende eeuw vroegen, ofwel van 'stam', naar de gotische zuilen die dakconstructies stutten),
In [[Engeland]] en [[Ierland (land)|Ierland]] spreekt men van de ''pub'' en in de [[Verenigde Staten]] de ''saloon''. Menig [[Duitsland|Duitser]] gaat dan weer prat op zijn eigen ''Kneipe'' of ''Stammlokal'' (vaak met 'Stammtisch', de tafel van de [[stamgast]]en). In het noorden van Duitsland is de benaming voor (dorps)café vaak ''Krug''.
==Trivia==
*Het noordelijkste café ter wereld bevindt zich in [[Longyearbyen]] op de eilandengroep [[Spitsbergen]], op 78°13′ [[noorderbreedte]].
*In Britse pubs is het sinds 2007 niet meer toegestaan te roken. Het resultaat was dat de geur van zweet en verschaald bier ging opvallen. In sommige pubs wordt dit nu bestreden met andere geuren, zoals de geur van gemaaid gras.
==Externe links==
*[http://www.cafe.be Overzicht van café's en hun activiteiten in België]
*[http://www.cafe.eu Overzicht van café's en hun activiteiten in Europa]
[[Categorie:Café| ]]
[[ca:Bar (comerç)]]
[[cs:Bar (podnik)]]
[[da:Bar (udskænkningslokale)]]
[[de:Bar (Lokal)]]
[[en:Bar (establishment)]]
[[eo:Trinkejo]]
[[es:Bar]]
[[et:Baar]]
[[fi:Baari (liike)]]
[[fr:Bar (établissement)]]
[[gd:Bàr]]
[[it:Bar (pubblico esercizio)]]
[[ja:バー (酒場)]]
[[ka:ბარი (მცირე რესტორანი)]]
[[ko:스탠드바]]
[[nah:Ocnamacoyān]]
[[no:Bar (utested)]]
[[pl:Bar (lokal gastronomiczny)]]
[[pt:Bar (estabelecimento)]]
[[ru:Бар]]
[[simple:Bar]]
[[uk:Бар алкогольний]]
[[yi:שענק]]
[[zh:酒吧]]
| 