Uitbarstingskolom: verschil tussen versies

Een '''uitbarstingskolom''' bestaat uit hete [[vulkaan|vulkanische]] [[as (vulkaan)|as]] die tijdens een explosieve vulkanische uitbarsting wordt uitgestoten. Dit is typisch voor een [[Pliniaanse eruptie]].

Het gebeurt dikwijls dat deze explosieve uitbarsting ineenzakt onder zijn eigen gewicht. De kolom wordt niet hoog genoeg opgeduwd door de luchtstroming en valt neer langs de flanken van de vulkaan. Hierbij ontstaat de gevreesde [[pyroclastische stroom]], een van de dodelijkste natuurrampen.

Een uitbarstingskolom wordt gevormd bij een explosieve vulkanische activiteit. Wanneer opstijgend [[magma]] een hoge concentratie aan vluchtige stoffen bevat, wordt dit omgezet in fijne vulkanische as en [[tefra]]. DezeWanneer de schoorsteen van de vulkaan afgesloten wordt door stollingsgesteente, dan wordt er een gigantische druk opgebouwd onder deze stop. Wordt na jarenlange rust de weerstandsgrens overschreden, dan worden deze as as en tefra worden explosief uitgestoten met een snelheidsupersonische knal van verschillende honderden meters per sekonde tot een hoogte die vlug verschillende kilometers kan bereiken, meegezogen door enorme convectiestromen. Vele duizenden ton gloeiend gesteente en as worden de hoogte ingeslingerd tot in de stratosfeer.

Een uitbarstingskolom kan een voorbijgaand fenomeen zijn indien slechts een enkele explosie eraan voorafging. Het kan ook van langere duur zijn als het ondersteund wordt door continue erupties of door kort opeenvolgende explosieserupties.

*Naarmate de rookpluim opstijgt naar ijlere luchtlagen, wordt er uiteindelijk een hoogte bereikt waarbij de warme, stijgende lucht dezelfde dichtheid bereikt als de omgevende koelere luchtlagen. In dit gebied met neutrale opwaartse druk kan de vulkanische as niet langer stijgen via convectie. Het stijgvermogen komt dan uitsluitend van het eigen opwaartse [[Impuls (natuurkunde)|impuls]] (product van massa en snelheid). In dit gebied begint de kolom zich zijwaarts te verspreiden metin vormingde vorm van deeen typische paraplu[[parasolden]]. Onderaan in dit gebied hebben het eruptieve materiaal en de omgevende koelere lucht dezelfde dichtheid. De top van dit gebied wordt bekomen wanneer de eruptieve gesteenten door hun impuls de maximum hoogte hebben bereikt. Doordat de snelheid van de as in dit gebied zeer laag is of zelfs te verwaarlozen, wordt dit gebied vervormd door de stratosferische winden.