Ultramarijn: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Johan Lont (overleg | bijdragen)
Johan Lont (overleg | bijdragen)
k →‎Winning en productie: taalfoutje verbeterd
Regel 26:
In 1787 ontdekte [[Goethe]] dat zich spontaan een blauwe stof vormde in [[kalkoven]]s bij [[Palermo (stad)|Palermo]]. Later werden deze blauwe afzettingen ook waargenomen door [[M. Tessäert]] in [[St. Gobain]]. Hij gaf dit door aan de ''Société pour l'Encouragement d'Industrie'', die in 1824 een prijs van 6000 [[Franse frank|frank]] uitloofde voor de kunstmatige productie van de kostbare kleurstof, voor een prijs van minder dan 300 frank per kilo. Lapis lazuli kostte in die tijd 3000-5000 frank per pond. De prijs werd vier jaar lang niet uitgereikt, omdat de ingezonden kleuren varianten waren op [[Pruisisch blauw]].
 
[[Jean Baptiste Guimet]] (1826) en [[Christian Gmelin]] (1828) vonden beidebeiden een proces uit om ultramarijn te produceren. De eerste hield zijn proces een tijd geheim. Op 4 februari 1828 kreeg Guimet echter toch de prijs. Gmelin maakte bezwaar door te beweren dat hij het proces eerder had ontdekt, maar Guimet behield de prijs. Sindsdien is ultramarijn zeer goedkoop geworden en wordt het in grote hoeveelheden gebruikt, zelfs om schrijfpapier lichtblauw te kleuren. Daarnaast wordt synthetisch ultramarijn gebruikt als [[blauwsel]] voor de witte [[wasgoed|was]]. De blauwkleuring maskeert de vergeling van het wasgoed. In westerse landen is de functie van het blauwsel vrijwel geheel overgenomen door [[bleekmiddel]]en en [[optische witmaker]]s, maar in [[India]] en [[Pakistan]] wordt blauwsel nog veel gebruikt.
 
De kleur van het synthetische ultramarijn is donkerder dan de stof die uit lapis lazuli wordt gewonnen.