Atuatuca Tungrorum: verschil tussen versies

'''Atuatuca Tungrorum''', het hedendaagse [[Tongeren (stad)|Tongeren]], was een [[Oude Rome|Romeinse]] stad in de provincie Neder-Germanië ([[Latijn]]: ''[[Germania Inferior]]'').

Kort voor het begin van onze jaartelling werd in Atuatuca Tungrorum een Romeins legerkamp gebouwd. De plaats was strategisch goed gelegen aan de belangrijke Romeinse [[heerweg]] van [[Keulen]] ([[Latijn]]: ''[[Colonia Claudia Ara Agrippinensium]]'') naar [[Boulogne-sur-Mer]] (''[[Gesoriacum]]''). Er kwamen al snel burgers wonen in de nabijheid van het Tongerse kamp, vooral handelaars en ambachtslui. Ze vestigden zich ten zuidwesten van de legerplaats en waar ze een burgernederzetting stichtten (''[[canabae]]''). Ongetwijfeld was Atuatuca Tungrorum bedoeld als steunpunt en bevoorradingsplaats voor de Romeinse troepen aan de Rijn: Augustus was namelijk van plan om het Germaanse gebied aan de overkant van de Rijn bij het Romeinse Rijk in te lijven. Hij liet daartoe in het noorden van Gallië een netwerk van wegen en militaire kampen aanleggen. Vanaf [[16 v.Chr.]] vonden geregeld Romeinse expedities plaats op Germaans grondgebied over de [[Rijn]], maar na de rampzalige [[slag bij het Teutoburgerwoud]], waar de drie legioenen van [[Publius Quinctilius Varus|Varus]] door de Germanen onder leiding van [[Arminius (veldheer)|Arminius]] een zware nederlaag leden, werd afgezien van de verovering van [[Germanië]]. Het legerkamp bij Atuatuca Tungrorum werd opgedoekt.

De stad werd zwaar beschadigd door plunderingen en een grote brand tijdens de [[Bataafse opstand]] in [[70]]. De stad werd weer opgebouwd met verharde straten, openbare gebouwen en een [[Aquaduct (waterbouwkunde)|aquaduct]] dat naar de stad voerde vanuit de Kertsborn, een [[Bron (water)|bron]] in [[Widooie]]. Het is mogelijk dat het aquaduct water van waarschijnlijkverder weg via Widooie naar Tongeren voerde (het 20 kilometerkm lang.verderop Ookgelegen de[[Rukkelingen-Loon]] wordt genoemd), maar daarvoor zijn nog geen bewijzen gevonden. De woningbouw werd meer en meer in steen uitgevoerd. Verder werd inIn het noordwesten werd op één van de hoogste punten van de stad op de plaats van een ouder heiligdom een tempelcomplex gebouwd. De op een verhoging gelegen [[Romeinse tempel]] (''[[templum]]'') was 35 meter lang bij 25 meter breed en bestond uit een centrale ruimte (''[[cella]]'') met een voorportaal en een 4 meter brede zuilengang. Rond de tempel lag een door een zuilengang omgeven plein van 130 bij 77 meter.

In de 2e eeuw werd een 4,5 kilometer lange Romeinse muur om de stad gebouwd: de grootste omwalling die de stad ooit zou krijgen.<ref>{{nl}}[http://www.galloromeinsmuseum.be/archeologie/content.php?hmID=11&smID=9 Gallo-Romeins Museum - ''Historische situering '']</ref> Ook werden een handels- en rechtsgebouw (''[[basilica]]'') en een officiële graanopslagplaats gebouwd. Rond deze tijd begon men de stad ''[[Municipium]] Tungrorum'' te noemen. Tijdens deze bloeiperiode was de stad in oppervlakte groter dan Keulen (''[[Colonia Claudia Ara Agrippinensium]]'').<ref>{{en}}[http://www.livius.org/to-ts/tongeren/atuatuca.html Livius - ''Atuatuca (Tongeren)'']</ref> Waarschijnlijk heeft Tungrorum nooit veel meer dan 5000 inwoners gehad, vergelijkbaar met Noviomagus (Nijmegen).<ref>Robert Nouwen - ''De Romeinen in België'' ISBN 90-5826-386-X (Leuven, 2006)</ref> Hiermee was Tungrorum de grootste stad op het grondgebied van het huidige België, maar had het toch veel minder inwoners had dan steden als [[Trier]] (''[[Augusta Treverorum]]'') en [[Reims]] (''[[Durocortorum]]''), die in de Romeinse tijd 20 tot 30.000 inwoners hadden. Rond de stad ontstonden grote landbouwbedrijven (''[[Villa rustica|villae rusticae]]''). RondTussen 235 en 275 hadwerden mende veelde lastlandbouwbedrijven vangrotendeels verwoest door plunderende Germaanse stammen, maar onder keizer [[Diocletianus]] werd de rust opnieuw hersteld. Tongeren werd deel van de nieuwe verdedigingslinie tegen de Germanen langs de heerweg Keulen - [[Boulogne-sur-Mer]] (''[[Gesoriacum]]'') en er werd een contingent soldaten gestationeerd. In [[313]] erkende keizer [[Constantijn de Grote]] in het [[Edict van Milaan]] het [[christendom]], waarna de godsdienst zich onbelemmerd kon verspreiden. Het [[bisdom Tongeren]] werd de oudste bisschopszetel in de Nederlanden<ref>{{nl}}[http://www.belgium.be/eportal/application?languageParameter=nl&pageid=contentPage&docId=4039 Federale portaalsite Belgium.be - ''Tongeren'']</ref> (in de 8e eeuw werd de zetel verplaatst naar [[Bisdom Luik|Luik]]).

Rond 350 volgden nieuwe Germaanse invallen en de Romeinen besloten hun aandacht naar het beter verdedigbare [[Maastricht]] (''[[Mosa Trajectum]]'') te verschuiven.<ref>Herman Clerinx - ''Met de Romeinen door Haspengouw'' - ISBN 978-90-5826-470-1 (Leuven, 2007)</ref> Municipium Tungrorum werd minder welvarend, en ook het bevolkingsaantal nam af. In de 4e eeuw werd de muur ingekort en omsloot deze enkel nog het hoger gelegen stadsdeel. In deze periode werd de stad vereerd met een bezoek van keizer [[Julianus Apostata]]. Van de omwalling uit deze periode is enkel nog de Romeinse Toren op het Vrijthof bewaard gebleven, terwijl van de muur uit de 2e eeuw nog verschillende stukken overeind staan. In december 406 staken de Germanen massaal de bevroren Rijn over en werden grote delen van het noordelijke Romeinse Rijk onder de voet gelopen. De heerschappij van de Romeinen in deze streken kwam hiermee voorgoed ten einde.