Vrije rijksstad: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VolkovBot (overleg | bijdragen)
samengevoegd met Rijksstad
Regel 1:
[[Afbeelding:Holy Roman Empire 1648 Imperial cities.png|thumb|250px|Vrije rijkssteden in het [[[Heilige Roomse Rijk]] in 1648]]
{{samenvoegenvan|Rijksstad}}
Een '''vrije rijksstad''' ([[Duits]]: ''Freie Reichsstadt'') was een onafhankelijke stad in het [[Heilige Roomse Rijk]]. Deze steden vielen direct onder de keizer en niet onder bepaalde vorst.
{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Vrijstad-article.ogg}}
'''Vrijsteden''' of '''vrije steden''', in later tijden ook wel '''vrije rijkssteden''', waren in de [[middeleeuwen]] van oorsprong bisschoppelijke steden die de onafhankelijkheid hadden verkregen. Aanvankelijk was er een tegenstelling tot de andere [[Rijksstad|Rijkssteden]]: zij behoefden geen geregelde belasting aan het [[Heilige Roomse Rijk]] te betalen en zij mochten niet verpand worden.
 
De vrije rijkssteden konden ingedeeld worden in twee categorieën. '''Vrijsteden''' of '''vrije steden''' (''freie Städte'') waren van oorsprong bisschoppelijke steden die onafhankelijkheid van de [[prinsbisschop]] hadden verkregen. Ze behoefden geen geregelde belasting aan het Heilige Roomse Rijk te betalen en ze mochten niet verpand worden. '''Rijkssteden''' (''Reichsstädte'') hadden zich niet hoeven vrij maken van een bisschop. De wettelijke status verschilde van stad tot stad en uiteindelijk verdween het onderscheid tussen beide. Het begrip "vrijsteden en rijkssteden" evolueerde naar "vrije rijkssteden".
Het ging in eerste instantie over [[Bazel (Zwitserland)]] (sinds 1000), [[Worms (stad)|Worms]] (sinds 1074), [[Mainz]] (van 1244 tot 1462), [[Regensburg (stad)|Regensburg]] (sinds 1245), [[Straatsburg]] ([[Vrijstad Straatsburg]] sinds 1262), [[Spiers]] (sinds 1294) en [[Keulen]] (sinds 1475).
 
HetEnkel gingvrije inrijkssteden eerste instantie overwaren [[Bazel (Zwitserland)]] (sinds 1000), [[Worms (stad)|Worms]] (sinds 1074), [[Mainz]] (van 1244 tot 1462), [[Regensburg (stad)|Regensburg]] (sinds 1245), [[Straatsburg]] ([[Vrijstad Straatsburg]] sinds 1262), [[Spiers]] (sinds 1294) en [[Keulen]] (sinds 1475).
[[Afbeelding:Coat_of_arms_of_Groningen.png|thumb|200px|right|De stad Groningen voerde en voert de Keizerlijke adelaar met twee koppen in het wapen. ]]
Ook [[Groningen (stad)|Groningen]] maakte zich in de 15e eeuw in de praktijk los van het [[Sticht|Bisdom Utrecht]] en eigende zich zelf het wapen van een vrije rijkstad toe. De stad voerde, zoals op het wapen op het orgel in de Martinikerk is te zien, ook de [[keizerskroon (hoofddeksel)|keizerskroon]] boven het stadswapen.
 
[[Afbeelding:Coat_of_arms_of_Groningen.png|thumb|200px250px|right|De stad Groningen voerde en voert de Keizerlijke adelaar met twee koppen in het wapen. ]]
De andere rijkssteden, deze die zich niet hadden hoeven vrij maken van een bisschop werden mettertijd ook vrijsteden genoemd. De wettelijke status verschilde van stad tot stad en uiteindelijk verdween het onderscheid tussen beide. Het begrip ''"vrijsteden en rijkssteden"'' evolueerde naar ''"vrije rijkssteden"''.
Ook [[Groningen (stad)|Groningen]] maakte zich in de 15e eeuw in de praktijk los van het [[Sticht|Bisdom Utrecht]] en eigende zich zelf het wapen van een vrije rijkstad toe. De stad voerde, zoals op het wapen op het orgel in de Martinikerk is te zien, ook de [[keizerskroon (hoofddeksel)|keizerskroon]] boven het stadswapen.
 
Het aantal rijkssteden varieerde in de loop der tijd zeer en bereikte op gegeven moment enige honderden. In [[1792]] waren er echter nog maar 51 over, merendeels kleine steden in [[Zwaben (regio)|Zwaben]]. Ook in de [[Lage Landen (staatkunde)|Nederlanden]] waren er een paar vrijsteden, zie [[vrije rijkssteden in de Nederlanden]], alsmede in wat nu de Franse [[Elzas]] is.
Regel 382 ⟶ 381:
 
[[Categorie:Vrije rijksstad| ]]
[[Categorie:Staatsvorm]]
 
[[als:Freie Reichsstadt]]