Rattanakosin (periode): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robot-geholpen doorverwijzing: Lanna - Link(s) veranderd naar Lanna (koninkrijk) |
Fixing links to disambiguation pages met AWB |
||
Regel 45:
De eerste jaren werd de regering van Rama V gedomineerd door zijn conservatieve [[regent (bestuurder)|regent]] Chao Phraya [[Si Suriyawongse]], maar toen de koning in [[1873]] volwassen werd nam hij de touwtjes in handen. Hij creëerde een Raad van State, een formeel rechtbankssysteem en een begrotingsbureau. Hij kondigde aan dat de [[slavernij]] spoedig zou worden afgeschaft en bondage als gevolg van schulden beperkt zou worden.
Eerst verzetten de oudere prinsen en andere conservatieven zich met succes tegen de hervormingsagenda van de koning, maar naarmate de oudere generatie werd vervangen door jongere, westers-opgeleide broers van de koning (hij had héél veel broers) nam het verzet af. De koning kon altijd als reden aanvoeren dat het enige alternatief bestuur door het buitenland (als kolonie) was. Hij vond machtige bondgenoten in zijn broers Prins [[Chakkraphat]], zijn minister van financiën, Prins [[Damrong]], die het binnenlands bestuur en onderwijs organiseerde, en zijn zwager Prins [[Devrawongse]], die 38 jaar minister van buitenlandse zaken was. In [[1887]] bezocht Devrawongse Europa om regeringssystemen te bestuderen. Op zijn aanbeveling stelde de koning bestuur in de vorm van een [[Kabinet (politiek)|kabinet]] in, een [[Rekenkamer]] en een ministerie van onderwijs. De semi-autonome status van [[Lanna (koninkrijk)|Chiang Mai]] werd beëindigd en het leger werd gereorganiseerd en gemoderniseerd.
[[
In [[1893]] gebruikten de Franse autoriteiten in Indochina een klein grensconflict om een crisis te provoceren. Franse kanonneerboten verschenen bij Bangkok en eisten het afstaan van Lao territorium ten oosten van de [[Mekong]] rivier. De koning probeerde verhaal te halen bij de Britten, maar de Britse ambassadeur gaf de koning te verstaan dat hij zelf maar een overeenkomst met de Fransen moest zien te vinden. Het enige gebaar dat de Britten maakten was een afspraak met Fransen om de rest van Siam intact te laten. In ruil daarvoor moest Siam haar aanspraken opgeven op de [[Tai-Kadai talen|Tai]]-sprekende [[Shan-staat|Shan regio]] in noordoost-Birma ten gunste van de Britten.
Regel 53:
De Fransen bleven echter druk uitoefenen op Siam en in [[1906]]-[[1907]] fabriceerden ze een volgende crisis. Ditmaal moest Siam ook grondgebied ten westen van de Mekong opgeven, tegenover [[Luang Prabang (stad)|Luang Prabang]] en rond [[Champassak (stad)|Champassak]] in zuidelijk Laos, plus westelijk Cambodja. De Britten intervenieerden om de Fransen niet nog verder te laten gaan, maar er was wederom een prijs: in [[1909]] droeg Siam [[Kedah]], [[Kelantan]], [[Perlis (staat)|Perlis]] en [[Terengganu]] over aan Groot-Brittannië onder het Anglo-Siamees Verdrag van 1909. Al deze "verloren gebiedsdelen" lagen aan de rand van de Siamese invloedssfeer en hadden nooit veilig onder Siamees bestuur gestaan, maar het moeten afstaan ervan was een gevoelige vernedering voor de koning en het land. Historicus David Wyatt beschrijft Chulalongkorn als "gebroken in geest en gezondheid" na de crisis van 1893. Deze crises wakkerden het gevoel aan van een steeds nationalistischer regering dat het land zich sterk moest maken tegenover het Westen en de buurlanden.
Intussen gingen de hervormingen door die het land transformeerden van een absolute monarchie naar een moderne [[natie
==Rama VI (1910-1925)==
Regel 62:
Tegelijk ging hij verder met het maatschappelijke hervormingsprogramma van zijn vader: [[polygamie]] werd afgeschaft (hoewel het fenomeen ''[[mia noi]]'' tot op de dag van vandaag voortbestaat), lager onderwijs werd verplicht, en in [[1916]] kwam hoger onderwijs naar Siam door de stichting van de [[Chulalongkorn-universiteit]], die de broedplaats van een nieuwe Thaise intelligentsia werd.
In [[1917]] verklaarde Siam de oorlog aan [[Duitsland]], vooral om in de gunst te komen bij de Britten en Fransen. Siam's symbolische deelname aan de [[Eerste Wereldoorlog]] gaf het een plaats in de [[Vrede van Versailles (1919)|conferentie van Versailles]], en minister van buitenlandse zaken Devrawongse gebruikte deze gelegenheid om aan te dringen op het intrekken van de 19e-eeuwse verdragen en daarmee het herstel van volledige Siamese [[souvereiniteit]]. De [[Verenigde Staten]] gingen hirmee al in [[1920]] akkoord, Frankrijk en Groot-Brittannië pas in [[1925]]. Deze overwinning maakte de koning populairder, maar dit werd speodig tenietgedaan door ontevredenheid over andere zaken, zoals zijn extravagantie, zeker nadat een naoorlogse recessie in [[1919]] toesloeg in Siam. En dan was er nog het feit dat de koning geen zoon had, omdat hij blijkbaar het gezelschap van mannen verkoos boven dat van vrouwen (wat in Siam op zich niet veel ophef veroorzaakte, maar het droeg bij tot instabiliteit van de monarchie).
==Rama VII (1925-1941)==
| |||