Ganstrekken: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Zie ook gansslaan toegevoegd
bron, opbouw, en yegh wat een vieze sport O_o
Regel 1:
Het '''ganstrekken''' (Limburgs: ''gáwstrékke'') is in [[Nederland]] en [[België]] een spel ter volksvermaak.
 
In Nederland wordt het ganstrekken (Limburgs: gáwstrékke) enkel nog in het Zuid -Limburgse [[Grevenbicht]] gehouden<ref>[http://www.beeg.nl/site123/?p=327 Gawstrèkke, liefst één met een dikke nek], krantenknipsel op de lokale website van Grevenbicht</ref>, op carnavalsdinsdag (Limburgs: Vastelaovesdeensdig). Ganstrekken is een [[ritueel]] volksfeest waarbij [[ruiter]]s een vooraf gedode en geprepareerde [[gans]] proberen te onthoofden, die boven de weg aan de poten is opgehangen.
 
Het ganstrekken behoort tot de vroegmiddeleeuwse kwelspelen met dieren die toen wijd verbreid waren over het platteland in Noordwest Europa. Deze spelen komen in diverse vormen voor. In Grevenbicht gaat het om het gansrijden te paard. Europeanen hebben deze traditie meegenomen naar Noord- en Zuid-Amerika. In de Middeleeuwenmiddeleeuwen ging het er nogal ruw aan toe. In de huidige tijd is er natuurlijk van dierenmishandeling en ruwe zeden geen sprake meer. Het is een fascinerend gegeven dat deDe vroegmiddeleeuwse traditietradities van het Ganstrekkenganstrekken zijn onafhankelijk van elkaar in vrijwel identieke vorm in diverse landen ter wereld behouden is gebleven.
Ganstrekken is een ritueel volksfeest waarbij ruiters een vooraf gedode en geprepareerde gans proberen te onthoofden, die boven de weg aan de poten is opgehangen.
 
Het hoofddoel van elk spel bestaat steeds uit het scheiden of verwijderen van de kop van het ganzenlijf, terwijl dit aan een losse koord of aan een galg opgehangen was. Met de jaren wijzigde men de manier waarop het spel uitgevoerd werd, onder andere omdat normen en waarden omtrent kwelspelen met dieren veranderde. Zo bestond er vroeger een spel waarbij al lopend of stappend de kop van een levende opgehangen gans trachtte af te trekken
Het ganstrekken behoort tot de vroegmiddeleeuwse kwelspelen met dieren die toen wijd verbreid waren over het platteland in Noordwest Europa. Deze spelen komen in diverse vormen voor. In Grevenbicht gaat het om het gansrijden te paard. Europeanen hebben deze traditie meegenomen naar Noord- en Zuid-Amerika. In de Middeleeuwen ging het er nogal ruw aan toe. In de huidige tijd is er natuurlijk van dierenmishandeling en ruwe zeden geen sprake meer. Het is een fascinerend gegeven dat de vroegmiddeleeuwse traditie van het Ganstrekken onafhankelijk van elkaar in vrijwel identieke vorm in diverse landen ter wereld behouden is gebleven.
Soms werd dan de kop en de nek ingesmeerd met vet of olie om de gans glibberig te maken. Om het gansrijden carnavalesk en kleurig te houden werd een aangepaste kledij bedacht. Men koos hiervoor een gele jas, afgewerkt met groen. Het geel stond voor de komende jonge lente, terwijl het groen de kleur was van het jong gewas.
 
Tegen het midden van de [[19e eeuw]] kwamen er meer en meer protesten tegen dithet vermaakkwelspel. Dat niet iedereen dithet spel zoals voeldevermaak zag, werd duidelijk toen in [[1876]] de Amsterdamse kermis werd afgeschaft., Ditwat leidde tot een heus kermisoproer dat met de blanke sabel moest worden neergeslagen. Hiermee was het spel in [[Nederland]] afgelopen nagenoeg afgelopen. Enkel in Grevenbicht houdt deze traditie stand.
Het hoofddoel van elk spel bestaat steeds uit het scheiden of verwijderen van de kop van
het ganzenlijf, terwijl dit aan een losse koord of aan een galg opgehangen was.
Met de jaren wijzigde men de manier waarop het spel uitgevoerd werd. Het blijkt dat men
het vroeger niet zo nauw nam met de normen van de dierenbescherming. Zo bestond er een spel
waarbij al lopend of stappend de kop van een levende opgehangen gans trachtte af te trekken
Als de kop en de nek dan nog ingesmeerd was met vet of olie om het geval glibberig te maken,
was het hek helemaal van de dam en van het fatsoen.
Om het gansrijden carnavalesk en kleurig te houden werd een aangepaste kledij bedacht.
Men koos hiervoor een gele jas, afgewerkt met groen. Het geel stond voor de komende
jonge lente, terwijl het groen de kleur was van het jong gewas.
 
Tegen het midden van de [[19e eeuw]] kwamen er meer en meer protesten tegen dit vermaak. Dat niet iedereen dit zo voelde, werd duidelijk toen in [[1876]] de Amsterdamse kermis werd afgeschaft. Dit leidde tot een heus kermisoproer dat met de blanke sabel moest worden neergeslagen. Hiermee was het spel in [[Nederland]] afgelopen nagenoeg afgelopen. Enkel in Grevenbicht houdt deze traditie stand.
 
Een op ganstrekken lijkend volksvermaak was het [[palingtrekken]], dat door de Nederlandse overheid eveneens verboden werd eind 19e eeuw. In 1886 was het beletten van een wedstrijd palingtrekken eveneens de aanleiding voor een oproer: het [[palingoproer]].
Regel 32 ⟶ 22:
 
Het gansrijden in de polderdorpen ten noorden van [[Arrondissement Antwerpen|Antwerpen]] ([[Ekeren]], [[Hoevenen]], [[Stabroek (België)|Stabroek]], [[Berendrecht]], [[Zandvliet]] en [[Lillo (Antwerpen)|Lillo]]) heeft plaats in de periode van carnaval en met halfvasten. Vooral de laatste 20 jaren kent deze vorm van volksvermaak een ware heropleving.
==Bronnen==
{{references}}
 
==Zie ook==
* [[Gansslaan]]