Symfonie nr. 4 (Tsjaikovski): verschil tussen versies

|opgedragenaan=[[NadezhdaNadesjda von Meck]]

Elk deel van deze symfonie sluit aan bij een thema in Tsjaikovski’s leven, respectievelijk het lot, zijn kindertijd, onbezorgdheid en Rusland. Tsjaikovski schreef aan zijn beschermvrouwe, [[NadezhaNadesjda von Meck]] dat het eerste deel de sleutel vormt tot de hele compositie. “De kracht van het lot is te sterk voor het individu om te weerstaan”. Het tweede deel zo schreef hij, bevat de “herinneringen aan mijn kindertijd die bitterzoete emoties oproept, gevoelens van intimiteit en tegelijkertijd onoverbrugbare afstand”. In het derde deel laat hij zijn verbeelding de vrije loop, en in de finale laat hij de eerste drie delen samenkomen. "Het individu voelt de isolatie in een menigte, maar kan tegelijkertijd voldoening vinden door de massa om hem heen".