Reeds in de [[Myceense beschaving|MyceenseMycieense periode]] was Sparta een belangrijk cultuurcentrum. Dat blijkt uit het werk van [[Homerus]] (Menelaos en "de Schone" Helena) en wordt bevestigd door archeologische vondsten (vb. de "[[bekers van Vaphio]]"). Maar het historische Sparta, waarvan het beeld tot onze collectieve verbeelding spreekt, ontstond in de [[10e eeuw v.Chr.]]. Toen besloten vier Dorische dorpen zich samen te voegen (ook wel synoikismos genoemd) tot één grote polis, in de alluviale vlakte van de rivier de [[Eurotas]]. Daarbij verdrongen zij de oorspronkelijke bewoners van de vlakte naar de buitenranden en degradeerden hen tot tweederangs-burgers, die als [[slavernij|slaven]] werden ingezet.
[[Afbeelding:Sparta ruins.PNG|thumb|right|200px|Ruïnes van het oude Sparta]]
