Gneis: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Robbot (overleg | bijdragen)
k Robot-geholpen doorverwijzing: Rekristallisatie - Link(s) veranderd naar rekristallisatie (natuurkunde)
k Links fix met AWB
Regel 1:
[[ImageAfbeelding:400-gneis-royal.gif|thumb|250px|Gneis Royal, [[Solor]] (Noorwegen)]]
 
'''Gneis''' (uit Oud Hoogduits gneistan = fonkelen) is een middel- tot hooggradig [[metamorf gesteente]] met een geband uiterlijk. De [[textuur]] van een gneis wordt bepaald door een voorkeursrichting waarin de [[kristalKristal (natuurwetenschappen)|kristallen]]len liggen. Gneis ontstaat als een gesteente (vaak [[zandsteen]] of [[graniet]]) onder hoge druk (>1 [[Pascal (eenheid)|GPa]]) en temperatuur (>600 graden Celsius) [[deformeerd|gedeformeerd]] wordt.
 
Er zijn een aantal verschillende criteria waarmee het onderscheid tussen een gneis en een [[schist]] wordt bepaald. Soms wordt als criterium gebruikt hoe groot de brokstukken zijn als het gesteente breekt. Een gneiss breekt in splinters van [[centimeter]]s groot, een schist in splinters van [[milimeter]]s groot. Een andere definitie is dat een gneis gesteente is waarvan de kristallen gemiddeld groter zijn dan 0,2 cm. Gevolg van de meerdere definities is dat wat de ene geoloog een schist noemt, door de ander een gneis wordt genoemd. In de [[natuursteen]]-industrie wordt gneis ook vaak met [[graniet]] verward. Hoewel gneis uit graniet kan ontstaan zijn er twee grote verschillen: in ontstaan en textuur. Graniet ontstaat door stolling van [[magma (gesteente)|magma]], terwijl gneis door [[rekristallisatie (natuurkunde)|rekristallisatie]] van [[vast]] gesteente ontstaat; in graniet liggen de kristallen in een willekeurige richting, terwijl ze in gneis een bepaalde voorkeursrichting hebben.