Analytisch en synthetisch oordeel: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robot-geholpen redirect-oplossing: Analytisch - Link(s) veranderd naar analytisch oordeel |
k Fix, typos fixed: predikaat → predicaat met AWB |
||
Regel 15:
Het onderscheid tussen analytische en synthetische oordelen werd voor het eerst gemaakt door [[Immanuel Kant]], die probeerde het [[Engeland|Engelse]] [[empirisme]] van oa. [[Locke]] en [[Hume]] te verenigen met het [[Duitsland|Duitse]] [[rationalisme]] waarin hij was onderwezen. Het empirisme vooronderstelt dat de zintuiglijke ervaring de ultieme bron van alle kennis is (en alle kennis dus ''contingent'' is), terwijl het rationalisme vooronderstelt dat de [[rede|ratio]] de bron van kennis is (en alle kennis dus ''noodzakelijk'' is).
Om deze kentheoretische kloof te overbruggen, werkte Kant in zijn [[Kritik der reinen Vernunft]] het onderscheid uit tussen ''[[apriori]]'' (of: rationeel) en ''[[aposteriori]]'' (of: [[empirisch]]) en tussen ''[[analytisch oordeel|analytisch]]'' en ''[[Synthese (filosofie)|synthetisch]]''. De hoofdvraag van zijn werk is: "(Hoe) zijn synthetische oordelen apriori mogelijk?". Immers, de mogelijkheid van aposteriori synthetische oordelen is evident (het constateren van een stand van zaken in de waarneembare werkelijkheid voegt altijd kennis toe) evenals de mogelijkheid van apriori analytische oordelen (het rationeel afleiden van een
De mogelijkheid van apriori synthetische oordelen bewijst Kant echter ook: de [[logische tafels]] en [[Ruimte (filosofie)|ruimte]] en [[tijd]] zijn zogenaamde ''[[transcendentalia]]'', ofwel ''mogelijkheidsvoorwaarden'' voor de ervaring.
Met deze vaststelling ontstaat de beroemde "[[Copernicaanse wending]]" van Kant, ofwel het besef dat niet de ervaring alle kennis constitueert of een metafysische ideeënwereld, maar dat de menselijke geest de totaliteit van de ervaring structureert; het ''[[ding an sich]]'' is daarom onkenbaar.
| |||