Oldambtsters: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Noorderling (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Noorderling (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 11:
 
== Oorsprong==
Het Oldambt maakt onderdeel uit van de Noordzeecultuur, in de middeleeuwen werd hier een variant van het [[Oudfries]] gesproken. Het Oldambt viel vanaf medio vijftiende eeuw onder jurisdictie van de de Stad [[Groningen]]. In de Stad Groningen was de taal zwaar beinvloed door het [[Nederduits]]. Deels kwam dit door de invloed van de [[Hanze]] , waar Groningen onderdeel vanuit maakte. En deels werd dit veroorzaakt door een zekere oriëntatie van Groningen op Westfalen c.q. het [[Westfaals]]. Er onstond wat tegenwoordig [[Nedersaksisch]] heet en wat het Oudfries in het Oldambt verdrong.
In de zeventiende en achttiende eeuw toen de naburige regio's als de [[Veenkoloniën]] (en [[Oost-Friesland]]) onder grote invloed kwam van de Hollandse taal en cultuur, was dat in het Oldambt veel minder het geval. Een mogelijke oorzaak is dat in deze periode het Oldambt zich ontpopte als een rijke en dynamische regio, met een behoorlijk zelfbewustzijn. Ook de wat behoudende sfeer in het Oldambt, sterk gekleurd door het rechtzinnige [[piëtisme]], heeft hierop z'n weerslag gehad.
Het Oldambtsters heeft veel invloed gehad op het [[Veenkoloniaals]], wat in feite een 'zeventiende eeuwse geactualiseerde versie' van het Oldambsters is. Het Oldambtsters viel praktisch samen met het dialect in het [[Rheiderland]] en vooral in dat van de Dollardpolders in en rondom de grensplaats [[Bunde]]. De Dollardpolders, aan weerskanten van de grens, vormden in feite een aaneengesloten gebied met nauwe (familiale) relaties. De invloed van de standaardtalen aan weerskanten van de grens zorgt voor een taalkundige verwijdering. Overigens wordt het Oldambsters tegenwoordig vooral in het Zuiden en Westen van het Oldambt (bijvoorbeeld in [[Meeden]] en [[Noordbroek]]) sterk bepaald door het aangrenzende Veenkoloniaals, wat voor velen, dankzij de Hollandse uu uitspraak, 'moderner' aandoet.
Regel 50:
NB: Deze tekst is wat fonetisch opgesteld en de ao wordt in het Gronings nu als oa omschreven.
 
Andere bekende schrijvers in het Oldambsters zijn de dichter en boer Derk Sibolt Hovinga, een voorbeeld is op de volgende link te horen en zien: .[http://nl.youtube.com/watch?v=-VwDspAyQVM]. [[Simon van Wattum]],[[Jaap Meijer]] onder het pseudoniem van Saul van Messel en Jelte Dijkstra hebben naast werken in respectievelijk het Veenkoloniaals, het Westerkwartiers en het Hollands ook werken in het Oldambtsters nagelaten.
Muziek in het Oldambsters is er te kust en te keur: van de folk-muziek van Törf en het klassieke van De Koning & De Dame op teksten van Jan Siebo Uffen tot aan een 'Groninger hit' ''De'' ''Polder''[http://nl.youtube.com/watch?v=LoAMCqskcP0] van tekstschrijver en zanger Edwin de Vries.